Factcheck Factcheck Factcheck: video met boodschap ‘Glory to Urine’ is vervalst Op het internet circuleren beelden die een videoprojectie in New York zouden tonen waarin de woorden ‘Glory to Urine’ te zien zijn. Het gaat om een bewerkte video.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, aanrijding van twee politieauto's is geen protest tegen lage-emissiezone Op sociale media circuleert een video van een Britse man die met een militair voertuig twee politiewagens zou aanrijden, als protest tegen de ultralage-emissiezones. Dat klopt niet. De man reed enkele voertuigen aan na een hoogoplopende ruzie met zijn vriendin.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze beelden tonen niet de recente overstromingen in Libië, maar een tsunami in Indonesië Op sociale media wordt een video gedeeld die gemaakt zou zijn in Libië, waar recent zware overstromingen een ravage aanrichtten. Dat klopt niet: het gaat om beelden gemaakt tijdens een tsunami in Indonesië in 2018.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze videobeelden zijn niet in Libië gemaakt Op sociale media gaat een filmpje rond waarin de verwoestende storm te zien zou zijn die Libië onlangs trof. Maar de beelden zijn zeker niet allemaal in Libië gemaakt: het gaat om een compilatie van filmpjes waarin natuurrampen te zien zijn die eerder en elders gebeurden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, ‘kikkerlogo’ betekent niet dat een voedingsmiddel onkruidverdelger bevat Op sociale media wordt gewaarschuwd voor een logo met een kikker: het zou betekenen dat een voedingsmiddel de onkruidverdelger atrazine bevat. Dat klopt niet: het bewuste logo is dat van de Rainforest Alliance. Het geeft aan dat een voedingsmiddel op een duurzame manier is geproduceerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Oekraïense oud-minister van Defensie niet aan de Côte d’Azur gespot Online circuleert een foto van de ontslagen Oekraïense minister van Defensie Oleksij Rezkinov op een jacht. Sommige socialemediagebruikers zien er een bewijs in dat de oud-minister een luxueus leventje aan de Côte d’Azur leidt. Het gaat echter om een oude foto, die in het Turkse Istanbul is genomen en die in 2020 op Facebook werd geplaatst.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen verband tussen vloeken en intelligentie ‘Vloeken is een teken van intelligentie’, zo lazen we in Metro. Maar dit is een verkeerde interpretatie van wetenschappelijk onderzoek. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: niet bewezen dat vogels die op een lithiumveld landen binnen enkele minuten sterven Volgens een populair bericht op sociale media zouden vogels die landen op een lithiumveld, binnen enkele minuten sterven. Studies tonen aan dat de lithiumwinning een negatieve invloed heeft op het leefmilieu, maar voor de claim over vogels bestaat geen bewijs.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, niet alleen Belgen mogen gemeenteambtenaar zijn In een folder die de lokale afdeling van Vlaams Belang heeft verspreid in de gemeente Puurs-Sint-Amands wordt gesteld dat, volgens de Grondwet, alleen Belgen gemeenteambtenaar mogen zijn. Dat klopt niet. EU-onderdanen hebben altijd toegang tot betrekkingen in overheidsdienst. Voor niet-Belgen die van buiten de EU komen stelt de Grondwet dat de wetgever uitzonderingen kan vastleggen.
Factcheck Factcheck Factcheck: 'nee' zeggen is voor vrouwen soms moeilijker ‘Vrouwen hebben meer moeite met “nee” zeggen’, zo lazen we in Goed Gevoel. Daar zijn aanwijzingen voor, al is wel nuance nodig. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: ‘UFO-filmpje’ is geen gelekte militaire video, maar een 3D-simulatie Een video van een metalen buisvormige structuur die in de lucht zweeft, blijkt afkomstig van een TikTok-account dat 3D-simulaties post. Het toont geen gelekte militaire video van een UFO die boven Alaska zou zijn neergeschoten, zoals berichten op sociale media ons willen doen geloven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit ‘kikkerlogo’ betekent niet dat een voedingsmiddel mRNA bevat Op sociale media wordt gewaarschuwd voor een logo met een kikker: het zou betekenen dat een voedingsmiddel messenger-RNA (mRNA) bevat. Dat klopt niet: het bewuste logo is dat van de Rainforest Alliance. Het geeft aan dat een voedingsmiddel op een duurzame manier is geproduceerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: niet bewezen dat je bloeddrukverlagers beter ‘s avonds inneemt Een online artikel titelt dat het beter is om bloeddrukverlagende medicijnen ‘s avonds in te nemen. Het stuk baseert die conclusie op de resultaten van één onderzoek, waarvan de bevindingen door een recentere studie zijn weerlegd. Volgens cardiologen is er tot nu toe geen reden om aan te nemen dat het een verschil maakt op welk moment bloeddrukverlagers worden ingenomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: tussen de 10 en 100 plasticdeeltjes per liter flessenwater ‘Een liter water, verpakt in plastic flessen, bevat gemiddeld tussen de 2 en 44 plasticdeeltjes’, zo lazen we in De Telegraaf. Een onderschatting, zo blijkt uit recent onderzoek. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Gezondheid Gezondheid Factcheck: geen bewezen causaal verband tussen paracetamol en astma ‘Paracetamol verhoogt risico op astma’, zo kopte ABC Gezondheid. Uit onderzoek blijkt dat er een associatie is tussen de twee, maar een causaal verband werd niet aangetoond. We oordelen dat er geen bewijs is voor de stelling.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Zweden heeft zich niet teruggetrokken uit de Europese Green Deal Op alternatieve media circuleert het bericht dat Zweden zich uit de Europese Green Deal heeft teruggetrokken. Dat klopt niet. De Zweedse regering veranderde recent haar energiebeleid maar van een terugtrekking uit de Green Deal is geen sprake. Dat bevestigen zowel de Europese Commissie als de Zweedse regering.
Factcheck Factcheck Factcheck: niet alle bacteriën groeien beter op synthetische stoffen ‘Bacteriën groeien 2000 keer sneller in synthetisch textiel dan op katoen’, zo lazen we in Het Nieuwsblad. Maar uit onderzoek blijkt dat enkel bepaalde bacteriën, die storende geuren veroorzaken, beter groeien op synthetische stoffen. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck, ja, mensen die actiever zijn hebben een hogere pijngrens * Wie zei het? Metro* Is het waar? Volgens Noorse onderzoekers heeft fysieke activiteit invloed op je pijntolerantie. En dat klopt, zeggen experts. Beweging helpt bij het verdragen van pijn en kan pijn zelfs tegengaan. We beoordelen de stelling dan ook als waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, het helpt tegen vermoeidheid om je hoofd in de vriezer te stoppen * Wie zei het? De Telegraaf * Is het waar? Volgens experts klopt het dat je je wakkerder voelt als je jouw hoofd even in een diepvriezer stopt. Maar van een langdurig effect is geen sprake. We beoordelen de stelling daarom als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: grapje van Joe Biden over verkoop van staatsgeheimen wordt uit zijn context getrokken Op sociale media circuleert een videofragment waarin de Amerikaanse president Joe Biden lijkt te zeggen dat hij staatsgeheimen heeft verkocht. Dat klopt niet. De video werd geknipt. Biden maakte een grapje.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze beelden tonen een protest tegen vijfde ambtstermijn van Algerijnse president Online circuleert een video van een protest op de Place de la République in Parijs. Volgens socialemediagebruikers zou het gaan om een protest in navolging van de dood van de Franse jongen Nahel M., maar dat klopt niet. De video werd in 2019 gemaakt en toont een manifestatie tegen de presidentskandidatuur van de toenmalige Algerijnse president Abdelaziz Bouteflika.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, internet wordt niet afgesloten in bepaalde Franse wijken Online circuleert een persbericht dat van het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken afkomstig zou zijn. Daarin valt te lezen dat in bepaalde Franse wijken de toegang tot internet zal beperkt worden. Dat klopt niet, het gaat om een vervalst document. Dat meldden het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken en de Franse nationale politie op sociale media.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit gebouw werd niet door relschoppers in brand gestoken Online circuleert een video van een brandend gebouw. Volgens socialemediagebruikers werd het gebouw in brand gestoken door Franse relschoppers. Dat klopt niet, het gaat om gezichtsbedrog. Het gebouw in de video brandt niet. We zien wel twee bomen die in brand staan achter het gebouw. Enkele auto’s werden in brand gestoken, waarna het vuur op de bomen oversloeg.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat antitankwapen voor Oekraïne bij Mexicaans drugskartel belandde Op sociale media circuleert een foto waarin een Mexicaans kartellid te zien zou zijn met een antitankwapen op zijn schouder. Het wapen zou oorspronkelijk geleverd zijn aan het Oekraïense leger en via de zwarte markt bij een Mexicaans kartel zijn terechtgekomen. Maar experts zeggen dat er geen bewijs is voor wapensmokkel tussen het Oekraïense leger en Mexicaanse drugkartels. Bovendien is het wapen ook op andere, meer nabije zwarte markten te verkrijgen.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, je kunt sneller wagenziek worden in een e-auto ‘Sneller reisziek in een e-auto’, zo kopte een artikel in Plus Magazine. Experts beamen dat het klopt. We beoordelen de stelling als waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen manifestatie in Nanterre ter nagedachtenis van doodgeschoten jongen Online circuleert een video die een manifestatie zou tonen ter nagedachtenis van de gedode Franse jongen Nahel. Dat klopt niet. De video is in Mexico-Stad gemaakt, tijdens een optreden van de muziekgroep Los Fabulosos Cádilacs.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen brandende bibliotheek in Marseille Online circuleert een video waarin een brandende bibliotheek in de Franse stad Marseille te zien zou zijn. Dat klopt niet. De video toont een brand in het centrale postgebouw in de Filipijnse hoofdstad Manila, die begin mei woedde en het gebouw volledig vernielde.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen brandende auto's in Marseille Op sociale media circuleert een video waarin tal van auto’s op een groot parkeerterrein uitbranden. Socialemediagebruikers geloven dat de video gemaakt is in Marseille, waar relschoppers de auto’s in brand hebben gestoken. Dat klopt niet. De video werd opgenomen nabij de Australische stad Perth en toont een brand op een parking van een autoverkoper.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen half miljoen vluchtelingen die op weg zijn van Libië naar Italië Vlaams Parlementslid Filip Dewinter (Vlaams Belang) postte onlangs een video waarin een groep van een half miljoen vluchtelingen te zien zou zijn die zich een weg banen van Libië naar Europa. Dat klopt niet. Het gaat om een groep vluchtelingen die vanuit Libië teruggestuurd werden naar Egypte, omdat ze Libië illegaal waren binnengekomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video werd niet gemaakt tijdens de huidige rellen in Frankrijk Online circuleert een video waarin auto’s uit een appartementsgebouw vallen. Volgens socialemediagebruikers zou de video tijdens de recente rellen in Frankrijk gemaakt zijn. Dat klopt niet. De video werd in 2016 in de Amerikaanse stad Cleveland gemaakt en toont de opnames van de film Fast & Furious 8.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze gouden parels die uit schelpdier worden gehaald zijn niet echt Online circuleert een video waarin een vrouw een grote schelp opent en er een heleboel gouden parels uithaalt. De video werd meer dan 33,1 miljoen keer bekeken. Video’s waarin schelpdieren worden geopend om parels te oogsten, zijn erg populair op internet. Maar de parels zijn niet echt, zeggen experts.
Factcheck Factcheck Factcheck: zittend of staand plassen maakt amper verschil ‘Makkelijk is (staand plassen) zeker, maar het is veel gezonder om even te gaan zitten’, zo lazen we in De Telegraaf. Volgens experts heeft staand plassen geen impact op de gezondheid, tenzij bij bepaalde aandoeningen. We beoordelen de stelling dus als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen leger dat vanuit Libië Europa wil binnenvallen Online circuleert een compilatievideo waarin volgens socialemediagebruikers een ‘leger van 500.000 man’ te zien is. De groep zou vanuit Libië Italië willen binnenvallen. Dat klopt niet. Het gaat om video’s waarin vluchtelingen te zien zijn die de Egyptisch-Libische grens waren overgestoken en in Libië door de Libische autoriteiten werden tegengehouden. Ze werden naar Egypte teruggestuurd. …
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat apart slapen relatie bevordert ‘Apart slapen is goed voor je relatie’, zo lazen we in Metro. Volgens experts is er weinig onderzoek en heeft apart slapen voor- en nadelen. We oordelen dat er geen bewijs is voor de stelling.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, zonnepanelen vallen niet uit door hitte Een artikel op de website Dissident One claimt dat het Verenigd Koninkrijk recent zijn kolencentrales moest herstarten omdat de zonnepanelen het lieten afweten door de hitte. Dat klopt niet. Zonnepanelen kunnen niet uitvallen door de warmte, zeggen experts. De kolencentrales werden herstart omdat andere energiebronnen zoals gas, wind en zon tijdelijk niet genoeg energie opleverden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Italië heeft Pride-maand niet ingewisseld voor een maand voor het traditionele gezin Op sociale media circuleert de stelling dat de Italiaanse regering onder leiding van eerste minister Giorgia Meloni de Pride-maand zou hebben ingeruild voor een maand waarin het traditionele gezin gevierd zou worden. Dat klopt niet. De regering heeft de Pride-maand niet afgeschaft, noch heeft ze een maand ter ere van het traditionele gezin ingevoerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze koeien stierven niet door coronavaccins Op Twitter en Facebook circuleert een video van dode koeien die gestorven zouden zijn door toediening van een coronavaccin. Dat klopt niet. De video uit Noord-Italië toont dieren die stierven door een giftige plant, zo blijkt uit wetenschappelijke analyse.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze gigantische meubels werden niet geplaatst om een geweigerde vergunning te omzeilen Online circuleert een foto van enkele paarden die onder enkele gigantische houten meubels voor de zon lijken te schuilen. De eigenaars van de dieren zouden de meubels in de paardenweide hebben geplaatst omdat ze geen vergunning voor de bouw van een beschutting zouden hebben gekregen. Dat klopt niet. De Duitse eigenaars hebben nooit een vergunning aangevraagd omdat ze daar niet toe verplicht waren. De aanvraag werd dus ook nooit geweigerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: er zijn indicaties dat schaaldieren pijn kunnen voelen ‘Kreeften en krabben kunnen pijn voelen’, zo lazen we in een GAIA-publicatie. Volgens onderzoek en experts zijn er inderdaad indicaties dat schaaldieren mogelijk pijn ervaren. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, helikopter die Canadees bos in brand steekt is geen bewijs van ‘klimaathysterie’ Volgens een virale video op TikTok zou een helikopter brand stichten in Canada. Dat klopt, maar dat de brandweer het als methode toepast om een grotere bosbrand beter te kunnen controleren, werd buiten beschouwing gelaten. Op 7 juni deelt een Nederlandstalige Twittergebruiker een video van een andere account met als bijschrift #klimaathysterie (hier gearchiveerd). Op …
Factcheck Factcheck Factcheck: niet zeker of Q10-suppletie tot betere sportprestaties leidt ‘Q10-suppletie verbetert sportprestaties’, zo lazen we in ABC Gezondheid. Volgens experts biedt onderzoek geen eenduidig antwoord, er kan zelfs een omgekeerd effect zijn. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen Angolezen die zonnepanelen kapotslaan Op sociale media circuleert een video waarin een groep Angolezen zonnepanelen zou kapotslaan omdat ze ‘zich de klimaatwaanzin niet laten opdringen’. Dat klopt niet, de video is uit zijn originele context getrokken. De video werd in 2018 gemaakt en toont een groep Indiase arbeiders die geen verloning kreeg voor de bouw van een zonnenpanelenpark.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, school in Florida verbood geen boek van Amanda Gorman Volgens verschillende Vlaamse media zou een school in Florida een boek van dichteres Amanda Gorman, beroemd van de inauguratie van Joe Biden, hebben verboden. Dat klopt niet. De school ontving een klacht over het boek, maar reageerde daarop met de weigering om het te verbieden.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, buikslapen kan nek- en rugpijn veroorzaken * Wie zei het? De Telegraaf * Is het waar? Volgens experts kan buikslapen leiden tot nek- en rugpijn, al heeft dat eerder te maken met de gewrichten, ligamenten en zenuwen dan de spieren. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, stress kan leiden tot gewichtstoename ‘Uit onderzoek blijkt dat vrouwen minder vet verbranden wanneer ze gestrest zijn’, zo lazen we in Goed Gevoel. Volgens experts kan stress inderdaad tot gewichtstoename leiden, maar nuance is nodig. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, audio bij video van groep Genkse scholieren die Allahoe Akbar roepen is echt Online circuleert een video van een recent incident dat plaatsvond op het Genkse Atlascollege. Tijdens een LGBTQI+-actie jouwde een groep van zo’n honderdtal leerlingen de medewerkers van de actie uit en riepen enkele scholieren de Arabische kreet ‘Allahoe Akbar’ (‘God is de grootste’). Sommige socialemediagebruikers menen dat de audio gemanipuleerd was, maar dat klopt niet. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, retinol zal je haar niet helpen groeien ‘Retinol kan helpen met de groei van het haar’, zo lazen we in Metro. Maar volgens experts klopt dit niet. We beoordelen de stelling als onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto van Biden met kind werd gemanipuleerd Op sociale media circuleert een foto van de Amerikaanse president Joe Biden, die een klein jongetje lijkt te betasten. De foto werd gemanipuleerd. Op de originele foto zien we hoe Biden alleen naar een afbeelding op het T-shirt van het kind wijst.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, verkiezingsrally Erdogan in Istanboel telde geen 1,7 miljoen aanwezigen Zondag zijn er presidentsverkiezingen in Turkije. De AK-partij van zittend president Recep Tayyip Erdogan heeft op sociale media in België verspreid dat op een recente verkiezingsbijeenkomst in Istanboel 1,7 miljoen Turken aanwezig waren. Dat klopt niet. Het terrein waar de meeting werd gehouden, biedt volgens een aannemelijke schatting plaats aan maximaal 280.000 personen.
