Factcheck Factcheck: nee, deze fotocollage bewijst niet dat de Russische president Vladimir Poetin een figurant inhuurde tijdens een ziekenhuisbezoek
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, iemands handschrift vertelt niets over diens persoonlijkheid Die stelling lazen we onlangs in een interview met grafoloog Marie-Thérèse Christians in Het Nieuwsblad. Maar klopt dat wel?
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, meer cholesterol is niet beter voor de gezondheid ‘Hoe meer cholesterol in mijn bloed, hoe beter voor mijn gezondheid’, zegt een gezondheidstherapeut op Facebook. Dat klopt niet: uit alle studies blijkt dat een hoge cholesterolspiegel het risico op hart- en vaatziekten verhoogt. Op 29 april post ‘Sjarel Langenhove’ onderstaand bericht op Facebook (hier gearchiveerd). Zoals de man zelf aangeeft in een reactie onder …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Oekraïense vluchtelingen werden niet ‘uit Bulgaarse hotels gegooid wegens wangedrag’ Online circuleert een video waarin Oekraïense vluchtelingen te zien zijn die op straat staan met hun bagage. De Bulgaarse hotels waar ze verbleven, zouden de vluchtelingen eruit hebben gegooid, volgens sommigen wegens wangedrag. Dat klopt niet. Het gaat om mensen die naar een andere opvangplaats in het land werden overgebracht, zoals vooraf was gepland en …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, video toont geweld met dildo tegen ‘etnische Indiërs’ in Kiev uit 2021 Op 23 juni wijzen Indische factcheckers Knack op een video die viraal gaat in India (hier gearchiveerd). Volgens het bijschrift van de Twittervideo zou het gaan om ‘etnische Indiërs die het slachtoffer zijn geworden van gemene nazi-bendes, die 3 Indiase dames in elkaar sloegen met een seksspeeltje in het centrum van Kiev’. We zien hoe …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze monoloog over 5G en corona komt niet van een ex-ceo van telecombedrijf Vodafone Op 12 juni deelt iemand een video op Facebook (hier gearchiveerd) met als bijschrift: ‘Ex-ceo van Vodafone Engeland doet een boekje open over wat er nu gaande is. Alles wat verborgen is komt aan het licht!’ De video van 22 minuten toont een diapresentatie en bevat in audio een monoloog van iemand die zegt dat …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto van een festivalweide vol afval werd niet genomen na een speech van milieuactiviste Greta Thunberg Afgelopen weekend vond het Britse muziekfestival Glastonbury plaats. Op zaterdag speechte de Zweedse milieuactiviste Greta Thunberg er voor duizenden muziekliefhebbers, lezen we in The Guardian. In haar speech waarschuwde ze voor een natuurcatastrofe. Thunberg had voordien haar speech, die plaatsvond op de Pyramid stage, aangekondigd op haar Facebook- en Instagramaccount. Een dag na de speech, …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Zwitserland trekt zich niet terug uit de Wereldgezondheidsorganisatie Op 10 juni plaatst Anthony Stabourlos volgend bericht op Twitter (hier gearchiveerd): ‘Steeds meer en meer landen trekken zich terug uit de WHO. Nu ook Zwitserland.’ WHO staat voor de World Health Organization of de Wereldgezondheidsorganisatie. Stabourlos is ondernemer, was betrokken bij de politieke partij Vrijheid! en is mede-oprichter van de partij Relego. Zijn tweet …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, een beha dragen verhoogt het risico op borstkanker niet In een reclamefilmpje voor zijn eigen, beugelloze beha’s stelt een lingeriemerk dat het dragen van een klassieke beha het risico op borstkanker zou vergroten. ‘Wetenschappelijke fictie’, reageren specialisten. ‘Geen enkele studie heeft ooit een verband aangetoond tussen het dragen van een beha en het ontwikkelen van borstkanker.’ Op 29 mei plaatst de online shop Luxelia …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen bewerkte foto van een ‘5G-zuil’ of ‘UFO-landingsbaan’ Op 12 juni plaats een anonieme Twitteraccount een foto online van een rechtopstaand object (hier gearchiveerd). Het bijschrift luidt: ‘Iemand enig idee wat dit zou kunnen zijn? Is vannacht in Vianen (Utrecht) geplaatst. De buis lijkt van aluminium. Het ding staat dicht bij de stoep en straat. Alvast dank voor het meedenken.’ Het twitterbericht wordt …
Factcheck Factcheck Factcheck: niet bewezen dat een Vlaamse leerling 5000 toetsen aflegt ‘Een leerling in Vlaanderen legt gemiddeld 5000 toetsen af tijdens zijn schoolloopbaan’, zo tweette Vlaams Parlementslid Kim De Witte (PVDA). Maar daar is geen bewijs voor.
Nieuws Nieuws Factcheck: nee, dit familiaal geweld heeft niets met godsdienst te maken Op sociale media wordt een video gedeeld waarin een ‘moslimmeisje wordt geslagen door haar broer’, volgens het bijschrift omdat ze een relatie wilde met een niet-moslim. Dat klopt niet: het gaat om een Russisch meisje dat wordt afgetuigd door haar broer vanwege haar relatie met een Oekraïner. Op 11 mei verschijnt onderstaande tweet (hier gearchiveerd). …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze munitie komt niet uit Nederland Een foto van een raket met daarop de boodschap ‘Wraak voor MH-17’ circuleert online. Sociale mediagebruikers geloven dat de boodschap door een Nederlander op het projectiel werd geschreven en zo werd geleverd aan Oekraïne. Dat klopt niet. Het gaat om een echte foto, maar de munitie op de foto is niet afkomstig uit Nederland. Ze …
Factcheck Factcheck Factcheck: valse Time-cover over het klimaat gaat opnieuw viraal Op sociale media wordt een collage met twee vermeende Time-covers gedeeld. De oudste cover, uit 1977, brengt een verhaal over ‘de naderende ijstijd’. Maar die cover blijkt vervalst: het gaat om een bewerkte cover uit 2008, toen het Amerikaanse magazine een omslagverhaal bracht over de opwarming van de aarde. Op 29 mei post een Nederlandstalige …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze virale strandvideo toont geen Oekraïense aanval op gebied bezet door Russen 11,6 miljoen mensen hebben op TikTok een ontploffing gezien in de haven van de zuidoostelijke Oekraïense stad Berdjansk. Verschillende socialemediagebruikers denken dat het gaat om een aanval van Oekraïense verzetsstrijders. Dat klopt niet. Alles wijst erop dat de ontploffing een ontmijningsoperatie van het Russische leger was, dat sinds 27 februari de stad in handen heeft. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Shein-werknemers slaken geen noodkreten via kledingetiketten Een Knack-lezer meldt ons dat hij een opmerkelijke fotocollage op zijn tijdlijn zag passeren. De fotocollage werd op 5 juni door een Mexicaan online geplaatst en gaat over het Chinese modemerk Shein (hier gearchiveerd). In die collage klaagt de Mexicaan de precaire werkomstandigheden aan. De Spaanse tekst wordt door Facebook automatisch als volgt vertaald: ‘Het …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit artikel is nooit op de Amerikaanse nieuwssite Vox verschenen Online circuleert een screenshot van wat een artikel zou zijn van de Amerikaanse nieuwswebsite Vox, met de titel ‘Beste witte vrouwen, witte baby’s zijn witte suprematie’. Maar het screenshot is vervalst. Dergelijk artikel is nooit op Vox verschenen. Op 8 juni tweet een man een screenshot van wat een artikel zou zijn van de Amerikaanse …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, aspartaam is niet ‘onweerlegbaar’ een toxische stof ‘Aspartaam is onweerlegbaar een toxische stof’, zo lazen we in ABC Gezondheid. Maar dat klopt niet, op enkele uitzonderingen na.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er zit geen foetusweefsel in smaakversterkers ‘Wacht maar tot de normies erachter komen dat de dode kinderen via abortus verwerkt worden en gekweekt als smaakversterker voor supermarktproducten’, lezen we in een Telegrambericht. ‘Complottheorie? Zoek maar cellijnen HEK 293 op’, lezen we verder nog. De term normies is een internetterm die verwijst naar mensen die ‘niet afwijken van het algemeen geaccepteerde discours’. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Starbucks bedriegt zijn klanten niet met ‘kleine koffies in grote bekers’ Op het internet circuleren filmpjes die ons willen doen geloven dat de koffieketen Starbucks haar klanten oplicht. Een grote Starbucks-koffiebeker zou namelijk geen druppel meer koffie bevatten dan een klein exemplaar. Het blijkt te gaan om getrukeerde filmpjes. Op 6 juni post een man onderstaand filmpje op Facebook (hier gearchiveerd). ‘Door het tekort aan koffie …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen ontmanteling van een 5G-antenne in Peru In een video die circuleert op Twitter en Telegram zien we hoe arbeiders met een oranje kraan (0:08) een communicatiemast ontmantelen (hier en hier gearchiveerd). De mast lijkt bedekt te zijn met boombladeren. Volgens socialemediagebruikers zouden we de ontmanteling van een 5G-antenne zien. ‘In Peru worden 5G-antennes uit de lucht gehaald omdat het publiek zich …
Nieuws Nieuws Factcheck: ja, video toont Mark Rutte in Washington naar aanleiding van Bilderbergconferentie Op 5 juni plaatst iemand een video op Twitter die een dag later al meer dan 100.000 keer is bekeken (hier gearchiveerd). We zien de Nederlandse minister-president Mark Rutte (VVD) en de minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra (CDA) naast en achter een afsluiting waarop staat geschreven “long fence” (lange afsluiting). Volgens het bijschrift zijn …
Factcheck Factcheck Factcheck: video van Zelensky met vervalste ondertitels gaat viraal Op sociale media wordt een filmpje gedeeld waarin de Oekraïense president Volodymyr Zelensky op bezoek is bij het leger. ‘We zullen het doen zoals in Boetsja en opnieuw zal niemand ons verdenken’, zou Zelensky daar hebben gezegd. Dat klopt niet: het gaat om een filmpje uit 2019 waaraan een foute vertaling is toegevoegd. Op 31 …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, we raken onze smartphone gemiddeld ruim 2.600 keer per dag aan ‘We raken onze smartphone gemiddeld 2.617 keer per dag aan’, zo lazen we in Plus Magazine. En dat klopt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze cijfers over de menselijke impact op de klimaatopwarming kloppen niet Online circuleert een afbeelding die de invloed van de mens op de CO2-uitstoot en de klimaatopwarming miniem inschat. Dat klopt niet. Volgens academici is de menselijke CO2-uitstoot voor 80 procent verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde. Op 27 april post een Nederlandse man een afbeelding van een reeks opeenvolgende vragen over CO2 en de …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het WEF heeft geen eigen paramilitair korps dat journalisten oppakt Op 25 mei schrijft de Facebookpagina ‘Radio Israel.nl’ dat ‘het Wereld Economisch Forum (WEF) zijn eigen politiemacht heeft waarvan het insigne lijkt op Daniëls eindtijdprofetie’ (hier gearchiveerd). Het Wereld Economisch Forum is de netwerkorganisatie die van 22 tot 26 mei in het Zwitserse Davos zijn jaarlijkse bijeenkomst hield. Daniëls eindtijdprofetie verwijst naar het boek Daniël. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is niet de vader van WEF-voorzitter Klaus Schwab in nazikostuum Online circuleert een fotocollage van WEF-voorzitter Klaus Schwab en een Duitse nazi-officier, die Schwabs vader zou zijn. Dat klopt niet. De foto toont de Duitse generaal-majoor Walter Dybilasz, niet Schwabs vader Eugen. Op Twitter circuleert een fotocollage van WEF-voorzitter Klaus Schwab en een foto waarop Schwabs vader in nazikostuum te zien zou zijn (hier en …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen transport van Finse tanks naar de Russische grens Uit een video die op sociale media circuleert, leiden veel mensen af dat Finland tanks naar de Russische grens transporteert. Dat klopt niet. De tanks in de video worden naar een dorpje in het westen van Finland gestuurd waar een militaire oefening plaatsvond. Op 4 mei wordt in de Nederlandstalige Telegramgroepen ‘Waarheid, Eindtijd en Profetie’ …
Factcheck Factcheck Factcheck: twee jaar oude neptweet van Marc Van Ranst gaat nu viraal in Nederland Op Nederlandse Twitter- en Facebookaccounts doet opnieuw een bericht de ronde waarin viroloog Marc Van Ranst zou zeggen dat het een keuze was om ouderen in woonzorgcentra te laten sterven. Het gaat om een vervalste tweet uit 2020 die weer is opgedoken nadat Van Ranst te gast was geweest in het Nederlandse parlement. Op 22 …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Pfizer-ceo wil de wereldbevolking niet met 50 procent verminderen Op 27 mei plaatst iemand een video op Twitter (hier gearchiveerd) met als bijschrift ‘Albert Bourla, ceo van Pfizer, zegt op WEF 2022: “Ons doel is om tegen 2023 de wereldbevolking met 50% te verminderen, en we zijn goed op weg.” Iemand een vaccinatie?’ De video wordt meer dan 500 keer gedeeld en 230.000 keer …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen recente boekverbranding door Russen in Oekraïne Op 22 mei deelt iemand een inmiddels verwijderde tweet met als bijschrift ‘Waar hebben we dat meer gezien? Poetin laat alle boeken over de geschiedenis van Oekraïne verbranden alsof er nooit een Oekraïense natie heeft bestaan’. De gedeelde tweet werd verwijderd door de auteur Carl Bildt, de premier van Zweden van 1991 tot 1994. Hoewel …
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat Zelensky in dit filmpje onder invloed is van drugs Op het internet gaan beelden rond waarop de Oekraïense president Volodymyr Zelensky te zien zou zijn in ‘stoned’ of ‘dronken’ toestand. Het blijkt te gaan om een video die Zelenksy zelf online zette en die achteraf in een lagere kwaliteit werd gedeeld. In het filmpje van lagere kwaliteit klinkt de stem van Zelensky dieper en …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Vlaams Belang zegt niet dat het 4 miljard euro minder wil investeren in gezondheidszorg Volgens Vooruit-voorzitter Conner Rousseau zou Vlaams Belang 4 miljard euro minder willen investeren in gezondheidszorg. Hij baseert die uitspraak op een passage in het partijprogramma van Vlaams Belang. Maar een sluitend bewijs voor zijn stelling vinden we in dat partijprogramma niet. Tijdens zijn 1-mei-toespraak in Sint-Niklaas stelde Vooruit-voorzitter Conner Rousseau dat Vlaams Belang 4 miljard …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video over euthanasie is niet van het Wereld Economisch Forum Op 25 mei post een Twittergebruiker een foto van WEF-topman Klaus Schwab, met als bijschrift: ‘Deze man zou graag willen dat ouderen mensen euthanasie laten doen, omdat we met te veel mensen op aarde zijn, volgens hem. Wel dat hij dan het voorbeeld neemt, en zelf euthanasie pleegt. Samen met zijn 95-jarig vriendje Soros.’ (hier …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen enscenering van een schietpartij in Oekraïne Tussen 12 en 14 mei wordt in verschillende Nederlandstalige Telegramgroepen een video gedeeld waarin we een groep mensen zien, gekleed in witte kledij met rode vlekken (hier, hier en hier gearchiveerd). De video is afkomstig van een Duits Telegramkanaal en heeft een Duits bijschrift (hier gearchiveerd). Dat klinkt als volgt: ‘Zo wordt de schietpartij in …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, religies en levensbeschouwingen krijgen jaarlijks een klein miljard subsidies ‘Bijna 1 miljard subsidies elk jaar aan godsdiensten’, zo tweette Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde (Open VLD). En het is een vrij realistische schatting.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, prominente Oekraïense mediafiguren zeggen niet dat ‘1,5 miljoen mensen moeten afgemaakt worden’ Op 29 april ontvangt de factcheckredactie van Knack (factcheck@knack.be) deze vraag via mail: ‘Op de nieuwswebsite dewereldmorgen.be lees ik in het opiniestuk van 07/04 door Peter Franssen “De slachting van Boetsja: in wat voor een verschrikkelijke toestand zijn we beland?” het volgende: “Voormannen van de grootste mediagroepen in Oekraïne verklaren op televisie dat minstens 1,5 …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er liggen geen patiënten met vaccinbijwerkingen in Luiks universitair ziekenhuis Volgens de website Wakker Nieuws heeft het Centre Hospitalier Universitaire de Liège in een brief aan politici gezegd dat er op zijn afdeling intensieve zorgen enkel mensen tussen de 40 en 60 jaar liggen met bijwerkingen van hun derde coronavaccin. Het ziekenhuis, dat geen weet heeft van de e-mail, ontkent dat formeel. Het blijkt te gaan …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, 80 procent van de leerkrachten stemt niet ‘centrum tot extreemlinks’ ‘Minstens 80% van de leraren stemt centrum tot extreemlinks’, zo tweette Vlaams Parlementslid Sam van Rooy (Vlaams Belang). Maar dat is overdreven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen dodelijke schietpartij tussen twee groepen migranten in Hamburg Op sociale media circuleert een video die een recente schietpartij in Hamburg zou laten zien tussen twee ‘groepen migranten’. Het gaat echter om een schietpartij in Duisburg waarbij volgens de politie ‘de motorbende Hells Angels en een Turks-Arabische misdaadbende’ betrokken waren. Het politieonderzoek loopt nog. Dat er meerdere doden zouden zijn gevallen, klopt alvast niet. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video is geen bewijs van verkiezingsfraude tijdens de Franse presidentsverkiezingen Op 15 mei retweet Thierry Baudet, de voorzitter van de Nederlandse politieke partij Forum voor Democratie (FvD) een filmpje waarin we mensen vanuit een vrachtwagen strooibriefjes op straat zien gooien (hier gearchiveerd). De politie komt ter plaatse en probeert de actie stil te leggen. ‘Frankrijk, verkiezingsfraude!’, lezen we in het bijschrift van de originele tweet. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen opnames van een anti-Israëlische propagandavideo Op Telegram, Twitter en Facebook circuleert een video waarin een jongen op de grond ligt, met een plas bloed naast hem (hier, hier en hier gearchiveerd). Zijn been is geplooid. Rond hem zien we verschillende mensen die deel lijken uit te maken van een filmploeg en de jongen aanwijzingen geven over zijn lichaamshouding. We zien …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, twee derde van het Europese graan wordt gebruikt als dierenvoer ‘Twee op drie Europese granen worden gebruikt als voeder voor dieren’, lezen we in een artikel van Bond Beter Leefmilieu. Dat cijfer is afkomstig van de Europese Commissie, en volgens specialisten klopt het. Op 6 mei verschijnt op de website van Bond Beter Leefmilieu (BBL) een artikel met als titel 'Zorgt voedselcrisis voor ommezwaai richting …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, mensen met een BMI van 27 leven niet per definitie langer ‘Het staat vast dat mensen met een BMI van 27 het langst leven’, zo lazen we in Het Laatste Nieuws. Maar dat moet ernstig genuanceerd worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er circuleert geen SM-seksvideo van de Amerikaanse president Joe Biden Op 18 april plaatst het Twitteraccount De Blauwe Tijger een afbeelding op Twitter met als bijschrift ‘Wie weet hier iets van?’ (hier gearchiveerd). We zien twee naakte mensen. Volgens de tekst op de afbeelding zien we ‘Hunters laptop’ en ‘komt deze kerel me bekend voor’. Op de screenshots herkennen sommigen de Amerikaanse president Joe Biden. …
