Factcheck Factcheck: nee, deze Australische man belaagde niet 'de dokter die familielid een dodelijk covidvaccin had toegediend'
Factcheck Factcheck: nee, modebedrijf Hugo Boss schenkt geen 100.000 militaire uniformen aan Oekraïne
Factcheck Factcheck Factcheck: er is een verband tussen pikante voeding en overlevingskans, maar met veel nuance ‘Langer en gezond leven met pikante voeding’: dat kopte ABC Gezondheid. Het klopt deels, maar moet sterk genuanceerd worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, één op de vijf vrouwen krijgt te maken met partnergeweld Op 5 januari verschijnt een artikel in Het Nieuwsblad met als titel ‘Ze hadden het nochtans plechtig beloofd’ (achter betaalmuur op de website van Het Nieuwsblad). Voor dit artikel zochten chef politiek bij Het Nieuwsblad Hannes Heynderickx en journalist Arnout Gyssels uit of vijftien ministers effectief hadden gerealiseerd wat ze een jaar eerder hadden gezegd …
Factcheck Factcheck Factcheck: TikTok-account ‘politie Elsene’ is fake 48.900 mensen zagen op TikTok een video langskomen (hier gearchiveerd) van een fout geparkeerde wagen. De video werd gepost door de account @policeixelles en lijkt dus afkomstig van de Brusselse politiezone Elsene. Het ironische bijschrift luidt in het Frans ‘controleauto geeft het goede voorbeeld…’. We onderzoeken in deze factcheck de video zelf (1) en of …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de EU zegt niet dat je slechts 45 gram insecten per keer mag eten Op 10 januari plaatst een man onderstaande Facebookpost. Hij schrijft dat insecten ‘een beetje giftig’ zijn en je er maar 45 gram per keer van zou mogen eten, omdat ze je darmen zouden kunnen beschadigen. Bij zijn tekst post de man een screenshot van een document waarin we lezen dat ‘de EU uit voorzorg de …
Factcheck Factcheck Factcheck: er is een verband tussen meer masturberen en minder kans op prostaatkanker * Wie zei het?Seksuologe Michelle Hufkens in Goed GevoelIs het waar?Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er een associatie is tussen geregeld ejaculeren -- onder meer door masturbatie -- en een verlaagd risico op prostaatkanker. We beoordelen de stelling dus als waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze poster over stikstofvoetafdruk komt niet van het WEF Op 15 januari post een man onderstaande poster op Twitter (hier gearchiveerd). We zien een hand die een sprinkhaan vasthoudt. ‘Als dit er niet lekker uitziet, dan heeft u niet genoeg honger’, lezen we op de poster. In de rechteronderhoek zien we het logo van het Wereld Economisch Forum (WEF), met ernaast ‘Programma ter vermindering …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen pakje mensenvlees Op 10 januari post een Facebookgebruiker een foto van wat een pakje met gehakt van mensenvlees zou zijn. Op het pakje lezen we ‘Het is mensenvlees!’ We zien ook een portret van ceo Fritz Pfeiffer met ernaast een quote van de man: ‘Kwaliteitsvlees gemaakt van mensen zoals u!’ In het bijschrift lezen we: ‘Het is …
Factcheck Factcheck Factcheck: oproep om hond aan leiband te houden komt niet van vermelde moslimorganisatie of stadsbestuur Op 8 januari 2023 tweet een Engelstalige man een foto van een flyer waarin mensen worden opgeroepen om hun hond aan de leiband te houden. ‘Wees alstublieft hoffelijk voor uw islamitische buren. Er wonen veel moslims in deze buurt. Hou uw honden alstublieft aan de leiband en weg van de moslims die hier wonen.’ (hier …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, krekelmeel is toegelaten binnen de Europese Unie Op 5 januari post een Nederlandstalig Telegramkanaal onderstaand bericht: ‘Uit de Europese Unie: Brussel heeft groen licht gegeven voor krekelmeel, om brood, pasta en koekjes te bereiden. De Europese Unie heeft ja gezegd tegen een nieuw voedingsmiddel: huiskrekelpoeder. De Europese Commissie heeft toestemming verleend voor het in de handel brengen van dit product voor een …
Factcheck Factcheck Factcheck: investeren in natuurparken loont, maar rendement moeilijk te berekenen Op Radio 1 werd Ignace Schops, directeur van vzw Regionaal Landschap Kempen en Maasland, geïnterviewd over de waarde van natuurparken. Hij wees onder andere op de economische winst die er te rapen valt: ‘Eén euro investeren in grote natuurgebieden levert tien euro op voor de lokale samenleving.’ Wanneer we contact opnemen met Schops, legt hij …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen recent Belgisch geweld tegen hulpdiensten Op 2 januari deelt een Vlaamse man een video op Facebook (hier gearchiveerd) . In het 24 seconden durende filmpje zien we een woedende menigte die allerlei voorwerpen gooit naar een ambulance met openstaande deuren. ‘Vuil uitschot’ stelt de auteur van het bericht in het bijschrift bij de video, die al meer dan 3000 keer …
Nieuws Nieuws Factcheck: geen bewijs dat voedingsproducten sinds de middeleeuwen niet stegen qua prijs Krimpflatie is een verscholen prijsverhoging waarbij producenten de prijs van een product gelijk houden, maar de hoeveelheid ervan in de verpakking verminderen. In de marge van een interview aan Radio 2 daarover zei Pierre-Alexandre Billiet, ceo van retailorganisatie Gondola: ‘De prijs van sommige voedingsproducten is niet gestegen sinds de middeleeuwen.’ Wanneer we Billiet vragen om …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen oude eindejaarstraditie Op nieuwjaarsdag krijgt Knack een mailtje van een lezeres. ‘Graag had ik geweten of vrouwen in het verleden effectief jaarlijks hun excuses moesten aanbieden aan hun man voor eventuele fouten. Ik ben deze foto nu al verschillende keren tegengekomen’, schrijft de lezeres, die onderstaand beeld meestuurt. Volgens het bijschrift bij de zwart-witfoto zou het ‘eind …
Factcheck Factcheck Factcheck: lage cholesterol heeft geen bewezen negatieve effecten op je gezondheid Op 15 december post een Nederlandstalige vrouw onderstaand bericht op haar Facebookaccount (hier gearchiveerd). Volgens de post zou een ‘te laag cholesterolgehalte’ tal van negatieve gezondheidsgevolgen hebben. De post circuleert al sinds 2016 op Facebook. Eerder dit jaar checkte Knack al soortgelijke beweringen. Een man die zichzelf gezondheidstherapeut noemt beweerde toen op Facebook dat meer …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Amerikaanse bijsluiters van mRNA-vaccins tegen corona zijn alleen online te raadplegen Een video die online circuleert stelt dat de papieren bijsluiters van de mRNA-coronavaccins in de Verenigde Staten met opzet blanco worden gelaten. Dat klopt, en het is een gevolg van de Amerikaanse wetgeving die van toepassing is op de coronavaccins van Moderna, Pfizer & Johnson&Johnson. Vaccinproducenten zijn in de Verenigde Staten verplicht om online brochures …
Factcheck Factcheck Factcheck: er is geen bewijs voor bewering dat WEF miljoenen honden en katten zou willen afslachten Op 11 december post een Vlaamse man onderstaande Facebookpost. Volgens het bericht zou het World Economic Forum (WEF) ‘miljoenen katten en honden willen afslachten, om de klimaatverandering tegen te gaan’. Als bron verwijst de auteur van het Facebookbericht naar een artikel dat op 9 december verscheen op Newspunch, een Amerikaanse website die bekend staat voor …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze gevangene groef niet vijf jaar lang een tunnel om uiteindelijk bij zijn bewakers uit te komen Op 19 november deelt de Nederlandse journalist en radiopresentator Tim de Wit een twitterbericht (hier gearchiveerd). We zien een foto en het Engelstalig bijschrift: ‘Braziliaanse gevangene heeft 5 jaar lang een tunnel gegraven die eindigde in de bewakingsruimte.’ De Wit deelt het bericht met de boodschap ‘Mocht het allemaal even tegen zitten vandaag, het kan …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, geen bewijs dat het ‘Entovirus’ in 2025 op de wereld losgelaten zou worden Op 14 december deelt een Nederlandstalige Twitteraccount een screenshot van een website met als bijschrift ‘Entovirus staat al gepland voor 2025’ (hier gearchiveerd). Op het screenshot lezen we onder andere ‘The Event 201 scenario’. Verder ontbreekt enige context. De tweet had niet zo’n groot bereik, maar als we naar ‘The Event 201 scenario’ zoeken op …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video is geen bewijs dat Zelensky een bezoek aan Bachmoet in scène zou hebben gezet Online circuleert een video van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky die zou moeten bewijzen dat hij zijn recente bezoek aan de Oekraïense stad Bachmoet in scène zou hebben gezet. De video zou namelijk opgenomen zijn in Charkiv. Dat klopt niet. De gedeelde video toont Zelensky tijdens een bezoek aan de Oekraïense stad Boetsja begin april. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen Peruaans protest tegen 'een globalistische staatsgreep van het WEF' Op sociale media circuleert een video van wat een Peruaans protest zou zijn tegen ‘een globalistische staatsgreep van het WEF’. Dat klopt niet. De beelden tonen een protest tegen de nieuwe Peruaanse regering onder leiding van de nieuwe president Dina Boluarte. Op 20 december post een Nederlandstalige man een video waarin een manifestatie in Peru …
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto van het echtpaar Biden en Volodymyr Zelensky is gemanipuleerd Op 22 december post een man onderstaande foto op Facebook (hier gearchiveerd). Ook op Twitter wordt de foto op grote schaal gedeeld (hier gearchiveerd). Op de foto zien we de Amerikaanse president Joe Biden, de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en Jill Biden, de vrouw van de Amerikaanse president. De drie zijn van achteren gefotografeerd. Joe …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er is geen plaats te veel in de Vlaamse kinderopvang Op 14 december wordt in het Vlaams Parlement de begroting voor 2023 goedgekeurd. Tijdens de middagvergadering van het debat dat aan de goedkeuring voorafgaat, stelt Vlaams Parlementslid voor Vlaams Belang Ilse Malfroot het volgende: ‘De cijfers tonen aan dat niet alle plaatsen bezet zijn. Dus eigenlijk zijn er zelfs opvangplaatsen te veel.’ (vanaf 01:14:57) De …
Factcheck Factcheck Factcheck: onbekenden plaatsten omleidingsbord met Frans-Arabische tekst op Brussels kruispunt Socialemediagebruikers delen een foto van een Frans-Arabisch signalisatiebord in Brussel. Sommigen vragen zich af of het om een echt, officieel bord gaat, of dat het beeld bewerkt is. Officieel is het bord in elk geval niet, maar het gaat ook niet om een bewerkt beeld. Op de foto staat een omleidingsbord dat onbekenden op een …
Factcheck Factcheck Factcheck: zetelverwarming heeft nauwelijks impact op rijbereik elektrische auto Op 13 december verscheen in Het Nieuwsblad een artikel over het effect van vrieskou op het bereik van elektrische auto’s (hier gearchiveerd). Heel wat bestuurders hadden namelijk vastgesteld dat de actieradius van hun elektrisch voertuig bij vriestemperaturen een stuk lager lag. In het artikel komen twee mensen aan het woord: woordvoerder Mich Vergauwen van de …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de traditionele media hebben de tweets waarin Trump zijn aanhangers tot kalmte opriep niet genegeerd Op 20 december tweet een Nederlandstalige man een screenshot van twee tweets van voormalig Amerikaans president Donald Trump (hier gearchiveerd). De tweets dateren van 6 januari 2021, de dag waarop Trumpaanhangers het Amerikaanse Capitool in de hoofdstad Washington binnenvielen. ‘Alstublieft, steun de politie van het Capitool en de ordehandhavers. Ze staan aan de kant van …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Nieuw-Zeelanders moesten geen ‘bewijs van inhalatiekamer’ voorleggen tijdens Spaanse griep Op 17 december plaatst een Nederlandse vrouw een foto op Facebook (hier gearchiveerd) van vrouwen die hun hoofd in gaten in een lange plank steken. Het bijschrift bij de foto: ‘Nieuw Zeeland, 1918. De regering plaatste inhalatiekamers in openbare gebouwen en moedigde mensen aan om een gas in te ademen dat hen tegen griep zou …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen recent Braziliaans protest tegen verkiezingsuitslag, maar viering onafhankelijkheidsdag Online circuleert een video van wat een manifestatie zou zijn tegen de verkiezing van Lula da Silva als nieuwe president van Brazilië. Dat klopt niet. De video toont een massagebed in Rio De Janeiro dat plaatsvond tijdens de viering van de Braziliaanse onafhankelijkheidsdag op 7 september dit jaar. Op 13 december retweet een Nederlandstalige man …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze afbeelding geeft niet het vliegverkeer boven Qatar weer Op sociale media circuleert een afbeelding waarop het vliegverkeer boven Qatar te zien zou zijn. Dat klopt niet. De afbeelding is een cartoon van de Qatarese cartoonist Saad Almuhanadi. De cartoon verscheen op 15 november, in de Qatarese krant Al-Watan. Op 13 december deelt de Franstalige ecologische Facebookpagina Permavenir een afbeelding van wat het vliegverkeer …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, geen stijging van plotse sterfgevallen in Duitsland in 2021 Op 14 december publiceert de site Ninefornews een artikel (hier gearchiveerd) met als titel ‘Krankzinnige nieuwe cijfers uit Duitsland: “Ik was geschokt, ik was echt geschokt”’. In dat korte stuk lezen we: ‘In Duitsland is het aantal ‘plotselinge en onverwachte sterfgevallen’ vanaf januari 2021 letterlijk geëxplodeerd. Sinds 2016 lag het gemiddelde op iets minder dan …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze scooters werden niet afgedankt vanwege een versleten batterij Op 29 november deelt een vrouw onderstaande post op Facebook. Het filmpje toont een grote open ruimte met lange rijen e-scooters die er waarschijnlijk al een hele tijd staan - ze zijn deels door onkruid overwoekerd. Volgens het bijschrift zouden de batterijen van de elektrische scooters het einde van hun levensduur hebben bereikt en zouden …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, elektrische wagens worden niet binnenkort verboden wegens stroomtekort Begin december verschijnt op de site dagelijkseverhalen.nl een artikel met de titel ‘Elektrische auto’s worden binnenkort verboden vanwege stroomtekort’ (hier gearchiveerd). Het artikel wordt op 5 december gedeeld op drie populaire Facebookpagina’s: BIZAR, ViralNed en SMLY. Zo bereikt het artikel meer dan 780.000 Facebookgebruikers, blijkt uit een analyse met CrowdTangle. Is er een ernstige indicatie …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, het blussen van een elektrische auto vraagt tot twintig keer meer water Op 26 november post een Facebookgebruiker een link naar een artikel met als titel ‘45.000 liter water voor één brandende Tesla’ en als ondertitel ‘Twintig keer meer water dan voor het blussen van een gewone autobrand’. Het artikel werd op 23 november gepubliceerd op de website Auto55, waar het goed was voor 3000 lezers, en …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen recente diefstal van fietsen uit een Brusselse sportwinkel Op 12 december deelt een Vlaamse man een video op Facebook (hier gearchiveerd) van mensen die de deur van een Decathlon-winkel inbeuken en vervolgens fietsen stelen. Het bijschrift bij de video luidt: ‘Dit wordt buiten de pers gehouden. Ik hoop dat ze er terug mee naar Marokko fietsen.’ De video werd in minder dan 20 …
Factcheck Factcheck Factcheck: het geweld in deze video heeft niets te maken met trans vrouw die penis toont Op sociale media gaat een video viraal waarin een gewelddadige scène met drie vrouwen te zien is. Volgens de bijschriften zou het gaan om een gevecht in Brazilië, ontstaan nadat een trans vrouw een geslachtsdeel had getoond aan een meisje. Die interpretatie blijkt verzonnen. De ruzie had een andere oorzaak, zo blijkt uit getuigenissen in …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, er werden anti-NAVO-slogans geroepen in Athene (maar niet in deze video) Op 23 november plaatst een Twittergebruiker een video online met als bijschrift ‘Massale demonstratie in Athene: “Weg met de NAVO”’ (hier gearchiveerd). We zouden ‘duizenden Grieken’ zien die ‘marcheerden naar het Amerikaanse consulaat in Athene’ en onder meer ‘de mensen willen je niet scandeerden’ en ‘weg met de NAVO’. Opvallend, de rest van het bijschrift …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, website verkoopt geen mensenvlees tegen klimaatverandering Op 8 december deelt een Belgisch Twitteraccount een video met als Engelstalig bijschrift ‘Dit loopt uit de hand nu... zieke zieke klote wereld.’ (hier gearchiveerd). In de video, die op Twitter al 69.000 keer werd bekeken, horen we een jonge vrouw uitleg geven over ‘mensenvlees’. We horen haar in het Engels zeggen: ‘Hebben jullie al …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, zowat 80 procent van de Oekraïense vluchtelingen in Nederland werkt ‘In Nederland werkt 80 procent van de Oekraïense vluchtelingen’, zei N-VA-voorzitter en Antwerps burgemeester Bart De Wever onlangs in een interview op Radio 1. Dat blijkt ruwweg te kloppen: het zou om 72 à 83 procent gaan. De vergelijking maken met België blijkt onmogelijk, bij gebrek aan officiële of volledige cijfers. Op 30 november geeft …
Factcheck Factcheck Factcheck: cultuurparticipatie kan leerwinst opleveren maar die valt moeilijk in maanden uit te drukken ‘De Britse toolkit zegt dat leerlingen drie maanden sneller vooruitgaan als er op school aan cultuureducatie wordt gedaan’: dat stelde Pedro De Bruyckere in De Standaard. En het klopt, al is enige nuance nodig.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het klopt niet dat 14 Afrikaanse landen de helft van hun exportinkomsten moeten afdragen aan Frankrijk Een virale video waarin de Italiaanse premier Giorgia Meloni stelt dat 14 Afrikaanse landen de helft van hun exportinkomsten moeten afdragen aan Frankrijk in ruil voor het drukken van geld, klopt niet. Wat wel klopt is dat de landen, die lid zijn van de CFA franc-zone, in ruil voor een vaste wisselkoers van hun eigen …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen recent Braziliaans protest tegen de verkiezingsuitslagen, maar viering Onafhankelijkheidsdag Online circuleert een video van een Braziliaanse massamanifestatie die op 15 november tegen de verkiezingsresultaten zou hebben plaatsgevonden. Dat klopt niet. De video toont een manifestatie voor de Braziliaanse Onafhankelijkheidsdag die op 7 september plaatsvond. Op 16 november post een man een 21 seconde durende video op Facebook van een massamanifestatie in Brazilië (hier gearchiveerd). …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen foto van de kleinste vogel ter wereld Op 25 november post een Engelstalige man ‘De kleinste vogel in de wereld is de zunzuncito, ook bekend als de bijenvogel’, lezen we in het bijschrift bij de foto. De foto wordt ruim 22.300 keer geretweet en 196.900 keer geliket (hier gearchiveerd). De foto circuleert ook op Facebook (hier en hier gearchiveerd). Als de foto …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Braziliaanse microcefalie-uitbraak werd niet door vaccin veroorzaakt Online circuleert de bewering dat de Braziliaanse uitbraak van microcefalie, die plaatsvond in 2015, door een vaccin tegen kinkhoest, tetanus en difterie werd veroorzaakt. Dat klopt niet. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het zikavirus, overgedragen door besmette muggen, aan de oorsprong van de uitbraak lag. Op 20 november post een Twittergebruiker een afbeelding van een …
Factcheck Factcheck Factcheck: het is niet bewezen dat wortels vandaag vijf keer minder vitaminen bevatten ‘We moeten nu vijf wortels eten om het aantal vitaminen binnen te krijgen dat vroeger in één wortel zat’: dat beweerde Lily Joan Roberts in Goed Gevoel. Maar er is geen bewijs voor.
Factcheck Factcheck Factcheck: ‘Minstens één hoogbegaafde leerling per klas’ blijkt overschatting ‘In elke klas zit minstens één hoogbegaafd kind’, lezen we in verschillende nieuwsmedia. Dat blijkt een overschatting: volgens specialisten heeft ongeveer 2,5 procent van de bevolking een IQ van minstens 130, wat beschouwd wordt als de grens voor hoogbegaafdheid. Op de website sociaal.net verscheen op 22 september een artikel met als titel ‘Hoogbegaafde kinderen en …
