Factcheck: zittend of staand plassen maakt amper verschil

‘Makkelijk is (staand plassen) zeker, maar het is veel gezonder om even te gaan zitten’, zo lazen we in De Telegraaf. Volgens experts heeft staand plassen geen impact op de gezondheid, tenzij bij bepaalde aandoeningen. We beoordelen de stelling dus als eerder onwaar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

‘Mannen blijken verkeerd te plassen’, zo luidt de kop boven een recent artikel in De Telegraaf. ‘Makkelijk is (staand plassen) zeker, maar het is veel gezonder om even te gaan zitten’, zegt een Britse uroloog. ‘Je bekken en ruggengraat ontspannen wanneer je zit. Dat maakt het makkelijker om te plassen.’ Er is geen man overboord als je af en toe staand plast, maar mannen boven de 40 krijgen toch het advies om te gaan zitten. ‘Veel mannen krijgen last van een vergrote prostaat. Door hormonale verandering wordt de klier groter. Daardoor kan het prettiger en makkelijker zijn om zittend te plassen.’

We vinden weinig wetenschappelijk onderzoek, maar wel een review uit 2014. Daarin wordt geconcludeerd dat er bij gezonde mannen geen impact is van staand of zittend plassen op de ‘urodynamische parameters’: de maximale urinestraal, de tijd die nodig is om de blaas te legen en het restvolume urine in de blaas. Bij mannen met LUTS, een verzamelnaam voor klachten aan de onderste urinewegen, blijkt zittend plassen wel gelinkt aan een ‘verbeterd urodynamisch profiel’.

Het is overdreven om te stellen dat zittend plassen altijd gezonder is, vindt professor urologie Piet Hoebeke (UZ Gent). ‘Bij gezonde personen is er geen enkel verschil. Je zult niet ziek worden omdat je staand plast. Maar er zijn wel aandoeningen waarbij je de blaas beter zittend ledigt, omdat je dan inderdaad beter kunt ontspannen. Heel wat oudere mannen hebben bijvoorbeeld last van een vergrote prostaat, en er zijn ook kinderen die moeilijk hun sluitspier kunnen ontspannen. Puur fysiologisch is hurkzit overigens de ideale plashouding, maar met onze toiletten is dat natuurlijk niet zo praktisch. En er is ook nog het hygiëneaspect, dat ook kan bijdragen aan de gezondheid: door staand te plassen komt de urinestraal van vrij hoog, waardoor ze meer omhoogspat. Daar heb je zittend of in hurkzit minder last van.’

Ook professor urologie Guy Bogaert (UZ Leuven) wil de stelling sterk nuanceren. ‘Bij gezonde mensen heeft staand of zittend plassen geen enkele impact op de gezondheid. Doe dus vooral waar je je goed bij voelt. Ooit deed ik voor het VRT-programma Ook getest op mensen een proefje waarbij ik met een echografietoestel keek naar de blaas van tweelingbroers terwijl zij plasten. Het maakte geen verschil of ze dat staand of zittend deden: de blaas was telkens even leeg. Maar dat waren gezonde jongemannen. Wie een aandoening als LUTS heeft, kan er eventueel wel voor kiezen om zittend te plassen. Maar ik vind het overdreven om dit aan te raden aan alle mannen boven de 40. Uit een studie blijkt dat slechts 2,7 procent van de mannen tussen de 45 en 49 jaar LUTS heeft. Op hogere leeftijd neemt dat toe, maar we mogen niet overdrijven. Als kinderuroloog zie ik trouwens geregeld jongens met een afwijking aan de penis, waardoor zij niet staand kunnen plassen. Wij proberen dat dan op te lossen, omdat het vaak als een beperking wordt gezien.’