Onderzoekers van non-profitorganisatie Open AI hebben een tekstgenerator gemaakt die onder meer op grote schaal nepnieuws kan produceren. Uit angst voor misbruik hebben ze beslist om de volledige code niet vrij te geven.
Een lesbisch koppel dat gebruik maakt van een spermadonor om een kind te verwekken, een man en een vrouw die de hulp inroepen van een draagmoeder. We kennen heel wat situaties waar er eigenlijk meer dan twee ouders zijn. Alleen zijn er nooit meer dan twee genetische ouders. Want de theorie is: één eicel en één zaadcel groeien uit tot een embryo en later een baby. En toch kan het. Hoe, en waarom we dat willen doen? Geneticus Claudia Spits, hoogleraar aan de VUB, legt het uit.
Een gezin met een vader, een moeder, en twee of meer kinderen, voor veel mensen klinkt het nog altijd als een na te streven ideaal. Toch is de werkelijkheid gevarieerder, met eenoudergezinnen, nieuw samengestelde gezinnen, draagmoeders en homoseksuele ouders. Maar onze huwelijkswetgeving dateert uit 1804, en heeft deze nieuwe wereld nog nauwelijks gevolgd. Professor Frederik Swennen is jurist aan de UAntwerpen. Hij doet onderzoek naar gezinnen met nieuwe samenwoningsvormen. Is de volgende én logische evolutie dat ook trio's of quatro's in het huwelijksbootje kunnen stappen?
De wetenschap heeft uw hulp nodig. Opdat een computerprogramma automatisch de symptomen van diabetische retinopathie zou kunnen opsporen, moeten eerst duizenden beelden geanalyseerd worden door mensen. Vanaf vandaag kan iedereen vanachter zijn computer de verschillen tussen de netvlies-scans aanduiden.
Hoe jij nù leeft, heeft een invloed op de gezondheid van je kinderen. Zelfs als je (voor de vrouwen) nog lang niet zwanger bent of (voor de mannen) een kind hebt verwekt. Misschien krijgt jouw toekomstig kind wel een allergie doordat je in de stad woont, te veel schoonmaakt, of te veel hamburgers eet. Moeten we onze levensstijl onmiddellijk aanpassen? Of kunnen we het allemaal nog relativeren? Bio-ethicus Kristien Hens (Uantwerpen) denkt na over de ethische gevolgen van de keuzes die jij nu maakt.
Je kan de Bijbel niet bepaald hypermoderne, feministische literatuur noemen. De teksten die erin staan zijn soms al duizenden jaren oud. Theologe Bénédicte Lemmelijn van de KU Leuven legt uit waarom de vraag of de Bijbel vrouwonvriendelijk is, eigenlijk een absurde vraag is.
In de interviewreeks Zwijgen is geen optie vertelt Serge de Gheldere, voormalig ambassadeur van Al Gore, over het doorzettingsvermogen dat hij van zijn vader erfde en het idealisme dat hij doorgeeft: 'Kiezen we dan echt om als land achterop te blijven? Dat zou heel ontmoetigend zijn.'
Seks kan functioneel van aard zijn, dan hebben we het over de voortplanting. Maar seksuoloog Paul Enzlin van de KU Leuven legt graag uit hoe mannen- en vrouwenlichaam fysiologisch anders uitgerust zijn om met elkaar te kunnen vrijen. (Lees: genieten, klaarkomen,...) Hoe we er aan de buitenkant uitzien weten we sinds jaar en dag. Maar wat er bij mannen en vrouwen aan de binnenkant te zien is heeft wetenschappers altijd al gefascineerd. En daar begint de zoektocht naar het antwoord
Om de opmars van designerdrugs te stuiten, komt er een drugsincidentennetwerk. 'Dat kan mensenlevens redden', zegt initiatiefneemster Els Van Hoof (CD&V).
Voor Tanja Mortelmans van de UAntwerpen kent het woordgeslacht geen geheimen. Wist je dat er in sommige talen wel 20 geslachten bestaan en in andere géén? Kom in dit college te weten wat er nog allemaal bestaat.
Transgenderisme is steeds minder een taboe. Maar dat wil niet zeggen dat iedereen er alles over weet. Kan je zomaar van geslacht veranderen? Hoe doe je dat? Welke stappen moet een transgender allemaal ondergaan? Moet je sowieso een operatie ondergaan? En is het niet allemaal heel risicovol? Endocrinoloog Guy T'Sjoen - bekend van 'Topdokters' - is transgenderspecialist en vertelt je alles wat je moet weten.
Bij het gevaarlijkste dier ter wereld denk jij misschien aan een hongerige leeuw, een brullende beer of een giftige slang. Professor Dirk Devroey van de VUB zal niet beweren dat dit knuffelbeesten zijn, maar stelt dat er één diersoort is die we pas echt collectief horen te vrezen. Dit bloeddorstige wezen heeft elk jaar maar liefst 500.000 doden op zijn geweten.
Bij het gevaarlijkste dier ter wereld denk jij misschien aan een hongerige leeuw, een brullende beer of een giftige slang. Professor Dirk Devroey van de VUB zal heus niet beweren dat dit zoete knuffelbeesten zijn maar stelt dat er één diersoort is die we pas echt collectief horen te vrezen. Dit bloeddorstige wezen heeft elk jaar maar liefst 500.000 doden op zijn geweten.
De Amerikaanse stierkikker is imposant maar niet bepaald schattig. Hij eet praktisch alles wat in zijn muil past. En hij kwaakt niet, maar loeit. Zijn aanwezigheid hier is geen goede zaak voor de biodiversiteit van onze natuur. Biologe Sarah Descamps van de UHasselt komt in dit college op voor de inheemse soort, de groene kikker.
Ziet je kat je wel graag? Of profiteert ze gewoon van je huis, je zetel en het eten? Heb jij een kat of heeft je kat jou? Professor Tiny De Keuster is dierenarts én experte gedrag van honden en katten. Voor de Universiteit van Vlaanderen legt ze de ziel van de kat bloot.
Kankeronderzoekers vonden bij aids- en kankerpatiënten blaasjes van darmbacteriën terug in de bloedbaan. Daarnaast ontdekten een oncologe en haar team dat de NIPT signalen van bloedkanker kan oppikken voor er symptomen zijn.
De wereldwijde voedselproductie krijgt steeds vaker te maken met 'schokken', stelt Amerikaans onderzoek. Die plotse terugvallen in productie zijn vooral te wijten aan extreem weer en geopolitieke crisissen.
Wie sterft aan kanker, sterft bijna altijd aan de uitzaaiingen van een tumor. Daar wil Damya Laoui (VUB) iets aan veranderen én ze vond zelfs al een vaccin uit. Hierdoor werd ze uitgeroepen tot Wetenschapstalent van 2018. Maar er is nog veel méér onderzoek nodig om alle kankers te bestrijden én te voorkomen. En daarvoor zijn soms proefdieren nodig
Stel: een mug vloog zo'n 65 miljoen jaar geleden gezellig rond op de aarde. Mensen waren er nog niet, dus ze voedde zich met dinosaurusbloed. Die mug belandde vervolgens per ongeluk in de hars van een boom, waardoor ze - samen met het DNA van de dinosaurus - tot vandaag netjes bewaard is gebleven. Hierdoor slagen wetenschappers erin om dino's opnieuw tot leven te wekken. Het klinkt als een goed filmscenario en dat is het ook: Jurassic Park. Maar zou het ook echt kunnen? Paleontoloog Koen Stein (VUB) komt vertellen hoe ver we al staan.
Influencers zijn vandaag soms echte beroemdheden. Sterren zoals Kim Kardashian bouwden hun imperium uit via sociale media maar ook klassieke beroemdheden zoals Madonna en Leonardo DiCaprio kunnen niet zonder het nodige aantal volgers. Ze zijn dan ook de natte droom van elke marketeer. Maar als jij droomt van roem en succes op YouTube en Instagram word je volgens Sarah Steenhaut van de UGent en het Callebaut Collective best een micro-influencer. En dan is authenticiteit het sleutelwoord.
Fermentatie, dat is groenten in potten steken en eigenlijk een beetje laten rotten. Zo wordt de huidige hype onder hipsters weleens omschreven. Voor een meer wetenschappelijkere omschrijving laten we microbiologe Sarah Lebeer van UAntwerpenvan aan het woord. Zij legt je uit hoe je voedsel kan bewaren of zelfs maken op basis van schimmels en bacteriën.
Jonge mensen geven hun geld liever uit aan reizen dan aan materiële goederen of hun spaarboekje. Volgens antropoloog Noël Salazar van de KU Leuven draaien deze ervaringen ook vaak uit op een sisser (hoewel heel weinig jongeren dat toegeven). Maar is dat dan per se ook een slechte zaak?
In Japan wordt sushi op huidtemperatuur geserveerd en liefst zo snel mogelijk gegeten. We kunnen ons dus wel afvragen of die sushi die al 3 dagen in het koelvak van de supermarkt ligt wel 'echte' sushi is. Japanologe Tine Walravens van UGent keert echter de vraag ook om. Want wat is echte sushi? Moet die in Japan gemaakt zijn? Komen de ingrediënten uit Japan? Of is Japanse chef genoeg?
Onderzoekers van Technologiecampus Gent (KU Leuven) hebben een 'IoTree-module' ontwikkeld waarmee ze de gezondheid van bomen kunnen monitoren. In Gent, Beveren-Waas en Sint-Niklaas lopen momenteel proefprojecten.
De baard lijkt het ultieme accessoire: perfect getrimd of toch net een centimeter langer. Wie in de geschiedenis duikt leert dat een baard veel zegt over hoe men in een bepaalde tijd dacht over een lichaam en wie een echte man was, legt Anne-Laure Van Bruaene (UGent) uit.
Ann Dooms is wiskundige. Ze cijfert en werkt aan de VUB, maar je vindt haar ook af en toe terug in kunstmusea. Want ze kan computers zo programmeren dat ze prachtige kunst maken. Maar wat zijn we daarmee? Is het dan nog kunst? Kunnen we een computer een kunstenaar noemen? Of wordt een computer in de toekomst het hulpje van de kunstenaar? Kunnen we zo valse kunst misschien opsporen? En bovenal, zou jij het schilderij van een computer kunnen herkennen?
ANYmal, een robothond ontwikkeld door Zwitserse onderzoekers, heeft zichzelf geleerd om telkens opnieuw recht te kruipen nadat hij tegen de grond getrapt wordt. Die vaardigheid is het gevolg van reinforcement learning, een vorm van artificiële intelligentie waarbij je een systeem beloont als het doet wat je wil.
Waze lijkt wel dé uitvinding voor de immer gedesoriënteerde mens die nooit in de file wil staan. Toch? Professor Tias Guns ziet dat iets anders. Want Waze is niet gewoon een simpel appje op je gsm. Er zit meer achter, namelijk een ongelooflijk artificieel intelligentie systeem. Maar dat is niet altijd zo ethisch.
Commerciële bedrijven zijn al lang bezig met het produceren van robots voor intieme of romantische relaties. Als sociale wetenschappers zoals Charlotte Jewell zich niet met dit proces bemoeien zullen het vooral sekspoppen zijn en blijven. Terwijl er méér kan. Wat denken we van een robot-partner voor een persoon met een handicap of iemand in eenzaamheid?
Voor mensen met een chronische ziekte is een orgaantransplantatie soms de laatste mogelijke behandeling. De vraag naar orgaandonors wordt ieder jaar groter, waardoor er soms lange wachtlijsten zijn. Maar, we kunnen misschien ook op een andere manier tegemoet komen aan dat tekort. Professor Liesbet Geris (KU Leuven) maakte er haar missie van. Wat als we organen zouden kunnen printen? En, niet zomaar een 3D geprint hart of lever, maar een echt levend orgaan. Daarom kruipt ze elke dag in haar labo met een printer, een computerprogramma en inkt van levende cellen.
Elk jaar staat er weleens in de kranten dat led-lampen gevaarlijk zijn. Het blauwe licht beschadigt je ogen en zou zelfs kanker veroorzaken. En toch gaan we steeds meer led's gebruiken - denk maar aan je tv, computer of smartphone. Maar ook gewone lampen zijn tegenwoordig led-lampen. Moeten we ons zorgen maken? Professor Philippe Smet is fotonicus aan UGent en houdt zich dus bezig met licht. Hij zet de feiten op een rijtje.
Facebook, Google, Amazon: het zijn allemaal producten die ontwikkeld werden in Silicon Valley. Sinds de jaren '70 is Silicon Valley the place to be als het gaat over innovatie of technologie. In de zestiende eeuw was the place to be... Leuven. Daar kwam alle vernieuwing vandaan, daar moest je naartoe als je méé wilde zijn. Koenraad Van Cleempoel is kunsthistoricus aan de UHasselt en wijdde zijn doctoraat aan dit onderzoek.
Armoede op het platteland is zichtbaar tot in de ruimte, hebben Deense onderzoekers in Kenia vastgesteld. Met monitoring via satellieten kan men sneller vooruitgang boeken in de strijd tegen armoede, zeggen ze.
In plaats van je vervuilende dieselauto te nemen en heen en weer naar de stad te rijden, besluit je om online wat te shoppen. Goed voor je portemonnee (want alles wordt toch gratis verzonden) en beter voor het milieu, want die auto blijft de hele namiddag in de garage. Maar, klopt dat idee wel? Professor Cathy Macharis en haar team bij MOBI-VUB gaan na of dit wel allemaal zo duurzaam is.
De hitte tijdens de zomer van 2018 gaan we niet snel vergeten. Op het platteland kwam er 's nachts nog een beetje verkoeling, maar in steden was het gemiddeld 6 graden warmer dan 10 km verder, buiten de stadscentra. De komende jaren komen er allicht steeds méér hittegolven én steeds meer mensen wonen in steden. Hoog tijd, vinden onderzoekers als dr. Marie-Leen Verdonck (UGent), om oplossingen te bedenken.
Red de planeet, eet (vaker) vegetarisch: het is een vaak gehoord advies. Onderzoek toont nu echter aan dat niet elke manier van vlees schrappen even efficiënt is op vlak van milieuwinst.
Op nieuwjaarsdag moet een Amerikaanse ruimtesonde langs Ultima Thule scheren, een asteroïde die zich op 6,6 miljard kilometer van de Aarde bevindt. Het zal het verste hemellichaam worden dat we van dichtbij onderzocht hebben.
De naalden van kerstbomen kunnen een tweede leven krijgen als grondstof voor verf, lijm of zelfs zoetstoffen. Dat blijkt uit onderzoek aan de Universiteit van Sheffield.
Computergigant IBM heeft een apparaatje ontwikkeld dat nauwkeurig registreert hoe een vingernagel buigt en beweegt. Dat moet het mogelijk maken om te schrijven met je vinger, om te detecteren welke voorwerpen je vastgrijpt en om de ziekte van Parkinson sneller op te sporen.
Het Belgische SABCA is sinds lang een bekende leverancier van ruimtevaartsystemen en diensten voor onder meer de F-16 van Lockheed, Airbus en de Ariane-raket. CEO Thibauld Jongen vertelt hoe diezelfde technologie kan worden aangewend op onbemande voertuigen en licht een tip van de sluier op over een futuristische toekomst die dichterbij is dan we denken.
Jesse Zaman, kersvers doctor in de computerwetenschappen aan de VUB, heeft een visuele programmeertaal uitgevonden om citizen-science-projecten laagdrempeliger te maken. Daarmee kan iedereen, ook wie geen programmeerervaring heeft, z'n eigen meetapp bouwen.
Uitzaaiende kankercellen worden meestal gevonden met een MRI-scan of biopsie. Dat kan straks veel efficiënter, dankzij een uitvinding van Liesbet Lagae en haar team bij het IMEC.
De klimaatopwarming zal verstrekkende gevolgen hebben, zelfs als de beloften van het Parijse klimaatakkoord overeind blijven, zegt glacioloog Philippe Huybrechts (VUB).
De kans dat jij al eens uit de bol bent gegaan nadat je te veel gedronken hebt, is best reëel. Maar ook xtc-gebruik neemt toe in het uitgaansleven. Ons drinkgedrag wordt vaak weggelachen onder het mom 'wij zijn nu eenmaal Bourgondiërs', maar velen fronsen de wenkbrauwen als het over drugs gaat. Is dat terecht? Hoe schadelijk is xtc en hoe schadelijk is alcohol? We vroegen aan professor Jan Tytgat welk genotsmiddel het meest destructief is.
Uit een druppel bloed kunnen we véél kennis halen. We kunnen aangeboren afwijkingen bij een pasgeboren baby opsporen, maar één druppel bloed verraadt ook of je vandaag, vorige week of vorige maand alcohol hebt gedronken. Of drugs hebt gebruikt. Of je medicijnen flink neemt. Tot wat de wetenschap nog allemaal in staat is, dat legt toxicoloog Christophe Stove van de UGent uit in dit college.
Misschien ken je het gevoel wel: je wilt je nog eens goed drinken, want dat heb je verdiend na een hele week hard werken of studeren. Cultuurhistoricus Jeroen Deploige, hoogleraar aan de UGent, neemt je mee naar de middeleeuwen en vertelt waarom drinken eigenlijk in ons bloed zit.
In het Engels betektent 'drugs' gewoon 'medicijnen', en dat is lang niet zo gek. Wist je bijvoorbeeld dat cocaïne vroeger gebruikt werd als keelpijnverzachter of als een dropje werd opgezogen tegen tandpijn? En om te vermageren werden er amfetamines verkocht. Dat gebeurde tot men de neveneffecten begon te zien. Professor Philippe Jorens werkt op de dienst intensieve zorgen van het Universitair Ziekenhuis van Antwerpen. Hij ziet ziet op een dag wel wat drugs die zijn patiënten beter niet hadden gebruikt.
'Deze sigaret is de allerlaatste die ik rook, daarna is het gedaan.' Als je ooit een roker was, of het nog altijd bent, ken je dat voornemen ongetwijfeld. En weet je ook dat het verdomd moeilijk is om je eraan te houden en te stoppen met roken. Professor Filip Lardon legt in dit college uit hoe dat komt.
Maar liefst 1 miljard 248 miljoen mensen spreken Chinees. De meest gesproken taal ter wereld wordt nochtans vaak 'onoverkomelijk moeilijk' genoemd. Want als iets 'Chinees voor je is' dan is er werkelijk geen beginnen aan. Toch mag het feit dat deze taal zo verschilt van de westerse talen een poging tot studie volgens professor Mieke Matthyssen niet de das omdoen. Want Chinees leren kàn. Dat het gemakkelijk wordt, dat hebben we niet gezegd...
Meertalige leerlingen doen het vaak niet goed op school. Is dat omdàt ze meertalig zijn? Waarom kunnen ze blijkbaar ook slechter rekenen? Het debat over of kinderen enkel Nederlands mogen spreken op school, verloopt soms heel emotioneel. Onderwijssocioloog Orhan Agirdag brengt rust: hij zoekt met facts en figures uit wat er aan de hand is.
Je hebt maar één woord nodig om te horen of de persoon tegen wie je spreekt een Vlaming of een Nederlander is. Maar je woordgebruik en je uitspraak vertellen nog méér dan alleen je woonplaats. Hoe dat komt en hoe dat werkt legt sociolinguïst Rik Vosters je haarfijn uit. Extra uitdaging voor tijdens het kijken (lees: luisteren): raden jullie waar de haast accentloze professor vandaan komt?
Ftalaten, parabenen en fenolen, die op grote schaal gebruikt worden in cosmetica en verzorgingsproducten, doen de puberteit bij meisjes vroeger beginnen. Dat blijkt uit een Amerikaanse langetermijnstudie bij meisjes en hun moeders.
Philipp Schwabl is gastro-enteroloog aan de medische universiteit van Wenen. Hij leidde er dit jaar een studie die voor het eerst plastic in onze ontlasting terugvond.
Te stom of te lui. Dat werd pakweg vijftig jaar geleden gezegd over kinderen die sukkelden met lezen. Niet zo lang geleden vonden artsen een hersenstoornis bij die kinderen, dyslexie. Want ook heel wat pientere en vlijtige leerlingen lezen moeizaam. Toch heeft hersenonderzoek volgens professor Erik Moonen geen rechtstreeks bewijs geleverd voor dyslexie. En als we niet zeker weten of er een stoornis in het spel is, wordt het volgens de taalkundige tijd om ons leesonderwijs onder de loep te nemen.
Word, wordt, aangeleerd, aangeleert of aangeleerdt? Iedereen kent de dt-regel. En toch maakt iedereen er fouten tegen. Ja, iederéén, ook jij! Hoe komt het toch dat iedereen zoveel moeite heeft met zo'n simpele regel? Misschien ben je gewoon te slim voor zo'n banale regel? Want de grootste genieën, dat zijn vaak de meest verstrooide mensen, niet? Professor Dominiek Sandra is psycholinguïst aan de UAntwerpen en deed er onderzoek naar.
Categorische variabelen, cumulatieve frequentie, mediaan, boxplot, interkwartielafstand... Statisticus Thomas Neyens vind je in de zomer als dj op Tomorrowland en Pukkelpop, maar hij haalt evenveel plezier uit het statistisch analyseren van bioversiteit. Zowel in de biostatistiek als in muziek gaat professor Neyens op zoek naar patronen. Ziehier een ABC van de statistiek aan de hand van hippe deuntjes.
Je koopt de rechten van een bestaand goedkoop geneesmiddel op dat toevallig van levensbelang is voor mensen met een levensbedreigende, zeldzame ziekte. Je verandert de naam en verhoogt de prijs met een factor 500. Je zorgt dat je de enige bent die het mag verdelen in Europa. Geen scenario voor een slechte film, maar realiteit.
Als iemand 5 pizza's bestelt voor 5 mensen, kan het gebeuren dat je niet niet de pizza krijgt dat je het lekkerst vindt. Het lukt ook niet altijd om je kinderen in te schrijven in de school die je verkiest. En lang niet iedereen is tevreden met zijn/haar Tinder-match. De wiskunde - in de verpersoonlijking van Rudi Penne en Paul Levrie (beiden UAntwerpen) - biedt helaas geen oplossing, maar wel wat troost.
Denk jij dat alles in de wiskunde al bewezen is? Nee hoor. Wiskundigen zijn nog op zoek naar heel wat getallen... Als jij bijvoorbeeld de Ramsey-getallen groter dan 4 kan vinden, wacht jou wellicht een roemrijke carrière. Geen idee wat het Ramsey-getal is? Professor David Eelbode van de Universiteit Antwerpen legt het uit.
Hebben we hier over 10 jaar zomers van gemiddeld 25, 35 of 45 graden? Niemand lijkt het te weten. En toch zijn honderden wetenschappers bezig met het voorspellen van de klimaatverandering. Waarom is dat dan zo moeilijk? Door de wiskundige modellen, legt prof. dr. ir. modellen-expert Giovanni Samaey uit.
Van een gebrek aan vrije uitloopruimte tot onduidelijkheid rond de kweek en verkoop van huiskonijnen: het gaat niet goed met onze langorige vrienden. Onderzoekers vragen de sector om meer transparantie.
Lukt je het maar niet om 5 zinnen aan één stuk niet vals te zingen? Zing je in het koor toevallig altijd net iets anders als de rest? Hoor jij dat iets vals klinkt, maar geen idee waarom? Professor Isar Goyvaerts, wiskundige aan de VUB, bewijst (aja, want anders zou het geen wiskunde zijn) samen met cellist Pieter Stas dat het niet jouw schuld is, maar die van de wiskunde en meer bepaald van die geniepige sinusgolf!
Orthopedisch chirurg Greta Dereymaeker werd door haar collega's verkozen tot Specialist van het Jaar 2018, een referendum georganiseerd door Artsenkrant en het Verbond der Belgische Specialisten (VBS).
Twee jaar is er in stilte aan gewerkt. Maar nu is alles klaar om in het Staatsblad te verschijnen. Ook de apothekers krijgen, net zoals andere zorgberoepen, een federaal adviesorgaan. Dat staat vandaag in het vakblad 'de Apotheker'.
De NASA bereidt zich opnieuw voor op zeven 'minutes of terror' in afwachting van nieuws van de landing van de sonde InSight. Het is de eerste keer sinds de landing van de Curiosity-rover in 2012 dat er nog eens een ruimtetuig landt op de rode planeet.
