Abonneer

- België
- Wereld
- Wetenschap
- Gezondheid
- Cultuur
- Milieu
- De Klimaatoptimisten
- Geschiedenis
- Auto
Opinie
Factcheck
Onderwijs
Maai Mei Niet
Magazine

Brecht Castel

Journalist en factchecker

Brecht Castel is een journalist en factchecker voor Knack en De Standaard. Met een achtergrond in politieke wetenschappen, geschiedenis en internationale onderzoeksjournalistiek, verkent hij onderwerpen variërend van psychische gezondheid tot binnen - en buitenlandse politiek, altijd met een focus op de menselijke verhalen achter de feiten.

Brecht Castel

Volg Brecht op sociale media

Feedback of vragen?

Contacteer de auteur. Laat je naam, het betreffende artikel en jouw vraag na.

Mail

Meer over Brecht

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, deze video toont niet ‘de maan gezien vanuit de Alpen’ Op sociale media circuleert een spectaculaire video van een enorme maan met een rode schijn boven een berglandschap. De video is een vervalsing. We zien een afbeelding van Mars die geplakt werd op andere beelden. Een schoolvoorbeeld van nepbeelden die makkelijk te ontmaskeren zijn.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nepnieuws over Oekraïense voetbalfans in Qatar ontmaskerd Een reportage van Al Jazeera zou tonen hoe drie Oekraïense voetbalsupporters werden opgepakt nadat ze nazistische slogans verspreidden in WK-gastland Qatar. Daar klopt niets van. Het gaat om een nepreportage afkomstig van een Russisch Telegramkanaal.

Gezondheid

Gezondheid

Hoe gevaarlijk is asbest? Asbest is veel dodelijker dan tot nu toe werd aangenomen. Dat bewijzen nieuwe cijfers. Jaarlijks sterven 70 à 90.000 Europeanen aan een asbestgerelateerde kanker.

België

België

Maar liefst 216 geheime asbestsluikstorten ontdekt in Vlaanderen Sinds 2020 zijn er in Vlaanderen meer dan 200 asbestsluikstorten ontdekt, blijkt uit onderzoek van Knack.

België

België

Wat is asbest? 13 vragen beantwoord Hoe herkent u asbest? Kan u het zelf verwijderen of loopt u dan risico op kanker? En hoe verkrijgt u een asbestattest, verplicht vanaf 23 november bij de verkoop van een oud huis? In deze praktische gids helpt Knack u op weg naar een asbestvrije woning.

België

België

De asbestvervuiler betaalt niet: 'Vlaamse overheid laat zich oplichten door Eternit' Sinds 2004 saneert de Vlaamse overheid privégronden met asbestafval in de regio Kapelle-op-den-Bos. Dat kostte al 13,5 miljoen euro. De voornaamste vervuiler, Etex (het vroegere Eternit), zal daarvan maximaal 4,8 miljoen betalen.

Europa

Europa

90.000 asbestdoden in de EU, maar Commissie zwakt voorstel asbestbeleid af Jaarlijks sterven in Europa 90.000 mensen door asbestblootstelling op het werk. Maar een wetgevend initiatief van het Europees Parlement voor een omvattend asbestplan, wordt sterk afgezwakt door de Commissie.

België

België

Dodelijk asbestafval in Boom: 'Onze kinderen speelden op een asbeststort van de Vlaamse overheid' Vlak naast een woonwijk in Boom ligt een voormalig asbeststort op een terrein van de Vlaamse overheid. Buurtbewoners eisen een volledige sanering, maar die kan nog jaren op zich laten wachten.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, dit is geen Oekraïens trouwfeest waar de nazigroet wordt gedaan Op sociale media circuleert een foto van een trouwfeest met een Oekraïense vlag waarbij een nazigroet wordt uitgevoerd. Het blijkt te gaan om een gemanipuleerde foto: de Oekraïense vlag werd toegevoegd. In werkelijkheid zien we een foto uit Rusland van 2016 of eerder.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, map van Britse premier Sunak veranderde niet ‘magisch’ van kleur Op Telegram en Twitter circuleert een oude Sky News-reportage van de kersverse Britse premier Rishi Sunak waarin een map die hij draagt van kleur lijkt te veranderen. Ze is eerst rood en dan groen. Het fragment roept vragen op over beeldmanipulatie bij de media. De reportage is echt en bevat een montagetruc om de nood aan een ‘groene begroting’ te benadrukken.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: Britse app om duurzaam vervoer te promoten was tijdelijk en niet verplicht Op sociale media is ophef ontstaan over een Britse app die naar verluidt ‘je bewegingen trackt om je aan te zetten duurzaam vervoer te gebruiken’. Die app was een tijdelijke actie, die afliep op 30 september, van de stad Sunderland en de app was niet verplicht. Een vergelijking die online wordt gemaakt met het Chinese sociaalkredietsysteem is kort door de bocht.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, dit zijn geen ‘Oekraïense acteurs verkleed als gewonden’ Op sociale media doen berichten de ronde die stellen dat beelden van Oekraïense oorlogsslachtoffers in Kiev in scène zijn gezet. Voor die stelling wordt geen bewijs geleverd, en er is ook nergens bewijs te vinden dat het om acteurs zou gaan. De beelden komen bovendien uit een tv-reportage die echte oorlogsslachtoffers toont.

Nieuws

Nieuws

Podcast Jong Talent: Hoe herkent een computer humor? Hoe kan een computer humor detecteren? Op deze – en tal van andere – vragen krijg je antwoorden in de Knack-podcast Jong Talent. Elke maand leert een beloftevol persoon je een nieuwe wereld kennen. Iets bijleren op een luchtige manier? Dan is Jong Talent iets voor jou.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: ja, Poetin kreeg verjaardagswensen uit België van mensen met nepgeweren Op sociale media werd onlangs een video gedeeld van mensen met geweren die ‘vanuit België’ de Russische president Vladimir Poetin verjaardagswensen stuurden. De inmiddels verwijderde video is echt en toont Russischtaligen die airsoft spelen in Namen. De federale politie onderzoekt de beelden. Op Twitter circuleert een video waarin we 19 mannen en één vrouw in …

Factcheck

Factcheck

Factcheck: media hebben wel verslag uitgebracht over recente betoging in Parijs In een virale tweet wordt beweerd dat ‘de media’ en de Nederlandse publieke omroep NOS niet zouden hebben bericht over een recente betoging in Parijs. Het tegendeel is waar: zowel de NOS als andere media in de Lage Landen brachten het nieuws over de optocht in de Franse hoofdstad.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, TikTok-video toont geen ‘nucleaire aanval op Brussel’ Een virale video op TikTok toont een rookwolk boven Brussel. Volgens een opschrift zou het gaan om een ‘nucleaire aanval’. Nogal wat mensen blijken dat te geloven. Er is nochtans nog nooit een kernbom op Brussel gevallen. Mogelijk is de rookpluim afkomstig van een energiecentrale in Drogenbos.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, ‘migrant’ werd niet in elkaar geslagen omdat hij ‘luide muziek speelde’ Op Twitter circuleert een video van geweld tegen een man die een publiek gebed zou storen met luide muziek. Het geluid bij de video is echter niet de live-opname. In de originele video is geen luide muziek hoorbaar. ‘Luide muziek’ is dus zeker niet de oorzaak van de agressie.

Nieuws

Nieuws

Podcast Jong Talent: Hoe helpt een taalmodel computerhumor verbeteren? Hoe helpen taalmodellen de computer grappiger te zijn? Op deze – en tal van andere – vragen krijg je antwoorden in de Knack-podcast Jong Talent. Elke maand leert een beloftevol persoon je een nieuwe wereld kennen. Iets bijleren op een luchtige manier? Dan is Jong Talent iets voor jou.

Nieuws

Nieuws

Podcast Jong Talent: Hoe maakt een computer humor? Hoe maakt een computer humor? Op deze – en tal van andere – vragen krijg je antwoorden in de Knack-podcast Jong Talent. Elke maand leert een beloftevol persoon je een nieuwe wereld kennen. Iets bijleren op een luchtige manier? Dan is Jong Talent iets voor jou.

Maatschappij

Maatschappij

Ricardo Mendes getuigt over misbruik en zijn juridische strijd: ‘Perverten gedijen goed in het Tibetaanse boeddhisme’ Ricardo Mendes (42) groeide op in een boeddhistische sekte in Zuid-Frankrijk en ondervond aan den lijve hoe dat seksueel, psychisch en fysiek misbruik in de hand kan werken. Na 25 jaar juridische strijd in België hoopt hij dat een nieuw proces in Frankrijk eindelijk gerechtigheid brengt. ‘De dalai lama is een lafaard.’

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, dit is niet het Azov-bataljon dat een Nederlandse vlag verbrandt Een video uit 2016 zou tonen dat mannen van het Oekraïense Azov-bataljon een Nederlandse vlag verbranden. De video is fake en wellicht gemaakt door Russische trollen. Al in 2016 werd bewezen dat het hier niet gaat om een echte video van het Azov-bataljon.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: het Europese boostervaccin is wél getest op mensen Op sociale media circuleert het bericht dat het tweede boostervaccin tegen covid-19 alleen getest zou zijn op acht muizen. Dat klopt niet. Het vaccin is voor 99 procent hetzelfde als het vorige vaccin en werd wel degelijk ook onderworpen aan testen op mensen.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: video toont beelden uit Poolse stad Wroclav en geen feest in ‘door oorlog verscheurd Kiev’ Op sociale media doet een video van een straatfeest met Oekraïense vlaggen de ronde alsof het in Kiev zou zijn gefilmd. Dat klopt niet. De beelden tonen de Poolse stad Wroclaw en illustreren dus niet dat de Oekraïense hoofdstad niet zou lijden onder de oorlog.

De synchrotron in Grenoble.

Nieuws

Nieuws

Podcast Jong Talent: Hoe onderzoek je cacao met een deeltjesversneller? Wat heeft een deeltjesversneller in Grenoble te maken met chocolade? Op deze – en tal van andere – vragen krijg je de komende maanden antwoorden in de Knack-podcast Jong Talent. Elke maand leert een beloftevol persoon je een nieuwe wereld kennen. Iets bijleren op een luchtige manier? Dan is Jong Talent iets voor jou.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, deze video toont geen ‘onblusbare autobatterijen’ Op Facebook circuleert een video van een brand van wagens op een goederentrein. De video zou aantonen dat ‘elektrische batterijen niet gedoofd kunnen worden’, maar dat klopt niet. De brand in de Nederlandse gemeente Etten-Leur, veroorzaakt door een kapotte bovenleiding, werd snel geblust.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, dit zijn geen ‘Bill Gates-muggen met rugnummer’ Op TikTok doet een video de ronde van muggen die een rugnummer zouden hebben gekregen. Dat klopt niet. Het blijkt te gaan om bladluizen met natuurlijke vlekjes. Door een vorm van pareidolie, een psychisch verschijnsel waarbij herkenbare dingen (zoals cijfers) worden gezien in een willekeurige waarneming, lijkt er een nummer op hun lichaam te staan.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: ja, deze Tesla-gebruiker kan een brandstofgenerator gebruiken voor noodgevallen Op sociale media circuleert een foto van een Tesla met een brandstofgenerator als aanhangsel. De foto is echt en toont een particulier geval in de Verenigde Staten. Experten hebben bedenkingen over het nut van deze ‘hybride’ Tesla: zo’n generator laadt traag, is niet ecologisch en kan niet laden tijdens het rijden.

Cadmium

Nieuws

Nieuws

Podcast Jong Talent: Zit er giftig cadmium in cacao? Zit er giftig cadmium in cacao? Op deze – en tal van andere – vragen krijg je de komende maanden antwoorden in de Knack-podcast Jong Talent. Elke maand leert een beloftevol persoon je een nieuwe wereld kennen. Iets bijleren op een luchtige manier? Dan is Jong Talent iets voor jou.

Screenshot uit video op Twitter

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, dit is niet de Queen die kinderen voert alsof het dieren zijn Op sociale media circuleert een video van de recent overleden Britse koningin Elizabeth II die kinderen zou voederen alsof het dieren zijn. Dat klopt niet. Het gaat over een video uit 1899 of 1900 waarin Franse vrouwen muntjes werpen naar kinderen in het huidige Vietnam. De Queen was toen nog niet geboren.

Dode runderen in India door LSD.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, deze runderen stierven niet na vaccinatie, maar door virusziekte nodulaire dermatose Op sociale media doet een video met kadavers van koeien de ronde. De dode dieren worden in verband gebracht met vaccinatie. Volgens journalisten die ter plaatste waren, zijn de runderen echter gestorven door een ziekte veroorzaakt door een virus.

Voeding

Voeding

Podcast Jong Talent: hoe maak je chocolade van cacao? Hoe maak je chocolade van een cacaoboom? Op deze – en tal van andere – vragen krijg je de komende maanden antwoorden in de Knack-podcast Jong Talent. Elke maand leert een beloftevol persoon je een nieuwe wereld kennen. Iets bijleren op een luchtige manier? Dan is Jong Talent iets voor jou.

Europa

Europa

Podcast Jong Talent: hoe speel je effectief het machtsspel in de triloog? Zijn trilogen een succesverhaal of ondemocratische kleun? Op deze – en tal van andere – vragen krijg je de komende maanden antwoorden in de nieuwe Knack-podcast Jong Talent. Elke maand leert een beloftevol persoon je een nieuwe wereld kennen. Iets bijleren op een luchtige manier? Dan is Jong Talent iets voor jou.

Europees parlement

Europa

Europa

Podcast Jong Talent: hoe werkt het achterkamertje van de EU, de triloog? Waarom is de triloog zo ontransparant? Op deze – en tal van andere – vragen krijg je de komende maanden antwoorden in de nieuwe Knack-podcast Jong Talent. Elke maand leert een beloftevol persoon je een nieuwe wereld kennen. Iets bijleren op een luchtige manier? Dan is Jong Talent iets voor jou.

Europa

Europa

Podcast Jong Talent: welke drie partners komen samen in de Europese triloog? Waarom kennen we één van de belangrijkste vergaderingen in de Europese Unie niet? Op deze – en tal van andere – vragen krijg je de komende maanden antwoorden in de nieuwe Knack-podcast Jong Talent. Elke maand leert een beloftevol persoon je een nieuwe wereld kennen. Iets bijleren op een luchtige manier? Dan is Jong Talent iets voor jou.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, deze pantservoertuigen werden niet ingezet tegen het boerenprotest in Nederland Een virale video van pantservoertuigen op een autosnelweg wekte bij veel mensen het vermoeden dat die voertuigen werden ingezet tegen het boerenprotest in Nederland. Dat klopt niet. De pantservoertuigen namen deel aan een oefening en werden tot op heden niet gebruikt tegen protesterende boeren.

Nieuws

Nieuws

Factcheck: nee, fastfoodketen KFC maakt geen reclame die ‘kippetjes uit Oekraïne’ verwelkomt Op sociale media wordt een vermeende advertentie van restaurantketen KFC gedeeld waarin vrouwelijke vluchtelingen uit Oekraïne welkom worden geheten als ‘chicks’. Dat klopt niet. Het gaat om een internetgrap op basis van beeldmanipulatie.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, Oekraïens meisje dat volkslied zingt werd niet verwond door Russische bommen Op de sites van Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg verscheen een video van een meisje dat het Oekraïense volkslied zingt terwijl ze een gips krijgt. Haar verwonding zou veroorzaakt zijn door een ‘Russisch bombardement’. Dat laatste klopt niet. Ze viel met de fiets.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, video toont geen schreeuwende politicus in het Europees Parlement Een video op Facebook en Telegram zou een schreeuwende politicus tonen tijdens een debat in het Europees Parlement over ‘energievoorbereidingen voor de winterperiode’. Dat klopt niet. We zien een filmprijsuitreiking in 2021 waarbij een acteur een lange schreeuw liet horen om zijn steun te betuigen aan de toenmalige burgerprotesten in Belarus.

Natuur

Natuur

Podcast Jong Talent: wat is het echte verhaal van de orka in Free Willy? Wat is het echte verhaal van de orka in Free Willy? Op deze – en tal van andere – vragen krijg je de komende maanden antwoorden in de Knack-podcast Jong Talent. Elke maand leert een beloftevol persoon je een nieuwe wereld kennen. Iets bijleren op een luchtige manier? Dan is Jong Talent iets voor jou.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, deze video toont geen brand in Vaticaanstad, maar in Romeinse autosloperij Volgens video’s op sociale media zou er recent een grote brand hebben gewoed in Vaticaanstad. Dat klopt niet. De beelden tonen een brand in een autosloperij op een tiental kilometer van Vaticaanstad op 9 juli.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: ja, foto toont Servische minister naast gendarme met Russische “Z” op de helm Een virale foto zou de minister van Binnenlandse Zaken van Servië tonen naast iemand met een helm waarop het Z-teken van de Russische troepen staat. Dat klopt. De helmdrager blijkt een Servische gendarme. Het gaat om een echte foto genomen op 2 juli vlak bij de Servisch-Hongaarse grens.

Natuur

Natuur

Podcast Jong Talent: hoe maakte de mens orka's tot moordenaars? Hoe maakte de mens orka's tot moordenaars? Op deze – en tal van andere – vragen krijg je de komende maanden antwoorden in de Knack-podcast Jong Talent. Elke maand leert een beloftevol persoon je een nieuwe wereld kennen. Iets bijleren op een luchtige manier? Dan is Jong Talent iets voor jou.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: ja, Oekraïners in Wenen betrokken bij agressie tegen taxichauffeurs Een video van een gewelddadig incident in de straten van Wenen, waarbij inzittenden van een Oekraïense auto betrokken waren, wordt veelvuldig gedeeld op sociale media. Knack onderzocht de beelden, de context en de manier waarop ze werden verspreid.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: protest in Karakalpakstan bloedig onderdrukt, maar virale video kan rode kleurstof tonen In de Oezbeekse regio Karakalpakstan vonden de afgelopen dagen massaprotesten plaats, gericht tegen een grondwetswijziging die de regio haar autonomie zou ontnemen. In een virale video van dat protest kleurt een straat rood. Veel socialemediagebruikers geloven dat het gaat om bloed. Hoewel de protesten met harde hand werden onderdrukt, is daar geen bewijs voor. Het …

Natuur

Natuur

Podcast Jong Talent: hoe werden orka's een schattige attractie? Hoe werden orka's een schattige attractie? Op deze – en tal van andere – vragen krijg je de komende maanden antwoorden in de nieuwe Knack-podcast Jong Talent. Elke maand leert een beloftevol persoon je een nieuwe wereld kennen. Iets bijleren op een luchtige manier? Dan is Jong Talent iets voor jou.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, collage toont niet dezelfde sporthal voor en na raketinslag Op sociale media circuleert een collage die een zwembad in Oekraïne zou laten zien voor en na een raketinslag. Dat klopt niet helemaal. De foto van na de raketinslag toont een aanpalende polyvalente sporthal. De schade in het zwembad was beperkter.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: ja, video toont geweld met dildo tegen ‘etnische Indiërs’ in Kiev uit 2021 Een video van een aanval op ‘etnische Indiërs met een dildo in Kiev’ wordt gretig gedeeld in India. Het bijschrift bij de video klopt ongeveer: het gaat inderdaad om een extreemrechtse amokmaker die geweld pleegt in de Oekraïense hoofdstad Kiev in oktober 2021. De slachtoffers zijn Roma. ‘Etnische Indiërs’ is dus een wat vreemde omschrijving. Maar het Romavolk is historisch wel afkomstig uit Noord-India.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, deze monoloog over 5G en corona komt niet van een ex-ceo van telecombedrijf Vodafone Een monoloog van een ‘ex-ceo van Vodafone’ over de vermeende link tussen 5G en het coronavirus duikt opnieuw op. De man in kwestie is echter geen ex-ceo van het telecombedrijf. Hij is een priester uit Luton die korte tijd een lage verkoopfunctie had bij het bedrijf. Zijn uitspraken missen bovendien wetenschappelijke fundering.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, Zwitserland trekt zich niet terug uit de Wereldgezondheidsorganisatie Op Twitter stelt een ondernemer dat ‘steeds meer en meer landen zich terugtrekken uit de WHO, nu ook Zwitserland’. Dat klopt niet. We vinden geen indicatie dat Zwitserland of andere landen zich terugtrekken uit de Wereldgezondheidsorganisatie.

Factcheck

Factcheck

Factcheck: nee, dit is geen bewerkte foto van een ‘5G-zuil’ of ‘UFO-landingsbaan’ Op Twitter wordt gespeculeerd over een opvallend object in het straatbeeld in het Nederlandse Vianen. Het blijkt om een aanplakzuil te gaan. De geruchten dat het zou gaan om een ‘5G-zuil’ of een ‘stikstofmeetinstrument’ kloppen niet.