Universiteit van Vlaanderen

Leonardo Da Vinci behoeft geen introductie. De wereldster van de 15e en 16e eeuw zou geen gelijke gekend hebben, maar klopt dat wel? Liep er enkele tientallen jaren eerder met Jan Van Eyck geen homo universalis rond in ons eigen Belgenlandje of brengt die vergelijking ons iets te ver? Maximiliaan Martens is als kunstwetenschapper aan de UGent de geknipte man om daar een antwoord op te geven.

Het Lam Gods wordt gezien als een van de belangrijkste Belgische schilderijen ooit, maar wat valt er eigenlijk aan te zien? Godsdiensthistoricus Danny Praet (UGent) was al als kind gefascineerd door dit veelluik en laat ons zien dat er veel meer te zien is dan dat gek geschilderde lam.

Je hebt ongetwijfeld al gehoord over schadelijke microplastics, maar wist je dat er ook nanoplastics bestaan? Die zijn nog kleiner. En ze zitten zelfs in make-up en tandpasta. Kunnen die dagdagelijkse spullen onze cellen beschadigen? Karen Smeets, moleculair toxicologe aan de UHasselt, kijkt samen met ons naar het kleinste van het kleinste.

Als je aan biologische landbouw denkt, denk je misschien aan groene weiden, volle smaken en koeien die er net iets gelukkiger uitzien. Maar niet alles wat biologisch is, is ook echt beter. Expert gewasbescherming Pieter Spanoghe (UGent) laat zien dat het gras niet steeds groener is aan de biologische kant.

Viel je 500 jaar geleden op hetzelfde geslacht? Dan moest je heel voorzichtig zijn. De middeleeuwse samenleving was immers niet mals voor homoseksuelen. Gelukkig is die tijd voorbij en zijn we nu allemaal supertolerant. Of toch niet? Genderhistoricus Jonas Roelens (UGent) neemt je mee naar het Brugge van weleer en trekt enkele interessante parallellen met nu.

Met de opwarming van de Aarde hopen we binnenkort misschien dat België op de Noordpool lag, zodat we niet meer levend verbranden wanneer we buitenkomen. Kan dat eigenlijk? Kan België ooit op de Noordpool liggen? Wij vroegen het aan David Van Rooij, mariene geoloog aan de UGent, en hij neemt ons mee naar een verre toekomst.

Een knoop in je maag, vlinders in je buik... Uitdrukkingen genoeg over onze ingewanden. Maar wat is de wetenschap achter al die volkswijsheden? Wat is die knoop in je maag als je je slecht voelt? Gastro-enteroloog Heiko De Schepper van UAntwerpen neemt een kijkje in onze darmen.

Sommige soorten neushoorns zijn nog op één hand te tellen, panda's lijken niet zonder ons te kunnen overleven... Hoort het uitsterven van soorten niet gewoon tot de natuur? En moeten we bedreigde diersoorten dan nog wel redden? Evolutionair ecoloog Erik Matthysen (UAntwerpen) leidt ons door dit ethische dilemma.

Jongeren die chatten, het doet soms zeer aan de ogen. Wat ze allemaal typen, kan je soms nog amper Nederlands noemen. Maakt Whatsapp ons taalgevoel kapot? Sociolinguïste Reinhild Vandekerckhove (UAntwerpen) dook in de wondere wereld van Whatsapp en Messenger op zoek naar een antwoord.

Zeggen dat iets 'heel cool' is, verraadt meteen dat je niet meer zo hip bent. En 'hip' eigenlijk ook. Tegenwoordig moet je zeggen dat iets 'vies shtijl' is. Wat betekent dat en spreken we straks allemaal zo? Dat komt sociolinguïste Stefania Marzo (KU Leuven) allemaal uit de doeken doen.

Waterstof is heel licht, geurloos en niet giftig. Bovendien is het een uitstekende energiedrager, een soort batterij dus, die niet vervuilt. Waarom rijden dan nog niet alle wagens op waterstof? Scheikundig ingenieur Tom Breugelmans (UAntwerpen) legt uit hoe waterstof werkt en waarom het universeel gebruik ervan nog niet voor morgen is.

Waar gaat licht naartoe als het donker wordt? Het antwoord is niet 'in de koelkast', maar herbergt een van de grootste mysterieën van de fysica. Deeltjesfysicus Steven Lowette (VUB) legt de aard van het licht uit en maakt de golf-deeltjes-dualiteit ietsje bevattelijker.

Ieder mens heeft vooroordelen. Maar hebben computers en smartphones dat ook? In dit college duikt Nathalie Smuha (KU Leuven) in de wereld van discriminatie en seksisme in algoritmes. En niet alleen in algoritmes trouwens. In de video geeft Nathalie Smuha ook het voorbeeld van een zeeppompje dat enkel werkt bij witte handen. Dit gaat natuurlijk niet over computeralgoritmes of A.I. want het werkt op basis van een andere techniek, maar toont wel aan dat technologie niet per se "intelligent" hoeft te zijn om discriminerende effecten te hebben.

Het coronavirus hoeft waarschijnlijk geen introductie meer. Mochten ze ooit een film maken over het jaar 2020, zal dat kleine onding ongetwijfeld de superschurk spelen. We kunnen alleen maar hopen dat we in 2021 geen sequel voorgeschoteld krijgen. Hoe kunnen we dat in godsnaam vermijden? Filip Lardon is fysioloog aan de UAntwerpen en hij laat de blauwdruk van het meesterplan zien.

We kennen allemaal programmeertalen als Java en Python, maar wist je dat er meer dan 700 van die talen bestaan? Waarom bestaat er niet één universele programmeertaal? Zou dat niet veel makkelijker zijn? Prof. dr. Viviane Jonckers (VUB) kijkt wat dieper naar de bouwstenen van computertalen.