Na het missen van de deadline zijn de marathononderhandelingen over het nucleair programma van Iran een zevende dag ingegaan. Terwijl Iran zegt dat er ‘geen akkoord kan zijn tenzij alle sancties opgeheven worden’, hebben enkele buitenlandministers de onderhandelingstafel verlaten.
De deadline om een raamwerk te bereiken voor een akkoord over het nucleair programma van Iran is verstreken. De marathononderhandelingen zijn zo op 1 april een zevende dag ingegaan. Toen de laatste gesprekken in de vroege uurtjes werden afgerond, zei Iraans minister van Buitenlandse Zaken Mohammed Javad Zarif dat voor de meeste problemen oplossingen gevonden waren. Russische collega Sergei Lavrov bevestigde die stelling en zei dat in principe voor alle belangrijke issues een akkoord bereikt was dat in de volgende uren op papier gezet zou worden.
‘Zo lang als nodig’
Omdat er genoeg vooruitgang geboekt zou zijn, kon de gemiste deadline uitgesteld worden. Om het uiteenvallen van de onderhandelingen te vermijden, zetten de Amerikaanse buitenlandminister John Kerry – die zijn geplande vertrek uitstelde – en zijn Britse en Duitse tegenhangers samen met de Iraanse Zarif – het Iraanse team blijft ‘zo lang als nodig is’ – de marathon in het Zwitserse Lausanne voort. De bedoeling is een basis te creëren voor een akkoord dat tegen 30 juni 2015 afgerond moet zijn.
Philip Hammond, de Britse minister van Buitenlandse Zaken, was bij aanvang van de voortgezette gesprekken optimistisch: ‘Ik geloof dat we nog vooruitgang zullen boeken, maar dan moet Iran ons wel tegemoetkomen in sommige resterende problemen. Hopelijk bereiken we een akkoord tegen het einde van de dag.’ Wel stelde Hammond, dat Iran mogelijk nog niet bereid was te aanvaarden wat op tafel ligt.
Buitenlandministers vertrokken
Van het optimisme bleef enkele uren later dan ook nog weinig over. Hoewel het niet duidelijk is waarom, hebben drie van de zes ministers van Buitenlandse Zaken – de Chinese, Franse en Russische – de onderhandelingstafel verlaten. Wat het uitzicht op een akkoord echter nog meer twijfelachtig maakt, is dat Iran plots minder happig lijkt op de eerder genoemde oplossingen.
De gesprekken blijven getekend door problemen, klinkt het bij Iran. Het land zegt bovendien, dat er ‘geen akkoord komt zonder raamwerk voor het opheffen van alle sancties’.
Strengere sancties
De bedoeling van de onderhandelingen is een gezamenlijk statement uit te brengen met algemene politieke verbintenissen om de bezorgdheid over het Iraanse nucleaire programma op te lossen. In ruil zullen sancties tegen het land verlicht worden. Maar daarnaast zijn er plannen om meer gedetailleerd die stappen uiteen te zetten die nodig zullen zijn om het akkoord tegen het einde van juni rond te krijgen.
Op die manier willen de onderhandelaars verzekeren dat de volgende reeks gesprekken niet enkel een voortzetting van de huidige onderhandelingen zal zijn. Die werden namelijk al twee keer verlengd sinds Iran, de VS, Rusland, China, Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland in november 2013 een interim-akkoord sloten.
De meeste leiders, inclusief de Amerikaanse president Barack Obama en Iran, hebben geen zin in een derde verlenging van de gesprekken, zo bericht AP. Maar als de verschillende partijen nu enkel een akkoord vinden over een ruim raamwerk en de belangrijkste details onopgelost laten, kan Obama op sterke oppositie van zijn Congress thuis stuiten. Dat wil namelijk strengere sancties opleggen aan Iran. Een maatregel die werd uitgesteld zolang de onderhandelingen in maart aan de gang waren.
Pijnpunten
Er wordt vooral gezocht naar mogelijkheden om de nucleaire activiteiten van Iran af te remmen, die mogelijk gebruikt kunnen worden om kernwapens te maken. Iran zelf wil dan weer af van de sancties tegen zijn economie. Maar naar verluidt zijn de onderhandelaars het nog niet eens geraakt over belangrijke technische details en politieke inzet om die zaken waar te maken. Het gaat volgens Britse omroep BBC onder andere over:
De lengte van de restricties: de nucleaire activiteiten van Iran zouden sterkt beperkt worden gedurende minstens tien jaar. Daarna wil Iran dat alle beperkingen worden opgeheven. De zes wereldmachten (P5+1 zijnde VS, Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland, China en Duitsland) vinden dat die geleidelijk aan in de loop van vijf jaar moeten worden opgeheven.
Het verlichten van de sancties: Iran wil dat de sancties van de Verenigde Naties kort na het akkoord worden geschrapt. De P5+1 wil dat op een gefaseerde manier doen, met het behoud van restricties op import van nucleair-gerelateerde technologie gedurende jaren.
Niet naleven van akkoord: de VS en de Europese bondgenoten willen een mechanisme in het leven roepen dat toelaat de opgeheven VN-sancties snel terug in te schakelen als Iran een akkoord niet naleeft. Rusland zou die maatregel aanvaarden, maar wil dat zijn vetorechten in de VN-Veiligheidsraad verzekerd blijven.
Een ander pijnpunt is het verlangen van Iran om geavanceerde centrifuges te ontwikkelen. Die maken het mogelijk om uranium in grotere hoeveelheden en sneller te verrijken. Dat eindproduct wordt gebruikt als brandstof voor kernreactoren, maar kan ook worden aangewend voor de productie van kernwapens. Tot slot weigerde Iran reeds de bestaande nucleaire stock naar het buitenland te sturen, wat net een vereiste van de P5+1 was.
Het is dus maar de vraag of de uitgestelde deadline nu wel gehaald zal worden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier