‘Ik wil echte experts, geen martelaars of vrijblijvende-tekstschrijvers’

Bioloog en Knack-redacteur Dirk Draulans dankt de wetenschappers die ons hebben beschermd tegen de desastreuze gevolgen van een losgeslagen virus.

De cover van Knack van deze week is op meer dan één vlak betekenisvol. Hij trekt de aandacht op gedegen wetenschappelijk onderzoek in de coronacrisis, én hij illustreert het relatieve belang van verschillende stemmen in het coronadebat. Ik verklaar me nader.

Het coverbeeld is een portret van kinderimmunologe Isabelle Meyts (UZ Leuven). Zij speelt twee rollen in het coronaverhaal. Als kinderarts verzorgt ze patiëntjes in een groot ziekenhuis, inbegrepen kinderen met een coronabesmetting. Als onderzoeker en expert in de immunologie bestudeert ze de reactie van onze afweer op onder meer het binnendringen van het coronavirus. Ze is lid van een internationaal consortium van wetenschappers dat probeert te achterhalen waarom sommige mensen geen last hebben van een besmetting met het coronavirus, terwijl andere eraan onderuitgaan.

Isabelle Meyts was zich ervan bewust dat ze een hoop bagger over zich heen ging krijgen met haar verhaal in Knack – er is nog weinig ruimte voor sereniteit in de coronadiscussie. Zeker omdat ze, vanuit haar wetenschappelijke ervaring, pleit voor vaccinatie van kinderen en zwangere vrouwen. De bagger kwam er, vooral op sociale media. Persoonlijk lig ik minder wakker van echte scheldkanonnades dan van mensen die komen afdraven met de visie van ‘andere’ wetenschappers om onder meer tegen vaccinatie van kinderen (en tegen vaccinatie in het algemeen) te zijn. Dat die wetenschappers nooit onderzoek hebben gedaan naar corona of vaccins, of nooit in de voorste linie van de relevante zorgverlening hebben gestaan, doet blijkbaar niet ter zake.

Niet zelden worden steeds dezelfde figuren opgevoerd, die via Youtube en allerlei andere kanalen de grootste onzin mogen spuien, zoals: kinderen verliezen hun immuniteit na vaccinatie. Er zijn mensen die dat klakkeloos voor waar aannemen. Sommige academici lijken in plaats van wetenschappelijke uitmuntendheid een status van ‘wetenschappelijke martelaar’ na te streven.

Het is ergerlijk dat je in onze wereld geen normaal tegensprekelijk debat meer kunt voeren, maar dat de visie van wetenschappelijke onbenullen voor een niet gering aantal mensen meer waarde heeft dan dat van vorsers die tot over hun oren, en niet zelden ten koste van hun privéleven, in de strijd tegen het coronavirus verwikkeld zijn.

Minder evident om te negeren zijn teksten als het ‘Wintermanifest voor een duurzaam pandemiebeleid’, al was het maar omdat een aantal ondertekenaars respectabele onderzoekers zijn, helaas niet in een rechtstreekse coronacontext. Zulke teksten duiken met een zekere regelmaat op – dikwijls met dezelfde auteurs. Ze hebben altijd succes. Dat is begrijpelijk. Veel mensen zijn de coronamaatregelen beu, zeker als ze het gevoel krijgen dat het virus min of meer onder controle is.

Ik ben de coronamaatregelen ook beu. Kotsbeu. Ik zou ook graag weer op een normale manier op restaurant kunnen gaan, met de kinderen bij oma gaan logeren, mijn dochter en kleindochter in Engeland gaan bezoeken. Maar ik aanvaard dat het even – een paar jaar – wat moeilijker zal liggen. Bovendien heb ik grote bewondering voor de wetenschappers die al twee jaar lang het beste van zichzelf geven om dat vermaledijde virus zoveel mogelijk uit ons lijf, en vooral uit de klinieken, te houden. We mogen van geluk spreken dat ze hun werk zo degelijk hebben gedaan dat we niet met een crash van onze gezondheidszorg te maken hebben gekregen. Chapeau!

In die zin is het significant dat het coverbeeld van Knack deze week een wetenschapper en zorgverlener uit de frontlinie van het coronaonderzoek is, en dat ‘coronacriticus’ Tijl De Bie, expert artificiële intelligentie en een van de initiatiefnemers van het Wintermanifest, met een kort quoteje in de rechterbovenhoek van de cover staat. Het is goed dat zulke critici gehoord worden, zolang er maar niet te veel naar geluisterd wordt, zeker niet door het beleid. We weten allemaal wat er gebeurd is nadat politici in september, tegen het advies van de virologen en andere (echte) experts in, de anticoronamaatregelen te snel losten: binnen de kortste keren zaten we in een vierde virusgolf.

Veel mensen blijven het effect onderschatten van een virus dat niet onder controle wordt gebracht. Dan pas zou de angst in ons systeem ernstig de kop opsteken. Dan zou de stress, fysiek en mentaal, nog veel ondraaglijker worden dan hij nu voor veel mensen al is. Mensen zouden zichzelf van schrik thuis opsluiten zonder dat er een lockdown moet worden uitgevaardigd. Het feit dat er nu gedebatteerd kan worden over de vraag of er niet wat meer psychologen en andere ‘niet-corona-experts’ in de adviesgroepen moeten zitten, bewijst dat de adviesgroepen gedaan hebben wat ze moesten doen: onze maatschappij beschermen tegen de desastreuze gevolgen van een losgeslagen virus.

Met andere woorden: dank Isabelle Meyts, dank Erika Vlieghe, dank Pierre Van Damme en de vele anderen die het mogelijk hebben gemaakt dat we het virus onder controle hebben kunnen houden. Respect!