‘Ik vrees dat de huidige regeringsonderhandelaars bezig zijn een aantal fundamenteel verkeerde keuzes te maken voor de toekomstige werking en financiering van de sociale zekerheid’, schrijft Jef Maes, gewezen hoofd van de sociale studiedienst van het ABVV.
Ik ben 25 jaar voor het ABVV mee beheerder geweest van de sociale zekerheid, en vind dat die tijdens corona nog maar eens bewezen heeft hoe belangrijk ze is. Ik vrees echter dat de huidige regeringsonderhandelaars bezig zijn een aantal fundamenteel verkeerde keuzes te maken voor de toekomstige werking en financiering ervan .
De federale gezondheidszorg (de ziekenhuizen, de huisartsen) deed het prima tijdens corona, wat de gewesten moesten doen in de gezondheidszorg (preventie, rusthuizen) ging mis. Wat is dan de ratio om de gezondheidszorg volledig op te splitsen naar de gewesten? Omdat corona bewees dat er ‘eenheid van commando’ moet zijn, gaat men nu de bevoegdheid van één federale minister van gezondheidszorg opsplitsen over vier ministers? Om straks weer, met het schaamrood op de wangen – zoals bij het klimaat – te moeten toegeven dat die ministers elk een andere koers varen, en dat België geen eengemaakt plan meer kan voorstellen?
Zouden gewesten niet eerst investeren in rusthuizen en wachtlijsten wegwerken, voor ze nieuwe bevoegdheden vragen?
En als die gezondheidszorg dan naar de gewesten zou gaan, waarom zou de federale sociale zekerheid daar dan moeten blijven voor betalen? Is het logisch dat de werknemers dan via hun sociale bijdragen meer dan 90% blijven betalen van de gezondheidszorgfactuur? Zou het niet correcter zijn dat alle soorten van inkomens mee betalen, naar draagkracht en vermogen?
De twee grootste partijen in België, N-VA en PS, gaan zoveel mogelijk geld uit die sociale zekerheid willen overdragen naar de gewesten, want daar zijn ze elk de baas. De N-VA omdat die sowieso het einde van België wil, de PS omdat ze onder druk zullen komen te staan van de door haar benoemde lokale beheerders van de publieke ziekenhuizen.
Meer geld voor de gezondheidszorg is nodig, maar hoeveel, en moeten we dan ook niet precies bepalen bij wie dat terecht moet komen? Kan er ook niets gedaan aan de 20% overconsumptie? Moet elk ziekenhuis alle ingrepen doen en over alle dure machines beschikken? Moet Big Pharma nog meer verdienen?
Zouden de gewesten niet eerder meer investeren in de rusthuizen en in het wegwerken van de wachtlijsten bij de gehandicapten, in plaats van nieuwe bevoegdheden op te eisen? Zouden ze niet beter hun kinderbijslag gebruiken om iets te doen aan de kinderarmoede en aan de 40% armoede bij alleenstaande ouders?
Op de tafel zal ongetwijfeld de vraag komen om de minimumpensioenen te verhogen tot 1.750 euro bruto (= 1.500 euro netto). Dat zou betekenen dat de facto 100% van de zelfstandigen en meer dan 80% van de werknemers een basispensioen zullen genieten. Is dat verstandig? Waarom zouden die dan nog sociale bijdragen willen betalen? Is het niet rechtvaardiger om iedereen zijn pensioen vast te stellen 75% van het gemiddeld inkomen, zodat men ook iets terug krijgt indien men zijn belastingen en sociale bijdragen correct betaalde? En zodat het verouderd onderscheid tussen gezinshoofden en alleenstaanden, en tussen contractuele en statutaire ambtenaren verdwijnt, en het systeem veel eenvoudiger wordt.
Zeker, onze minimumpensioenen zijn te laag. Maar de grootste armoede zit ondertussen elders. Zou de federale overheid ook niet moeten inzetten om de 50% armoede bij de werklozen te verminderen, nu zoveel mensen hun werk verloren ten gevolge van corona?
Zonder inkomsten geen sociale welvaart. Zou het niet simpeler en eerlijker zijn om een eind te maken aan al de koterijen en achterdeuren, en elk voordeel even veel te belasten? En ja, ook de grote vermogens moeten eindelijk bijdragen, maar moeten we er ook niet voor zorgen dat de te verdelen koek groot genoeg blijft door vanuit Europa sociale invoertaksen op te leggen op producten die ingevoerd worden uit landen die aan deloyale concurrentie doen?
Jef Maes is ex-directeur van de sociale studiedienst van het ABVV. Hij schrijft deze bijdrage in persoonlijke naam.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier