‘De lage emissiezone afdoen als asociaal, daarmee laat je je stadsinwoners stikken’

‘Als we iedereen z’n recht op gezonde lucht én vlotte mobiliteit willen verzekeren, dan is er een totaalvisie op vlak van mobiliteit nodig’, schrijft Vlaams parlementslid Stijn Bex (Groen).

Afgelopen week hadden we enkel zonnige, windstille winterdagen. Heerlijk voor een wandeling in de natuur. Maar wie in de stad fietste of wandelde, ademde een pak kankerverwekkend roet in. Vaak zonder het goed te beseffen. De lage emissiezones (LEZ) in Brussel, Gent en Antwerpen mogen dan al gezorgd hebben voor een versnelde daling van die roetdeeltjes in de lucht, de uitstoot van het verkeer blijft een enorm probleem voor onze gezondheid.

Het is dan ook wat te gemakkelijk om kritiek te geven op de beslissing van de Vlaamse regering om eindelijk een kader vast te leggen voor de LEZ na 2028 in Gent en Antwerpen. Meteen schreeuwden PVDA en Vlaams Belang, maar ook Vooruit, moord en brand. De LEZ is volgens hen een asociale maatregel. Op het gevaar af bijna even populistisch te klinken: eigenlijk zeiden deze partijen unisono dat het comfort van autobezitters voor hen zwaarder weegt dan de levens van arme mensen in drukbevolkte wijken die zich vaak zelfs geen auto kunnen veroorloven. Want daar is de luchtkwaliteit vaak het slechtst en zijn de gezondheidsgevolgen het grootst. Wie is dan asociaal? Groen wil een aanpak die de mobiliteit én gezondheid van burgers vooruit helpt.

Als we de Vlaamse doelstellingen voor klimaat en schone lucht willen halen, dan moet ons wagenpark in recordtempo vergroenen. Niet alleen in Gent en Antwerpen, maar overal. We weten uit de resultaten van de voorbije jaren dat een lage emissiezone daarbij echt helpt: de luchtkwaliteit gaat erop vooruit en daarmee neemt de kans op problemen met je luchtwegen af. Maar het moet nog beter, want nog te vaak worden de gezondheidsnormen op vlak van luchtkwaliteit overschreden. Dat de LEZ dus versterkt wordt en dat dit ruim op voorhand aangekondigd wordt, zodat stadsbesturen én burgers zich erop kunnen voorbereiden, is een goede zaak.

Zijn we helemaal tevreden? Nee. Dat bromfietsen door de Vlaamse regering niet opgenomen worden in de uitbreiding in Antwerpen en Gent – in Brussel doet de regering dat wel – is een gemiste kans. Sommige tweewielers stoten namelijk tientallen keren meer fijnstof uit dan is toegelaten voor de nieuwste wagens. Dat is waanzinnig. Ze veroorzaken bovendien veel geluidsoverlast. Met e-bikes en e-scooters ligt er een ‘haalbaar en betaalbaar’ alternatief voor deze voertuigen binnen handbereik. Bovendien kan een gerichte vervangpremie de overstap nog aantrekkelijker maken en de omschakeling doen versnellen.

(Lees verder onder het artikel.)

Is de LEZ, ook in uitgebreide vorm, voldoende? Absoluut niet. Het wagenpark vergroenen, dat alleen is niet genoeg. Als we iedereen z’n recht op gezonde lucht én vlotte mobiliteit willen verzekeren, dan is er een totaalvisie op vlak van mobiliteit nodig. Beter openbaar vervoer. Excellente en veilige fietsinfrastructuur. Autodelen. Slimme stadsdistributie. Een betere ruimtelijke ordening. En de elektrische fiets, dé gamechanger op vlak van mobiliteit, toegankelijk voor iedereen.

Het zijn stuk voor stuk onderdelen van de transitie waar de Vlaamse overheid te traag gaat of zelfs schromelijk in gebreke blijft. Gent en Brussel, waar Groen mee bestuurt, zetten consequent stappen in de  goede richting. Ondertussen mogen in Antwerpen cruiseschepen het hart van de stad binnenvaren en vervuilen, en is koning auto er nog altijd heer en meester. Op die manier dweil je met de kraan open.

Bovendien zijn er zo goed als geen flankerende sociale maatregelen die garanderen dat iedereen zich vlot kan blijven verplaatsen, ook wie niet meteen een alternatief ziet voor zijn of haar wagen die de stad niet meer binnen mag.

Eigenlijk is het simpel. Uw en mijn gezondheid verdient doortastende maatregelen. We hebben niks aan politici die geen beslissingen durven nemen, mensen naar de mond praten en luid populistisch toeteren. Want laat één ding duidelijk zijn: de lage emissiezone afdoen als asociaal, daarmee laat je je stadsinwoners stikken. Letterlijk.