‘De Israëlische vlag op het Berlaymontgebouw was een pijnlijke vergissing’

Als Peter De Roover de gemoederen moet komen bedaren, dan is er meestal iets fout gelopen. De N-VA-fractieleider, doorgaans niet vies van een beetje controverse, voelde zich afgelopen zondag in De Zevende Dag genoopt om toch enige toelichting bij de uitspraken van zijn voorzitter te geven. Bart De Wever had een paar dagen eerder in oudtestamentische bewoordingen de terreur van Hamas veroordeeld, al konden zijn metaforen, met ‘licht’ (voor Israël) en ‘duisternis’ (voor Teheran, Hezbollah en Hamas), ook uit Star Wars geplukt zijn.

De Wever zei ook, en dat was erger, dat er ‘vandaag’ maar één kant was om te kiezen, ‘de kant van Israël’. Het was geen plotse, emotionele oprisping op de dag van de gruwelijke, mensonterende aanval van Hamas zelf, maar een weloverwogen uitspraak op een herdenkingsplechtigheid voor de slachtoffers drie dagen later. De Wever stuurde zijn uitspraak zelf bij op vrijdag. De Roover benadrukte, ten overvloede, op zondag dat de voorzitter zich níét had uitgesproken tegen de Palestijnen toen hij vroeg om kant te kiezen voor Israël. Had De Wever per abuis vergeten dat erbij te zeggen?

Wie ook maar een beetje de geschiedenis heeft gevolgd weet dat één kant kiezen in de eindeloze, tragische complexiteit van het Israëlisch-Palestijnse conflict het domste is wat je kunt doen. Niet alleen om het geweld goed te begrijpen, maar vooral ook om naar een oplossing toe te werken, is één kant kiezen contraproductief. Het is ook gevaarlijk, zeker als je ook nog eens burgemeester van Antwerpen bent, een stad met een grote Joodse gemeenschap én veel inwoners met sympathie voor de Palestijnen.

Natuurlijk is het uiterst moeilijk om in het Israëlisch-Palestijnse conflict een middenweg te bewandelen. Zoals de analyse verderop in dit blad aantoont, is elke zin die een politicus daarover uitspreekt zwanger van betekenis, en kan alles anders uitgelegd worden dan hij of zij had bedoeld. Maar juist dan is het cruciaal dat onze politici, zeker als ze een paar dagen tijd hebben om na te denken, zich zo precies mogelijk uitdrukken.

En dat ze breed gedragen beslissingen nemen. Want als de reactie uit Antwerpen gevaarlijk was, dan ging de Europese Commissie al helemaal uit de bocht. Het was onthutsend om te zien hoe de Hongaarse Eurocommissaris Oliver Varhelyi op maandagochtend al de steun aan de Palestijnen opschortte, zonder veel ruggespraak. Later op de dag volgde al meteen een koerscorrectie, of zeg maar een U-bocht. De Europese steun wordt onderzocht maar niet opgeschort. Een aantal Europarlementsleden heeft de Commissie nu gevraagd om te verduidelijken wat de wettelijke basis was van Varhelyi’s bruuske beslissing.

Nog wranger was de beslissing van de Commissie, ook al zonder al te veel overleg, om de Israëlische vlag op het Berlaymontgebouw te projecteren. Daar heeft de Commissie haar hoofdkwartier. Als dat gebaar maar op één manier geïnterpreteerd kon worden – als steun voor de slachtoffers van de terreuraanval van Hamas – dan was er geen probleem. Maar net als in Antwerpen was het niet moeilijk om er andere boodschappen in te lezen.

Want wanneer werd de Palestijnse vlag nog eens op de Europese gevels geprojecteerd? Ook Israël draagt een grote verantwoordelijkheid in dit decennialange conflict. Talloze keren werd het land veroordeeld door de Verenigde Naties, onder meer voor de illegale bezettingen, de nederzettingenpolitiek en voor nietsontziend geweld tegen Palestijnse burgers. Europese burgers met sympathie voor de Palestijnen, ook al keren ze zich expliciet tegen het geweld van Hamas, kunnen zich daarom absoluut niet vinden in de symbolische actie. In zoverre de Europese Commissie álle burgers van de Europese Unie moet vertegenwoordigen, was de Israëlische vlag op het Berlaymontgebouw een pijnlijke vergissing. Het siert de regering-De Croo dat ze Commissievoorzitster Ursula von der Leyen heeft gesuggereerd om de vlag niet te projecteren, opdat het conflict niet naar de straten in eigen land zou overwaaien. Maar Von der Leyen luisterde niet.

De komende dagen, met een grondoffensief van het Israëlische leger in Gaza, zullen beslissend zijn. Ook voor de houding van Iran, de machtigste medestander van Hamas, en de manier waarop de sjiieten van het Libanese Hezbollah zich zullen opstellen. Het is belangrijk dat Europa zo veel mogelijk probeert de de-escaleren. En als het even kan, ook met één stem spreekt. Er zijn al U-bochten genoeg genomen.