‘Als we van covid-19 iets kunnen leren, dan wel dat nu investeren in gezondheid later levens zal redden’

In onze inspanningen om de huidige pandemie te bestrijden, moeten we ons ook voorbereiden op de volgende, schrijven Eurocommissaris Jutta Urpilainen en WHO-voorzitter Tedros Adhanom Ghebreyesus in een gezamenlijke opinie.

De coronapandemie is de ernstigste gezondheidscrisis van onze tijd. Het nieuwe coronavirus, dat zich voor het eerst manifesteerde met een aantal gevallen van longontsteking door onbekende oorzaak in het Chinese Wuhan, heeft zich in een zorgwekkend tempo verspreid en doet de gezondheidsstelsels, economieën en samenlevingen over de hele wereld op hun grondvesten daveren.Europa behoort tot de zwaarst getroffen gebieden: op het moment van schrijven zijn vijf van de zes hardst getroffen landen Europese landen.

Terwijl Europa vecht om covid-19 binnen zijn grenzen onder controle te krijgen, speelt het ook een leidende rol bij het tot stand brengen van wereldwijde solidariteit. Als individuen houden we fysieke afstand tot elkaar, maar op het wereldtoneel moeten we de rangen sluiten en samenwerken.

De Europese Unie en de Wereldgezondheidsorganisatie zetten zich allebei in voor kwetsbare gemeenschappen en landen overal ter wereld. De ziekte kent geen grenzen en kan iedereen treffen; deze situatie gaat ons dus allemaal aan en het is daarom nu bijzonder belangrijk dat we als internationale gemeenschap eendrachtig optreden. Zolang de ziekte sommigen onder ons treft, is niemand veilig.

Om de wereldwijde strijd tegen covid-19 te ondersteunen, hebben de Europese Unie en haar lidstaten onlangs het pakket ‘Team Europa’ gelanceerd, waarvoor nu reeds ruim 23 miljard euro beschikbaar is. Uiteraard zal Team Europa een deel van de middelen voor de strijd tegen de coronapandemie in samenwerking met de Verenigde Naties inzetten.

Zoals zo vaak het geval is, hebben de meest kwetsbare groepen het hardst te lijden onder de crisis. Zij moeten dus centraal staan in onze respons. De Europese Unie draagt 30 miljoen euro bij aan het strategisch paraatheids- en reactieplan van de Wereldgezondheidsorganisatie om landen met kwetsbare gezondheidsstelsels of landen die getroffen worden door humanitaire crises in staat te stellen zich beter voor te bereiden op noodsituaties en deze doeltreffender aan te pakken.

Daarnaast hebben de Europese Commissie, de Wereldgezondheidsorganisatie en partners van over de hele wereld samen de ‘ACT-Accelerator’ opgezet voor de toegang tot instrumenten voor de bestrijding van COVID-19. De bedoeling is de ontwikkeling, productie en billijke verdeling van vaccins, diagnosemiddelen en geneesmiddelen voor COVID-19 te versnellen, zodat iedereen op gelijke voet toegang heeft tot deze levensreddende producten.

In het kader van dit historische engagement organiseerde de Europese Commissie op 4 mei een donorconferentie waar meer dan 40 landen samen ongeveer 7,4 miljard euro hebben toegezegd voor de ondersteuning van het onderzoek naar en de ontwikkeling van vaccins, diagnosemiddelen en geneesmiddelen. Maar ons partnerschap reikt veel verder dan de huidige crisis.

De pandemie heeft lacunes en ongelijkheden in de gezondheidsstelsels blootgelegd en maakt duidelijk hoe belangrijk het is te investeren in gezondheidswerkers, gezondheidsinfrastructuur en gezondheidsstelsels om ziekte-uitbraken te voorkomen, op te sporen en te bestrijden.

Solide gezondheidsstelsels vormen de beste bescherming tegen uitbraken en pandemieën, maar ook tegen de vele bedreigingen voor de gezondheid waarmee mensen overal ter wereld te maken hebben.

Toch zullen, als de huidige trends zich voortzetten, in 2030 meer dan 5 miljard mensen geen toegang hebben tot essentiële gezondheidsdiensten, waaronder contact met gezondheidswerkers, toegang tot essentiële geneesmiddelen en stromend water in ziekenhuizen.

Ook als de diensten beschikbaar zijn, zouden ze voor miljoenen mensen mogelijk onbetaalbaar zijn.

Dergelijke lacunes zetten niet alleen de gezondheid van individuen, gezinnen en gemeenschappen op het spel, maar zijn ook een aanslag op de wereldwijde veiligheid en economische groei.

Daarom heeft de EU 102 miljoen euro bijgedragen aan het partnerschap met de WHO voor universele dekking van de gezondheidszorg, dat de versterking van gezondheidsstelsels in 115 landen in Afrika, het Caribisch gebied, de Stille Oceaan, Oost-Europa en Centraal- en Zuidoost-Azië ondersteunt.

Wereldwijd wordt elk jaar 7,5 biljoen dollar gespendeerd aan gezondheid, bijna 10 procent van het mondiale bruto binnenlands product.

In te veel landen wordt echter een te groot deel van het gezondheidsbudget besteed aan de behandeling van ziekten in ziekenhuizen — waar de kosten hoger zijn en minder mensen genezen — in plaats van aan het bevorderen van een goede gezondheid en het voorkomen van ziekten via eerstelijnsgezondheidszorg.

De coronapandemie zal uiteindelijk afnemen, maar het is uitgesloten dat we terugkeren naar dezelfde gang van zaken als voor de crisis.

In onze inspanningen om de huidige pandemie te bestrijden, moeten we ons ook voorbereiden op de volgende. Vandaag krijgen we de kans de basis te leggen voor veerkrachtige gezondheidsstelsels overal ter wereld.

Investeren in solidere gezondheidsinfrastructuur en meer gezondheidspersoneel is de enige manier om wereldwijde gezondheidscrises zoals deze waar we vandaag middenin zitten, in de toekomst te vermijden.

Als we van covid-19 iets kunnen leren, dan is het wel dat nu investeren in gezondheid later levens zal redden. De geschiedenis zal ons niet alleen beoordelen op de manier waarop we deze pandemie hebben doorstaan, maar ook op de lessen die we hebben geleerd en de maatregelen die we na de pandemie hebben genomen.