Khattabi (Ecolo) en Vandenbroucke (Vooruit) willen exportverbod op ’te giftige’ pesticiden
Federaal minister van Leefmilieu Zakia Khattabi (Ecolo) en haar collega van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) willen een verbod op de export van pesticiden die in ons land niet gebruikt mogen worden wegens te giftig.
Vorige maand bracht onderzoek van Knack en Le Soir aan het licht dat het Waalse bedrijf Arysta LifeSciences pesticiden exporteert die in Europa verboden zijn. Het bedrijf is daarmee geen uniek geval.
De ngo Broederlijk Delen klaagt al lang aan dat bedrijven op ons grondgebied kunnen profiteren van de dubbele moraal van de wetgever. Suzy Serneels, beleidsmedewerker ‘Recht op voedsel’ bij de ngo: ‘Tussen 2013 en 2020 hebben bedrijven in België jaarlijks gemiddeld 6200 ton stoffen geëxporteerd die bij ons verboden zijn. In 2021 was dat zelfs 12.000 ton. Voor bepaalde categorieën van stoffen is België de grootste exporteur van Europa.’
Het kabinet van Frank Vandenbroucke bevestigt dat er tegen het Koninklijk Besluit (KB) wordt gelobbyd.
Pro memorie: het gaat dus over werkzame stoffen waarvan de federale overheid vindt dat ze te schadelijk zijn om hier te gebruiken. Ze hier maken en exporteren naar lageloonlanden is kennelijk minder een probleem.
Vervuild fruit
Het dossier kwam op de radar van Broederlijk Delen na getuigenissen van landbouwers uit partnerlanden in – vooral – Afrika, waar ze in vaak slechte omstandigheden en zonder bescherming moeten werken met die schadelijke stoffen.
Maar er is een bijkomend argument: een deel van die geëxporteerde stoffen komt via een omweg terug naar ons land. Serneels: ‘Die pesticiden worden bijvoorbeeld in Brazilië gebruikt in de sojateelt. Als die soja wordt geïmporteerd in België, bevat die sporen van pesticiden die bij ons verboden zijn. Zo komt er ook vervuild exotisch fruit in onze voedselketen terecht. Onderzoek bracht aan het licht dat meer dan de helft van alle theezakjes verboden stoffen bevat.’
Slaapkamer
Geert Gommers is expert pesticiden bij Velt, dat SOS Slaapkamer heeft gelanceerd, een burgerwetenschappelijk onderzoek naar pesticiden in de slaapkamer: ‘Dat is het probleem met pesticiden. Je weet waar je ze gebruikt, maar je weet niet waar ze terechtkomen. In het oppervlaktewater, zeker, maar bijvoorbeeld ook in de slaapkamer. Een verkennend Europees onderzoek toonde dat liefst 23 pesticiden teruggevonden werden in de Belgische slaapkamer. 6 daarvan hebben een negatieve impact op onze vruchtbaarheid. Dat soort stoffen wil je daar niet.’
Europa is zich bewust van het euvel. Commissaris voor Milieu Virginijus Sinkevičius broedt op een exportverbod voor alle producten die in Europa verboden zijn. Maar de Europese machine maalt traag, en dus stelt Serneels haar hoop op de federale regering.
Die komt nu ook in het getouw. Minister van Leefmilieu Zakia Khattabi (Ecolo) stapt, gesteund door minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit), met een voorstel van Koninklijk Besluit naar de ministerraad.
Lobby
Welingelichte kringen vrezen dat het KB op verzet kan stoten binnen de regering. Le Soir bracht vorig jaar aan het licht dat een attaché van het kabinet van MR-minister van Landbouw David Clarinval eerder als lobbyist had gewerkt voor de Belgische federatie van pesticidenproducenten.
Op het kabinet van Frank Vandenbroucke bevestigen ze dat het KB het voorwerp is van lobbywerk maar men blijft optimistisch: het ontwerp van KB is al gepasseerd op een overleg tussen de bevoegde Vlaamse en federale ministers, en daar heeft iedereen zijn zegen gegeven, ook de N-VA. Het kabinet hoopt dat het KB nog voor de zomer door de ministerraad wordt gestemd.
Uitvlaggen
Dan rest er nog één vraag: zullen de producenten van die verboden middelen in het geval van een Belgisch of Europees verbod de productie niet gewoon uitvlaggen?
Serneels: ‘De productie van patentvrije pesticiden is nu al aan het verhuizen naar landen zoals India en China. Maar wij denken dat een Europees verbod toch een sterk signaal zou zijn. Als politici in lage inkomenslanden zien dat Europa bereid is om in eigen vlees te snijden, zullen ze snappen dat die pesticiden echt foute boel zijn.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier