Het spook van Trier

‘Een spook waart door Europa – het spook van het communisme’. Zo begint het meest invloedrijke boek uit de moderne geschiedenis: het Manifest van de Communistische Partij, in 1848 gechreven door Karl Marx, met hulp van Friedrich Engels. Het boekje van slechts 23 bladzijden werd in opdracht geschreven en was bedoeld voor een klein publiek, als handzame leidraad van de bedoelingen van de communistische beweging. Het ontwikkelde zich met ongekende kracht, dankzij het aansprekende taalgebruik, de heldere uiteenzetting en het krachtige slot: ‘Proletariërs aller landen, verenigt u!’. Marx had een meesterstuk afgeleverd, zelfs aan de stijl gepolijst, wat hij gewoonlijk aan anderen overliet.

Marx was een perfectionist, die zich daardoor vaak zelf in de weg zat en zelden een werk op eigen kracht tot een goed einde bracht. Zijn strijdbare en schrandere vrouw Jenny en zijn levenslange kameraad Friedrich Engels ploegden zich dan door de stugge wetenschappelijke teksten om er leesbaar werk van te redigeren. Levenslang onderhield Engels de armlastige familie Marx en zijn opofferingsgezindheid ging zo ver dat hij Marx’ kind bij zijn huishoudster als het zijne erkende om de familie de schande te besparen. Karl Marx was overigens een voorbeeldige huisvader en levenslang verliefd op zijn Jenny.

Zo zijn er vele tegenstrijdigheden in Marx’ leven: hij wijdde zich volledig aan het lot van de verschoppelingen, maar leidde zelf het leven van een bourgeois en zag vermoedelijk nooit een fabriek van binnen. Bij het 200ste geboortejaar van de econoom-filosoof wint hij weer aan populariteit. Opvallend is dat overal ter wereld zijn bustes goed worden onderhouden.