Europeanen zijn de grootste vakantiegangers, en dat blijkt zelfs goed nieuws voor de werkgevers. Want vakantie haalt onze productiviteit niet naar beneden, integendeel.
Telkens wanneer de zomervakantie aanbreekt in de Europese welvaartsstaten, vraagt de rest van de wereld zich af hoe wij ons die lange betaalde vakanties kunnen veroorloven. De verschillen, elk jaar weer opgelijst in tal van studies en krantenartikels, zijn aanzienlijk. Reiswebsite Expedia berekende in zijn Vacation Deprivation-studie dat Europeanen gemiddeld 28 vakantiedagen krijgen, 12 procent meer dan het mondiale gemiddelde. Over de hele wereld zijn het de Oostenrijkers die met 35 dagen het vaakst vrijaf hebben, al zitten daar 13 officiële en dus niet vrij te kiezen feestdagen bij. De Fransen daarentegen mogen 30 dagen naar believen inzetten.
Ter vergelijking: Canadezen krijgen slechts 19 dagen per jaar wettelijke vakantie, Japanners 10 en Amerikanen geen enkele. Dat laatste maakt de VS de enige ontwikkelde economie waar werkgevers hun personeel geen enkele betaalde vakantiedag moeten geven. Wat niet wil zeggen dat ze dat doen, al blijft het resultaat pover. Amerikanen krijgen gemiddeld 16 dagen vakantie per jaar en bijna een vierde heeft er geen enkele.
De verschillen worden nog groter wanneer men kijkt naar de wettelijke dagen die écht worden opgenomen. In Europa verandert dat weinig: wij laten amper een vakantiedag liggen. Elders is dat wel anders. Australiërs namen in 2013 gemiddeld 15 dagen vrijaf terwijl ze recht hadden op 20. Zelfs van de magere 11 dagen die Thai krijgen, namen ze er maar 10. Al werkt niemand meer dan de Zuid-Koreanen. Zij lieten zomaar even 8 van hun 15 officiële vakantiedagen liggen.
’s Werelds niet-Europese werkenden raken niet zozeer gefrustreerd door de lengte van onze vakanties, maar door het gebrek aan effect dat die op onze arbeidsproductiviteit hebben. Nochtans is de wetenschap heel duidelijk: meer en langer werken maakt niet productiever, integendeel. Een studie onder 18 OESO-landen toonde zelfs aan dat elk extra gewerkt uur een stuk minder productief werd. In Japan wil de overheid kantoorlui daarom zelfs verbieden om na tien uur ’s avonds nog door te werken (een experiment waarbij op dat uur alle lichten uitgingen, bleek de meesten niet tegen te houden) en hen verplichten om minstens vijf dagen vakantie te nemen.
‘Vakantie werkt’, bevestigt Hans De Witte, hoogleraar arbeidspsychologie aan de KU Leuven. ‘Inspanning vergt ontspanning, en werk is zowel fysiek, cognitief als emotioneel uitputtend. Iedereen die werkt, moet rusten om daarvan te herstellen. Maar dat herstel maakt je wel weer productiever en creatiever in je baan. Tenminste, als het een echte vakantie is. De groeiende trend ook op vakantie e-mails te checken of telefoontjes te doen, is echt nefast voor dat herstel. Vakanties mogen fysiek uitputtend zijn – door veel te sporten – of de luiheid zelf. Zolang ze maar iets anders zijn dan het werk. Ikzelf lees op vakantie niet minder dan op mijn werk, maar nooit vakliteratuur. Ik verslind thrillers. Enkel wanneer de waakvlam van het dagelijkse werk echt uit is, ben je op vakantie. En hoewel dat varieert van persoon tot persoon, heb je daar toch al snel twee weken voor nodig.’
Jelle Henneman
Een studie in 18 industrielanden toonde aan dat elk extra gewerkt uur een stuk minder productief werd.
