In het noorden van Syrië groeit de wrevel tegen de methodes van de strijders die het gebied beschermen tegen de extremisten van de Islamitische Staat.
Amuda, een Syrisch dorp aan de Turkse grens, staat bekend als een broeinest van verzet. Het stadje met zo’n 5000 inwoners was de eerste plek in Syrië waar in 2004 het standbeeld werd neergehaald van Hafez Al-Assad, vader van huidig president Bashar. Toen de revolutie in 2011 begon, stond Amuda samen met Homs het meest in de schijnwerpers wegens massale protesten. In maart van dat jaar ging ook het standbeeld van Bashar Al-Assad in Amuda tegen de vlakte, opnieuw als eerste in Syrië.
‘Ons stadje is van oudsher een plek voor ruimdenkende geesten’, zegt Rody Naso, een Koerd die jarenlang in Nederland woonde. Naso werkt bij radio Arta FM, een onafhankelijke zender die programma’s brengt voor Koerden, Arabieren en christenen. ‘Vóór de oorlog was zoiets ondenkbaar’, zegt Naso. ‘Sinds 2011 hebben we veel vrijheden verworven. Begin vorig jaar werd onze nieuwe regering opgericht, een samenwerking van Koerden, christenen en Arabieren, maar de Koerdische PYD is wel de sterkste partij. Via hun militaire tak, de Syrische Koerdische Volksmilitie (YPG), regeren ze het gebied op dictatoriale wijze. Mensen die zich verzetten tegen hun methodes, lopen de kans te worden gearresteerd. Kijk, we zijn niet tégen hen. Hun strijders staan tenslotte aan de frontlijnen voor ons te vechten. Maar dat wil niet zeggen dat we het daarom met de rest van hun werkwijze eens moeten zijn.’
‘De YPG lijfde onlangs 75 jonge mannen tegen hun zin in’, zegt Mohammed Shweish. ‘En vorig jaar werden op twee dagen tijd zes inwoners van Amuda doodgeschoten, die protesteerden tegen de willekeurige arrestaties. Zoiets vergeten ze hier natuurlijk niet.’
Een anonieme inwoner verwoordt het als volgt: ‘De YPG staat internationaal in de schijnwerpers en dat is geweldig, maar intussen gebruiken ze hun heldenstatus om de bevolking hier van hun gelijk te overtuigen. Zij vergieten hun bloed voor ons, ze vechten voor onze vrijheid. Maar wie iets verkeerds zegt over hen, wordt lastiggevallen of naar de gevangenis gestuurd. We zitten in de beginfase van onze onafhankelijkheid, we hebben tijd nodig om tot een evenwichtig bestuur te komen. Maar als het zo doorgaat, vrees ik dat we het regime van Assad achternagaan.’
Een 18-jarige PYD-aanhanger uit een naburig stadje veroordeelt de kritiek. ‘Ons kerkhof ligt vol martelaars, allemaal omgekomen in de oorlog tegen de IS. Dat ze zelf maar eens naar de frontlinies gaan, die criticasters. Toegegeven, onze methodes zijn niet altijd even democratisch. Maar het is oorlog, wat wil je? Dan kun je toch niet verwachten dat we bezig zijn met zaken als vrijheid van meningsuiting? Als de YPG er niet was, leefden wij hier al in het kalifaat van de IS.’
Joanie de Rijke
‘Toegegeven, onze methodes zijn niet altijd democratisch. Maar het is oorlog, wat wil je?’
