Duel tussen ‘inzichtloze’ Trump en ‘maniak’ Cruz in vijfde Republikeins debat (en 4 andere dingen om naar uit te kijken)

In het vijfde debat van Republikeinse presidentskandidaten wordt vooral uitgekeken naar vuurwerk tussen Donald Trump en Ted Cruz. Zij zijn nu de koplopers en er is enig kwaad bloed. Maar ook voor andere kandidaten staat er veel op het spel.

Zakenman Donald Trump, die volgens een nationale peiling maar liefst 41 procent van de Republikeinse kiezers achter zich heeft, is tot dusver nog nooit de winnaar geweest van een debat. Hij verliest doorgaans enkele peilingprocenten na een debat.

Senator Ted Cruz, die meer bedreven is in debatten, is ineens samen met Trump de koploper. Nationaal ligt hij nog een eind bij Trump achter. Maar in de belangrijke vroege staat Iowa heeft Cruz nu volgens enkele peilingen de leiding, wat dan vooral het gevolg zou zijn van de evangelische stemmen, die hij van Ben Carson heeft overgenomen.

Vannacht (vanaf 2u30 in de Belgische nacht) staan Cruz en Trump in het centrum van het podium, en we kunnen uitkijken naar hun onderlinge plaagstoten. Tot dusver hadden ze een niet-aanvalspact, maar in een uitgelekte klankopname uitte Cruz kritiek op het “gebrek aan beoordelingsvermogen” van Trump. Waarna die Cruz in een aantal tv-programma’s “een beetje een maniak” noemde. En op Twitter: “Het ziet ernaar uit dat Ted Cruz klaar is om de aanval in te zetten. Ik heb zoveel voorsprong dat hij wel moet. Dat hoop ik. Hij zal falen zoals al de anderen. Wordt gemakkelijk”.

I was disappointed that Ted Cruz would speak behind my back, get caught, and then deny it. Well, welcome to the wonderful world of politics!

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) December 13, 2015

Cruz verspreidde dan weer via Twitter het lied Maniac, uit de film Flashdance.

In honor of my friend @realDonaldTrump and good-hearted #Maniacs everywhere: https://t.co/KOPIi4XTVt

— Ted Cruz (@tedcruz) December 13, 2015

Het is nog vrij goed goedmoedig naar hun standaarden, maar het kan uit de hand lopen.

Wat Trump meer zorgen kan baren: de campagne van Cruz is bijzonder gesofistikeerd. Zijn medewerkers weten als ze aankloppen bij een potentiële kiezer welk profiel die heeft – eerder kwaad of eerder angstig, er zijn blijkbaar zes types onderscheiden. De types worden onderscheiden op basis van vooral gegevens op sociale media. En al naargelang het type weten de medewerkers welke strategie ze moeten aanhangen.

Sinds de aanslagen in Parijs is Ben Carson in vrije val. Hij is ongeveer de helft van zijn virtuele aanhang kwijt. In het vorige debat stond hij nog op de tweede plaats in de peilingen, op niet zo grote afstand van Trump (en in Iowa in enkele peilingen met voorsprong op Trump). Maar kiezers vinden het moeilijk in de zoetgevooisde Carson een leider te zien die met harde hand tegen terreur strijdt. Het hielp ook niet dat Carson zelfs door zijn eigen team omschreven wordt als een ‘work in progress’ als het op buitenlands beleid aankomt. De gepensioneerde hersenchirurg heeft het moeilijk om ‘Hamas’ correct uit te spreken, en om de olie in het Midden-Oosten te plaatsen en niet in Afghanistan. Hij signaleerde al Chinezen in Syrië. Hij is niet bedreven in debatten, en behalve tijdens het slot van het eerste debat, toen hij voorbereide grappen debiteerde, was hij onzichtbaar. Dit keer moet hij ten minste zichtbaarheid nastreven. Anders, vrezen aanhangers, zou hij wel eens helemaal kunnen wegdeemsteren.

Marco Rubio werd al enkele keren tot debatoverwinnaar uitgeroepen. En hij stijgt ook langzaam in de kiesintenties. Maar het gaat traag. Rubio is de grote en wellicht laatste hoop van het partij-apparaat. Hij moet opboksen tegen outsiders Trump en Carson en tegen de alom misprezen Cruz (Cruz gedraagt zich niet heel collegiaal in de Senaat, en maakt als senator in Washington de Senaat, de partij en Washington tot zijn grote vijanden in deze campagne).

This election is about the greatest country in the world — and acting like it.
https://t.co/gG1uoLXHmo

— Marco Rubio (@marcorubio) December 14, 2015

Rubio hoopt, zoals Cruz, dat Trump en Carson verdampen zodat er een Latijns duel Cruz-Rubio komt. In dat geval heeft Rubio zeker kans, met zijn uiterlijk van ideale schoonzoon, en zijn hoofdschuddende, mierzoete peptalkzinnen. Hij voert al enkele weken campagne tegen Cruz. Cruz heeft voor minder militaire uitgaven en minder surveillantie gestemd en Rubio hoopt dat het hem na Parijs en San Bernardino stemmen zal kosten. Maar de aanduiding als kandidaat van het establishment kan zwaar om dragen zijn voor Rubio, in een campagne waar de grote meerderheid van Republikeinse kiezers boos is op dat establishment.

Het hoogtepunt van de voorbije dagen voor Jeb Bush, en tegelijk het dieptepunt, was te zien op Saturday Night Live. ActeurWill Ferrell deed zijn heroptreden als George W. Bush, voornamelijk om van katoen te geven tegen Trump. Maar ook enkele steken naar Jeb konden niet ontbreken. “Grote ommezwaai in het plot: ik blijk de slimmere geweest te zijn.” En: “Ik wou dat hij me gevraagd had naar dat uitroepteken achter zijn naam (Jeb!). Kijk, ik moet niet hebben van de smaak van broccoli, maar dat wordt er niet beter op als je het hebt over broccoli!“.

Volgens CNN beginnen geldschieters eraan te twijfelen of Jeb! nog lang blijft meedraaien. Een jaar geleden was hij de onvermijdelijke. Zeven maanden geleden had hij meer geld dan de anderen samen. Het geld verdwijnt bij bakken. Al naargelang de bron heeft de SuperPAC van Jeb al 30 tot 50 miljoen dollar gespendeerd. Dat heeft wellicht de val in de peilingen vertraagd maar zeker niet gekeerd. Zelfs met een wereld die in brand staat, is er niemand die staat te trappelen om op Jeb te stemmen en hem de toekomst van het land te laten bepalen. Duizenden tv-advertenties laten weten hoe ervaren hij is, en hoe goed hij het deed als gouverneur van Florida. Maar vooralsnog luistert vrijwel niemand. In de vorige debatten was Jeb matig. Kan hij vannacht de schade beperken? En volstaat het voor hem nog om de schade te beperken, als hij, zoals de recentste nationale peiling aanduidt, op 3 procent staat?

Aan het hoofddebat nemen 9 kandidaten deel, die zich allemaal kans geven. Dit is het laatste Republikeins debat van het jaar, er komt wellicht een luwte voor de feesten. Wie voor de eerste caucus in Iowa, op 1 februari, nog een kentering wil veroorzaken, kan maar beter een goed debat hebben. Carly Fiorina, die na goede debatprestaties even klom in de peilingen, is weer helemaal weggezakt. Chris Christie, de kordaatste kandidaat na Trump, vindt dat hij de geschikte man is om in tijden van terreuraanslagen te regeren. John Kasich, onsympathiek en zeurderig in het vorige debat, probeert nog altijd de stem van de rede te laten horen (en die van Wall Street). En Rand Paul heeft moeite om in deze tijden van terreur en schrik zijn boodschap van minder-interventie en meer privacy te laten horen.

Kan iemand van hen iets forceren? En wat met het debat van de verliezers (vanaf middernacht Belgische tijd), tussen Mike Huckabee, Rick Santorum, George Pataki en Lindsey Graham?

Huckabee is maandag zijn campagneleidster kwijtgespeeld, nooit een goed teken.

Laten we ook een halve seconde stilstaan bij Jim Gilmore, de veertiende Republikeinse presidentskandidaat. Hij heeft nog nooit aan een debat mogen deelnemen omdat de peilingen zijn aanhang onmeetbaar klein vinden. Ook vannacht is hij er niet bij.

CNN zal via zijn website het debat openstellen aan al wie wil kijken.