EU en Turkije bereiken ontwerpakkoord over vluchtelingen, met ook ‘versoepeling van visumplicht’

Jean-Claude Juncker en Donald Tusk © AFP

De EU-commissie en Turkije hebben een ontwerpakkoord bereikt rond de vluchtelingenproblematiek. Volgens het actieplan zou Turkije onder meer vluchtelingen die geen asiel krijgen in de EU sneller moeten terugnemen. In ruil zou de visumplicht voor Turken die naar de EU komen sneller versoepeld worden.

Na afloop van de EU-top zei Jean-Claude Juncker dat de Europese leiders tevreden waren met het ontwerpakkoord dat zijn Commissie met de Turkse regering bereikte over een actieplan om de toestroom van vluchtelingen naar Europa in te dammen.

Juncker bevestigde dat Turkije als pasmunt voor zijn medewerking uitzicht krijgt op een versnelling van de onderhandelingen over de liberalisering van de visumplicht voor Turkse onderdanen. “Maar dat betekent niet dat we onze basiscriteria opgeven. Er komen geen aparte criteria voor Turkije. We evalueren de situatie in de lente van 2016”, zegt Juncker, die beklemtoonde dat er een koppeling bestaat tussen visaliberalisering en de Turkse inspanningen om de vluchtelingenstromen in te perken.

Drie miljard?

Diplomatieke bronnen stelden dat de Turkse regering tot drie miljard euro aan financiële steun vraagt. Dat bevestigde Juncker niet. De Luxemburger wou enkel kwijt dat zijn rechterhand Frans Timmermans de komende dagen verder zal onderhandelen met Ankara over de financiële ondersteuning. Turkije zou ook azen op een nieuwe impuls voor het slabakkende toetredingsproces van het land, maar daarover sprak Juncker zich niet uit.

Europees president Donald Tusk noemde het ontwerpakkoord met Ankara “een belangrijke stap”. “Maar het heeft enkel zin als het ertoe leidt dat de vluchtelingenstromen onder controle komen”, aldus Tusk.

Registratie en terugname

De EU-leiders weigerden in detail te treden, maar het duitse weekblad Der Spiegel presenteert intussen de krachtlijnen van wat voorligt (of althans wat bronnen binnen de EU erover lekken).

De EU zal zich ertoe verbinden de humanitaire hulp aan vluchtelingen in Turkije, Libanon, Irak en Jordanië op te voeren, in de hoop ze in de regio te houden. Daarbij zou onder meer een tewerkstellingsprogramma zitten.

Turkije zou zich ertoe verbinden de vluchtelingen te registreren en van reispapieren te voorzien.

Turkije eiste oorspronkelijk inderdaad, meldt Der Spiegel, 3 miljard euro aan extra steun, maar Europa zou 500 miljoen bieden. De EU zou ook hulp verlenen aan Turkije bij de strijd tegen mensensmokkelaars en bij de grenscontroles.

Turkije zou asielzoekers van wie de aanvraag in Europa afgewezen wordt, sneller moeten terugnemen.

De soepeler visa-regels staan volgens Der Spiegel hoog op de verlanglijst van de Turkse president Erdogan. Daar zouden echter voor de EU ernstige tegemoetkomingen over het terugnemen van vluchtelingen tegenover moeten staan.

‘Soepeler visa alleen voor studenten en zakenlui’

De Belgische premier Charles Michel beklemtoonde na afloop van de top dat de toetredingsonderhandelingen met Turkije “geen enkele resultaatsverbintenis” inhouden. “We hebben veel te winnen bij een open dialoog met Turkije, maar we moeten niet naïef zijn”, aldus Michel, die ook het belang van samenwerking met Turkije in de strijd tegen terrorisme beklemtoonde. Michel benadrukte overigens dat een mogelijke versoepeling van de visumplicht in eerste instantie enkel voor studenten en zakenmensen zou gelden. Een algemene liberalisering ligt volgens de premier niet op tafel en hij is er bovendien tegen, zei hij.

(Belga/RR)

Partner Content