Naarmate het onderzoek naar de aanslagen in Parijs vordert, wordt de Belgische connectie steeds zichtbaarder. Ons land is immers al jaren een draaischijf van de illegale wapenhandel. Specialiteit van het huis: het reactiveren van onklaar gemaakte wapens.
‘Een breed assortiment tegen goede prijzen.’ Op zijn website zet online wapenwinkel AFG Defense alle zeilen bij om zijn wapenarsenaal aan de man te brengen. Er zijn promoties, getrouwheidskaarten voor vaste klanten, en zelfs een hotline (dagelijks bereikbaar van 10 tot 17 uur). De Slowaakse website is gespecialiseerd in geweren die dienen om airsoft te spelen, een gevechtssimulatiesport waarbij kopieën van vuurwapens gebruikt worden. Het gaat om nagenoeg perfect nagemaakte Glocks, Beretta’s en kalasjnikovs, maar ook over buiten werking gestelde wapens uit de legervoorraden van het voormalige Oostblok. Russische en Roemeense AK-47’s zijn verkrijgbaar vanaf 380 euro (verzendkosten niet inbegrepen).
Supermarkt
Ook Nordine Amrani, de Marokkaanse Luikenaar die op 13 december 2011 het vuur opende op de Luikse Place Saint-Lambert, pleegde zijn aanslag met een voormalig geneutraliseerd wapen, dat al enkele jaren in de illegaliteit circuleerde
Omdat ze niet langer geschikt geacht worden om echte kogels af te vuren, lijkt dat arsenaal enkel interessant voor verzamelaars en sportschieters. Maar toch werd AFG Defense gelinkt aan Amedy Coulibaly, de terrorist die begin dit jaar een aanslag pleegde op een Joodse supermarkt in de Parijse voorstad Vincennes. Zo ontdekte de Franse politie in Coulibaly’s wapenarsenaal maar liefst zeven vuurwapens die ooit door AFG verkocht werden. Een van de wapens die in de supermarkt werd teruggevonden, zou verkocht zijn door de Belg Patrick H., een voormalig ingenieur uit Charleroi. Volgens Mediapart, een website gespecialiseerd in onderzoeksjournalistiek, kocht Patrick H. tussen juni 2013 en mei 2014 veertien wapens via AFG. Het zijn wapens die met losse patronen schieten, en dus volstrekt legaal zijn.
Patrick H. verkocht een deel van zijn wapentuig via de website Delcampe.net. Vandaag is zijn account afgesloten, maar enkele aanbiedingen zijn nog traceerbaar. Zo postte hij een uitgebreide verzameling foto’s van de aangeboden wapens, die hij – mits betaling van verzendingskosten – via de post verstuurt. De man krijgt lovende recensies van zijn klanten. Toch vindt in mei 2014 een huiszoeking bij hem plaats. Tijdens dat onderzoek vinden speurders een verzendklare geweerloop, samen met gereedschap om het wapen weer vuurklaar te maken. Patrick H. weigert daarover alle commentaar.
Het geval van Coulibaly is niet uniek. Enkele maanden na de dodelijke aanslagen van Montrouge en de supermarkt in Vincennes stapt de jonge Marokkaan Ayoub el-Khazzani in Brussel-Zuid op de Thalys naar Parijs. Na zich een tijdje op het toilet te hebben opgesloten, komt hij naar buiten met een kalasjnikov in zijn handen. Op het moment dat hij het vuur wil openen, blokkeert zijn wapen, waardoor drie Amerikaanse militairen op doorreis hem kunnen uitschakelen. Het wapen werd waarschijnlijk geproduceerd in Duitsland, met nieuwe onderdelen weer in elkaar geknutseld en ten slotte verkocht in België. ‘Dat is ongetwijfeld de reden waarom het geweer geblokkeerd is geraakt’, bevestigt men bij het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken. Ook Nordine Amrani, de Marokkaanse Luikenaar die op 13 december 2011 het vuur opende op de Luikse Place Saint-Lambert, pleegde zijn aanslag met een voormalig geneutraliseerd wapen, dat al enkele jaren in de illegaliteit circuleerde.
Te weinig tijd
Er wordt te weinig geïnvesteerd, waardoor de bevoegde diensten vaak onderbemand zijn
‘We krijgen de rekening gepresenteerd voor het lakse veiligheidsbeleid van de voorbije jaren’, oordeelt veiligheidsexpert Brice De Ruyver (Universiteit Gent). ‘Parket en politiediensten staan onder zoveel tijdsdruk om een zaak snel en goedkoop af te ronden, dat ze doorgaans de tijd niet meer hebben om de afkomst van illegale wapens te onderzoeken. We weten al sinds de aanslagen van Patrick Haemers in de jaren tachtig dat ons land een kwalijke reputatie heeft op het vlak van verboden wapens. Toch hebben we die wapentrafiek nooit echt onderzocht. Daardoor hebben criminele milieus te lang de gelegenheid gekregen om zich te bewapenen, en hebben we nu een ontzettend groot probleem.’
Nils Duquet, wapenhandelspecialist van het Vlaams Vredesinstituut, bevestigt dat het reactiveren van geneutraliseerde wapens of alarmpistolen een wijdverbreide praktijk is in ons land. ‘Hoewel het fenomeen al lang bestaat, lijkt het de voorbije jaren toe te nemen’, zegt hij. Tot 2006 had België een uitzonderlijk lakse wapenwet, waardoor het zeer gemakkelijk was om legaal aan wapens te geraken. Volgens Duquet zijn er sinds de verstrenging minstens 200.000 illegale wapens in omloop, die volledig van de radar zijn verdwenen.
‘Het grootste probleem is dat die wapens niet worden gemonitord’, zegt hij. ‘Er is geen digitale databank waarin het aantal gevonden illegale wapens wordt bijgehouden. Alles gebeurt nog op papier. Daardoor is het onmogelijk om systematisch onderzoek te doen. We hebben geen enkel beeld van hoe groot het probleem is.’ Hoewel het opsporen van illegale wapens in het Nationaal Veiligheidsplan een absolute prioriteit is, merkt Duquet dat de problematiek op het terrein niet doortastend wordt aangepakt.
‘Er wordt te weinig geïnvesteerd, waardoor de bevoegde diensten vaak onderbemand zijn’, legt hij uit. ‘Ook het wettelijke kader schiet te kort. Zo mogen politiediensten die wapenhandel onderzoeken enkel gebruik maken van telefoontaps als er sprake is van wapenexport. Met andere woorden: zolang een Brusselaar aan een andere Brusselaar verkoopt, mag er niet afgeluisterd worden.’
Ook de Belgische traditie in de wapenindustrie speelt de handel in verboden wapens in de kaart. Met FN Herstal heeft ons land sinds het eind van de negentiende eeuw een van de grootste wapenproducenten ter wereld. ‘Daardoor heeft ons land een groot netwerk van specialisten en ex-arbeiders die in de fabriek heel wat knowhow hebben opgedaan’, aldus Duquet. ‘Voor ex-werknemers van fabrieken als FN Herstal is het een koud kunstje om gedemilitariseerde wapens weer gevechtsklaar te maken.’ Bovendien maken criminele netwerken handig gebruik van de wetgeving in Spanje, Duitsland of Slowakije, waar de procedures om gevechtswapens te deactiveren minder streng zijn dan in België. De wapens worden onklaar gemaakt en vervolgens naar België verscheept, waar ze relatief gemakkelijk weer gevechtsklaar worden gemaakt. Vervolgens worden ze weer doorverkocht tegen twee à drie keer de oorspronkelijke prijs. Omdat ze minder betrouwbaar zijn dan echte vuurwapens zijn ze wel een stuk goedkoper dan ‘echt’ oorlogstuig.
Aanvullend pensioen
Claude Moniquet, hoofd van het Brusselse European Strategic Intelligence and Security Center bevestigt dat arbeiders van het bedrijf vroeger geregeld wapens en onderdelen op de zwarte markt brachten, die ze uit de productieketen stalen. Afgelopen juni werden vier gepensioneerde ex-werknemers van FN door het federaal parket aangehouden. De senioren zouden een clandestiene wapenhandel op touw gezet hebben om hun pensioen aan te vullen. Ze verzamelden gedeactiveerde vuurwapens, die ze weer gevechtsklaar maakten en vervolgens aan criminele netwerken bezorgden. Meer dan de helft van de Belgische Syriëstrijders heeft een verleden in de criminaliteit. Die connecties worden graag aangewend om aan de nodige vuurkracht te raken.
Duquet erkent dat veiligheidsdiensten momenteel weinig kunnen doen om de trafiek in te perken. ‘Er zijn geen bendes die zich echt specialiseren in wapenhandel, omdat dat niet lucratief genoeg is. De meeste wapens worden per twee à drie binnengesmokkeld vanuit Oost-Europa en de Balkan. Bovendien zijn vuurwapens duurzame producten, die soms wel decennia meegaan. Eigenlijk kunnen politiediensten enkel proberen om tijd te winnen. Als het een week langer duurt om aan een wapen te geraken, hebben inlichtingendiensten een week langer tijd om die criminelen op te sporen.’ (Dit is een bewerking van een reportage uit het Franse magazine L’Obs )
Aanslagen Parijs
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
