Met alweer een nieuw benoemingsbesluit houdt minister van Mobiliteit Isabelle Durant (Ecolo) een paars-groene raad van bestuur van de NMBS in het zadel. Het is niet zeker dat de derde keer de goede keer is.
Karel Vinck en de negen andere bestuurders van de NMBS hoeven zich voorlopig geen al te grote zorgen te maken. Hun benoeming in juli vorig jaar, die volgde op de klunzige saga met de aanstelling en het ontslag van Christian Heinzmann als spoorbaas, werd op 10 april ‘retro-actief’ bevestigd door de publicatie van een nieuw koninklijk besluit in het Belgisch Staatsblad.
Deze derde benoemingsbeslissing van minister Durant op rij moest in allerijl door een mini-ministerraad worden genomen omdat de Raad van State op 4 april het vorige besluit had vernietigd na een klacht van Philippe Matthis, CDH-schepen in Terhulpen en mobiliteits- expert van de Franstalige christen-democraten. Hij was vorig jaar een van de 57 kandidaat-bestuurders van de NMBS. Het rechtscollege deelde zijn mening en die van auditeur Anne Debusschere dat in het benoemingsbesluit van 4 juli 2002 ‘geen spoor van een werkelijke vergelijking van de aanspraken en verdiensten van de sollicitanten’ was terug te vinden. Daarbij gaf Durant een ‘positieve motivering’ voor de tien geselecteerde bestuurders, maar ontbrak een ‘negatieve motivering’ waarom de andere kandidaten niet voldeden. In haar verweer had de minister dat laatste ‘absurd en zelfs onmogelijk’ genoemd.
AFVALLINGSKOERS
De raad van bestuur van de NMBS, met daarin ook gedelegeerd bestuurder Karel Vinck, kleurt paars-groen. Uitzondering is de Antwerpse havenbaas Eddy Bruyninckx. Hij draagt een CD&V-stempel. Alle andere leden hebben een duidelijke band met de scheidende coalitie: Monique Alaerts (MR), Toon Col- paert (SP.A), Jean-Claude Dehovre (PS), Marc Heughebaert (Agalev), Dominique Offergeld (MR), Geertje Smet (VLD) en Magali Verdonck (Ecolo).
Voorts is er de voorzitter van de raad van bestuur, Alain Deneef. Sommigen noemen hem ‘een blauwe ecologist’. De 43-jarige Deneef klopte in zijn loopbaan met wisselend succes aan bij de drie traditionele partijen in Wallonië. Toen hij in september 2001 na een aanvaring met wijlen John Goossens moest opstappen als divisiehoofd bij Belgacom, ging hij aanleunen bij Ecolo-minister Durant. Nadat Etienne Schouppe bij de NMBS de bons had gekregen, was Deneef haar favoriet voor de opvolging. Maar dat feest ging niet door. Durant bedacht hem dan maar met het voorzitterschap van de raad van bestuur, een ’troostprijs’ die Deneef jaarlijks 58.000 euro bruto kan opleveren. De andere NMBS-bestuurders moeten tevreden zijn met maximaal 24.000 euro.
Het nieuwe benoemingsbesluit van Durant leest als een afvallingskoers met hindernissen. Het bevat dit keer wél de namen van de 57 kandidaten, inclusief die van de ‘vertrouwelijk ingediende kandidatuur’ van een zekere W.P. Met een mengelmoes van positieve en negatieve motiveringen komt Durant uit bij de al genoemde tien bestuursleden.
Zo vallen voormalige bestuurders als Michel Damar (PS), Jean-Claude Fontinoy (MR) en Etienne Schouppe (intussen verkiezingskandidaat voor CD&V) af omdat de regering ‘een grondige vernieuwing’ in het beheer van de NMBS nastreeft. Maar voor oud-ondervoorzitter Toon Colpaert geldt dat argument dan weer niet. Hij wordt integendeel ‘het recente geheugen van de NMBS’ genoemd.
Dan volgt een lijst van elf namen, met telkens een uitgebreid curriculum vitae. Twee van hen – Didier De Buyst (echtgenoot van de demissionaire Antwerpse VLD-schepen Ann Coolsaet) en Thierry Duquenne (een Brusselse PS’er) – zijn al direct op overschot. Twee andere kandidaten sneuvelen omdat in de raad van bestuur genoeg vrouwen moeten zitten en taalpariteit vereist is. Het eerste ‘slachtoffer’ heet Laurent Levaux, maar deze MR’er zal daar niet om rouwen, want hij is ondertussen gedelegeerd bestuurder van de veelbesproken pakjesdienst ABX. Nummer twee is opnieuw Philippe Matthis. ‘Hoewel van een heel goed niveau’, heten zijn kwaliteiten ‘redundant’ te zijn. Durant meent dat ze ‘geen sterkere collectieve ploeg’ kon selecteren en Matthis voegt daar volgens haar dus niets aan toe.
Maar Matthis laat het daar niet bij. Hij en mogelijk ook Schouppe overwegen een nieuwe klacht bij de Raad van State. Minister Durant gaat er desondanks prat op dat ze de NMBS-structuren transparanter heeft gemaakt. Ze laat in ieder geval diverse partijpolitieke sporen na, en niet alleen in de raad van bestuur. Haar medewerkster Christine Servaty is regeringscommisaris van de NMBS en ook bij de ombudsdienst van het spoorbedrijf probeert ze op de valreep nog een stek voor een medewerker te versieren.
Haar opvolger mag zich buigen over wezenlijker zaken zoals een verstikkende schuldenlast (10 miljard euro tegen 2006), een jaarlijks structureel tekort en een nieuwe beheersovereenkomst waarin Karel Vinck zijn filialiseringsplannen wil doordrijven.
Patrick Martens
