Volgens Johan Van Overtveldt, de hoofdredacteur van ons zusterblad Trends, is de hele dioxinezaak de schuld van Fons Verplaetse. Voor elke vernietigde kip, voor elk weggegooid ei, ja voor elke fles bedorven Coca-Cola, stelt hij de ex-gouverneur van de Nationale Bank persoonlijk verantwoordelijk. Hij heeft dat wel niet letterlijk geschreven, maar wie Van Overtveldt kent, weet dat hij het denkt.
Meer dan tien jaar al duurt de oorlog tussen die twee. Geen stelling van Fons, of Johan boorde ze in de grond, geruggensteund door een bibliotheek vol economen en econometristen. Geen cijfer van de Nationale Bank, of in Trends werd de juistheid ervan weerlegd, en de opzettelijke manipulatie ervan aan het licht gebracht. Van Overtveldt vulde elke week drie bladzijden over Fons, schreef een vernietigende biografie, bracht twee cd-roms op de markt, en opende een drukbezochte anti-Fons website.
Hij ging ook in het hele land voordrachten houden, en organiseerde op 20 oktober ’96 een grote protestmanifestatie in Brussel. Omdat die toevallig samenviel met de Witte Mars, en beide organisatoren op de keper beschouwd voor dezelfde zaak streden, besloten ze samen op te stappen. Het resultaat was verbluffend: driehonderdduizend betogers tegen de gouverneur van de Nationale Bank, die eer is zelfs Alan Greenspan nooit te beurt gevallen.
Wie dacht dat Van Overtveldt Verplaetse na diens op-pensioenstelling tenminste een rustige oude dag zou gunnen, vergiste zich. Eenvoudiger is het er niet op geworden, maar onze collega gaat geen inspanning uit de weg en houdt zowel Fons, als zijn vriendin en toeverlaat Marcia De Wachter, scherp in de gaten. Zo bouwde hij een netwerk uit van kruiers en loketbedienden in Brussel-Zuid, die hem onmiddellijk inlichten wanneer Fons met een zware valies op het perron verschijnt, wachtend op een of andere transalpijnse trein. Van Overtveldt heeft zijn mannen op het hart gedrukt vooral goed uit te kijken naar een blond vrouwtje, dat net voor de conducteur op zijn fluitje wil blazen, in aller ijl en buiten adem de roltrap komt opgestormd, in extremis op het achterste rijtuig wipt, en vijf tellen later tegenover Fons in de coupé zit.
U neemt van ons aan dat Fons enkele weken geleden vreemd opkeek, toen hij uitgerekend in Trends moest vernemen dat dat scenario zich inderdaad had afgespeeld, precies zoals hierboven beschreven. Alleen zat niet hij in de trein, maar zijn opvolger Guy Quaden. Wat er op wijst dat Marcia binnenkort iets hoogs wordt in de Europese Centrale Bank. Althans volgens Van Overtveldt, en die kent van weinig vrouwen zoveel intieme geheimen als van Marcia De Wachter.
Dat hij Fons de kippenkwestie aanrekent vergt een woordje uitleg. Fons is de schuld van de schuld van de staat. Door die schuld is er geen geld om de overheidsdiensten fatsoenlijk te doen functioneren. Vandaar Dutroux, de overstromingen, de warboel bij het spoor, de rampzalige programmatie van Radio 3, de lamentabele toestand van onze wegen, de alarmerende achteruitgang van ons onderwijs, de krakkemikkige uitrusting van ons leger, de ontoereikende sportinfrastructuur, en uiteindelijk de dioxinebesmetting van pluim- en ander vee.
Komt allemaal door Fons. Plus de ondergang van de sociale zekerheid, die Verplaetse kennelijk zelf voorziet, want weinig gepensioneerden zijn zo actief als hij. Dat Fons het voor mekaar heeft gebracht om Marcia vice-gouverneur te maken, wist u. En ook dat hij het pand van de Nationale Bank in Antwerpen, waarvan de waarde minstens een half miljard bedraagt, voor één frank aan de Antwerpse universiteit wenste te schenken in ruil voor een professoraat voor Marcia.
Maar hebben wij u al verteld dat Fons voorzitter van de Hoge Raad voor Financiën is geworden? Eigenlijk vice-voorzitter, want op papier is de minister de voorzitter, maar dat is pro forma. De Hoge Raad is een college van experten, dat de regering vertelt wat ze met het bij de burger geroofde geld moet doen. Dit intheorie, in de praktijk bepaalde Fons dat. Openlijk, bij het jaarverslag van de Nationale Bank, of achter de rug van Jan en alleman in Poupehan.
Welnu, Fons heeft besloten dit te blijven doen, voortaan in zijn functie van voorzitter van de Hoge Raad. Vooraleer iemand de kans kreeg daarover te stemmen, liet hij in de Nationale Bank een riant kantoor voor zichzelf inrichten, nota bene in dezelfde gang waar hij tot nu toe commerce hield. En dus enkele meters verwijderd van het bureau van zijn opvolger. Die overigens weinig anders te doen heeft dan op bevelen te wachten. Van Fons, van Marcia, of van Frankfurt.
Dat die Hoge Raad voor Financiën al een voorzitter had, kon Fons niet deren. Het betrof immers de eerbiedwaardige Leuvense professor Vic Van Rompuy, de vader van Herman Van Rompuy en van diens uit het nest gevallen broertje Eric. Herman is aftredend minister van Begroting. En was dus de voorbije jaren allerminst opgezet met de richtlijnen die Fons te pas en te onpas aan de regering meende te mogen geven. Zoals wat er moest gebeuren met het bespaarde geld, en hoelang de budgettaire riem nog moest worden aangespannen. Van Rompuy protesteerde tegen die bemoeienissen, en van de weeromstuit werd Verplaetse allergisch voor alles wat Van Rompuy heet. Dat hij er één kon wippen was dus meegenomen.
Wat zegt nu het eerste rapport van de Hoge Raad onder het voorzitterschap van Fons? Hou u vast. Dat de begrotingsruimte niet mag gebruikt worden voor nieuwe projecten, maar uitsluitend ter verlichting van de staatsschuld die onverantwoord hoog is. Dat staat er, terwijl potdomme Fons zelf daarvoor verantwoordelijk is. Toen Wilfried Martens ongerust werd over de stijgende schuld en de rentelast, werd hij door Fons uitgelachen. Openbare schuld is een schuld voor de eeuwigheid, men lost ze af met nieuwe leningen.
Martens besefte dat dit niet klopte, maar ging van de terechte veronderstelling uit dat hij dommer was dan Fons. Oh ja, Marcia is ook lid van de Hoge Raad van Financiën.
Koen Meulenaere
