‘Dat haar voorzitter van de klimaatstrijd een cultuuroorlog blijft maken, helpt minister Demir niet vooruit’

We zijn half mei en het is weer zover: de Antwerpse gouverneur Cathy Berx riep afgelopen weekend op om het gazon niet meer te sproeien. ‘Elke druppel is gewonnen’, zei ze op Radio 2, met de haar kenmerkende grinta. Een heus sproeiverbod, zoals bijvoorbeeld tijdens de hete zomer van 2018, heeft ze nog niet afgekondigd. Toen was het niet langer toegelaten om leiding- of grondwater te gebruiken om zwembaden te vullen of auto’s te wassen, en dat zeven dagen per week. Het irriteerde sommige Vlamingen mateloos. Andere zette het aan het denken, of toch zolang het duurde.

In Nederland zijn zulke sproeiverboden wél al van kracht, onder meer in delen van de provincies Noord-Brabant, Utrecht en Gelderland. In Philippine, een Zeeuws dorp vlak tegen de grens met Vlaanderen, zien boeren de laatste dagen hun tarwe donkerder worden dan normaal: door het vochttekort, zo legde een boer vorige week uit aan de Nederlandse krant Trouw, rollen de bladeren zich op.

In België, en zeker in Vlaanderen, is de waterschaarste nog groter dan in Nederland. De zogenaamde ‘waterstress’ meet de spanning tussen de beschikbaarheid van water en de vraag ernaar, en in ons land zit die verhouding al jaren verontrustend scheef. Behalve in 2018 was er bij ons ook een uitzonderlijk droog voorjaar in 2019 en 2020. En dit jaar gaat het zonder enige twijfel dezelfde kant op. Dat zet de kwalificatie ‘uitzonderlijk’ enigszins op losse schroeven.

Deels kunnen we daar niet zo veel aan doen. We zijn met velen, en dus hebben we veel water nodig. De bevolkingsdichtheid is zoals bekend in ons land zeer hoog, wat zich ook nog eens vertaalt in veel wegen, beton, gebouwen, en dus een verharding van de bodem. Daardoor kan het water niet in de grond sijpelen. Dat helpt allemaal niet. Maar keer op keer blijkt ook dat we slecht zijn in, bijvoorbeeld, het zuinig omspringen met water, of het hergebruik van afvalwater. Het is een van de redenen waarom de Vlaamse minister van Omgeving vorige week aandrong op strengere maatregelen. Zuhal Demir (N-VA) wil een aanpassing van de regelgeving, die in Vlaanderen de enigszins poëtische naam ‘hemelwaterverordening’ draagt. Demir pleit onder meer voor een verplichte waterput van 8000 tot 10.000 liter bij nieuwbouw. De krant De Standaard liet dit weekend berekenen dat een vijfde van het waterprobleem kan worden opgelost als elk gezin een waterput zou gebruiken om de wasmachines te laten draaien of toiletten door te spoelen.

Dat haar voorzitter van de klimaatstrijd een cultuuroorlog blijft maken, helpt minister Demir niet vooruit.

Maar zoals wel vaker in de ecologische strijd zijn de gewoonten van individuele burgers niet de enige oorzaak van de problemen. Zoals Knack-redacteur Dirk Draulans al herhaaldelijk heeft aangestipt, zijn de gevolgen van ons landbouwbeleid nog verregaander dan de waterverkwisting van het gemiddelde Vlaamse huisgezin. Vooral de permanente drainage komt dan in beeld: veel Vlaamse boeren kunnen de diepgewortelde traditie om het grondwater zo snel mogelijk van hun akkers af te leiden niet van zich afschudden. Je zou denken dat de overheid daar een stokje voor steekt – en in de regelgeving is dat ook voorzien. Maar geregeld legt diezelfde overheid de eigen regels naast zich neer. Welkom in Vlaanderen: de droogte wordt alleen maar nijpender omdat de overheid systematisch de eigen natuur- en milieuwetgeving overtreedt.

De zogenaamde ‘Blue Deal’ van Zuhal Demir spreekt vooral over concrete oplossingen voor de droogte, en dat is geweldig. Maar vroeg of laat zal ook zij zich niet kunnen beperken tot goednieuwsoplossingen en andere mediagenieke voorstellen, hoe nuttig die ook zijn, of tot goede, geïntegreerde plannen voor één specifiek milieuprobleem, zoals de Blue Deal er wel degelijk één is.

Want uiteraard staat de droogte niet los van de opwarming van de aarde, en de rol van onze CO2-uitstoot daarin. Het blijft de achilleshiel van de Vlaamse minister van Omgeving: alle wervende projecten voor, bijvoorbeeld, publieksvriendelijke bossen hebben maar kans van slagen binnen een groter verhaal dat onze leefomgeving helemaal gezond maakt. Dat haar partijvoorzitter van de klimaatstrijd een cultuuroorlog blijft maken, helpt haar niet vooruit. In Duitsland bewijzen de groenen dat een groen beleid, pragmatiek en succes bij de verkiezingen kunnen samengaan. Misschien kan Bart De Wever daar zijn voordeel mee doen. Conservatieven behouden wat goed is. Met elk droogteseizoen wordt duidelijker dat de natuur van het beste is dat we hebben.