De gouverneur van Illinois, de Democraat Rod Blagojevich, is gearresteerd wegens corruptie. Een aanklacht met politieke gevolgen?

De Democratische Partij won de presidentsverkiezingen en heeft een meerderheid in het Amerikaanse parlement. Tot daar het goede nieuws. Het slechte nieuws is dat een rist corruptieschandalen de partij – en de nieuwe president Barack Obama? – in opspraak brengt.

De voorzitter van het Financiële Comité van het Huis van Afgevaardigden, de Democraat Charles Rangel, wordt genoemd in een reeks van schandalen. In Louisiana is zijn partijgenoot William Jefferson niet alleen zijn zetel kwijt, hij heeft ook een onderzoek wegens corruptie aan zijn broek.

Maar het vreemdste verhaal komt uit Illinois, de staat van president Obama. Gouverneur Rod Blagojevich werd op 9 december gearresteerd op aanklacht van corruptie. Dat kwam niet helemaal onverwacht.

Blagojevich was zo’n tien jaar geleden een van de rijzende sterren in de Democratische Partij. In 1996 verkozen in het Congres, in 2002 gouverneur van Illinois. Met de belofte dat hij weer ethiek en politiek zou verzoenen. En dat was knap, want veel politici in de hoofdstad Chicago stonden niet meteen bekend om hun schone handen. Maar vanaf 2003 kwamen er klachten over de gouverneur – over zijn aanwervingen, contracten en fundraising. Dertien mensen zijn tot nu toe aangeklaagd of veroordeeld, onder wie Tony Rezko, een aannemer uit Chicago en een grote geldschieter voor Obama.

De aanklacht tegen Blagojevich beslaat 76 bladzijden. ‘Ontsla die rotzakken’, schreeuwde hij toen de Chicago Tribune kritische artikelen over hem publiceerde. Hij dreigde de krant financieel te nekken als de kritiek niet stopte.

Het sterkste verhaal is natuurlijk dat hij de vrijgekomen Senaatszetel van Barack Obama aan de meestbiedende wilde verkopen. Als gouverneur kan hij immers de plaatsvervanger aanwijzen die zitting mag hebben tot 2010, wanneer de Senaat deels wordt vernieuwd. Volgens gouverneur Blagojevich was er niets aan de hand: ‘Zo’n zetel is verdomd waardevol, die geef je niet weg voor niks’, zei hij. Vermoed wordt dat hij een goed betaalde baan in ruil wilde.

Was Obama op de hoogte? Dat is dé vraag nu, hoewel de toekomstige president in het onderzoek volkomen buiten beeld blijft. De Republikeinen willen weten of Obama en Blagojevich over die zetel met elkaar hebben gepraat. In november zei de adviseur van Obama, David Axelrod, nog dat Obama ‘een hele reeks’ mogelijke kandidaten had besproken met de gouverneur. Nu zegt hij dat hij zich vergiste en dat Obama nergens tussenbeide kwam.

De aanklacht stelt dat Blagojevich wist wie Obama graag in de Senaat wilde (Valerie Jarrett, een nauwe medewerkster van Obama) en dat de gouverneur helemaal niet blij was toen bleek dat een bedankje zijn enige beloning zou zijn. Dat is een meevaller voor Obama, want Jarrett trok haar kandidatuur terug. En dus ging Blagojevich op zoek naar iemand die wel wilde afdokken. Hij sprak met een vertrouweling van ‘kandidaat nummer 5’, namelijk Jesse Jackson junior. Die ontkent verontwaardigd elke betrokkenheid.

De voorzitters van het Huis van Afgevaardigden en van de Senaat verklaarden al dat ze de onschendbaarheid van de gouverneur zullen opheffen en dat de Senaatszetel van Obama via verkiezingen zal worden toegewezen.

De Democraten mogen dan wel de macht van de Republikeinen overgenomen hebben, de schandalen kunnen hun partij en de toekomstige president alleen maar schade berokkenen.

©The Economist