Zijn onze eerste levensjaren de bepalendste? ‘Jazeker’, zegt Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten. Op haar voorstel wordt de Vlaamse kinderbijslag vanaf 2019 gekoppeld aan opvang en onderwijs.
Gwendolyn Rutten: Wie in de eerste vijf, zes jaar van zijn leven niet wordt gestimuleerd, krijgt het ontzettend moeilijk om later bij te benen. De rol van de moeder is meestal doorslaggevend, vanwege drie factoren: haar taal, haar opleiding, en of ze al dan niet werkt. Door gezinsherenigingen of asielprocedures komen vandaag veel vrouwen in België aan die op al die factoren slecht scoren, onder meer omdat de norm in hun land van herkomst is dat ze thuisblijven.
Minstens 10 procent van de kinderen die thuis geen Nederlands spreken of waarvan de moeder geen diploma middelbaar onderwijs heeft, gaat vandaag niet naar de tweede en zeker de eerste kleuterklas. Terwijl net zij dat het meeste nodig hebben. Daarom krijgen ouders die hun kinderen vanaf tweeënhalf jaar naar school sturen vanaf 2019 een premie. Zo maken we met name aan nieuwkomers duidelijk dat in België ook vrouwen aan de slag gaan, en dat kinderen zo vroeg mogelijk naar school moeten.
De Vlaamse regering heeft het goedkoopste tarief van de kinderopvang van 1,56 euro naar 5 euro verhoogd: dat rijmt toch niet met uw logica?
Rutten: Ik betwijfel inderdaad of dat de meest efficiënte maatregel is die we al hebben genomen. Maar er zit een verdedigbare filosofie achter. De kwetsbaarste ouders krijgen dankzij het OCMW nog altijd het goedkoopste tarief, en andere ouders kunnen ook een laag tarief krijgen als ze bewijzen dat ze aan het werk zijn of een opleiding volgen.
In de praktijk genieten nog maar weinig ouders het goedkoopste tarief.
Rutten: Als het systeem niet blijkt te werken, moeten we het herbekijken. Maar zolang er nog een plaatsgebrek in de kinderopvang is, is het normaal dat we ervoor kiezen om zeker de kinderen van mensen die werken op te vangen.
Je zou ook kunnen redeneren dat kinderen van werkloze ouders extra gebaat zijn bij een stimulerender omgeving dan hun thuissituatie.
Rutten: Dat is wellicht waar: het zou goed zijn als ook zij minstens enkele dagen per week in de crèche doorbrachten.
Nu, ik ben wel voorzichtiger over de kinderopvang dan over het kleuteronderwijs. Als crèches zo zaligmakend zouden zijn, zouden we er, bij wijze van spreken, voor kunnen kiezen om alle kinderen die geen borstvoeding meer krijgen vanaf drie maanden in een kinderopvang van de staat te droppen. Dat wil ik evenmin.
In dit debat gaat het ook over armoede. Wat denkt u: zal de Vlaamse regering de kinderarmoede nog halveren voor 2019?
Rutten: Dat moet het streefdoel blijven. Daarom hebben we er, bijvoorbeeld, voor gekozen om het kindergeld niet meer te laten oplopen met het aantal kinderen dat mensen krijgen. Welke boodschap geven we nu aan nieuwkomers? Wie meer kinderen maakt, krijgt meer geld. Tel het kindergeld en alle voordelen die mensen met vier kinderen of meer krijgen eens bij elkaar op. Er zijn mensen die redeneren: ‘Van dat geld kunnen wij leven.’
Armoede-expert Wim Van Lancker zegt dat meer sociale correcties voor kwetsbare kinderen de kinderarmoede zouden hebben verlaagd.
Rutten: We mogen mensen niet aan hun lot overlaten, maar ouders alleen 20 euro extra geven? Dat helpt hun kinderen heus niet verder. Ik pleit voor pragmatische oplossingen. In Antwerpen heeft mijn partijgenoot Claude Marinower, schepen van Onderwijs, in kansarme wijken een Children’s Zone geopend. De thuissituatie wordt daarbij omzeggens volledig uitgeschakeld. Kinderen die dat willen, kunnen voor alles op school terecht. Ze krijgen er gezonde voeding, kunnen er na school naar films kijken of een muziekinstrument leren spelen, en ze worden geholpen met hun huiswerk. Zulke structuren maken een verschil voor kinderen, niet het dogma dat je mensen altijd maar uitkeringen moet toestoppen.
