Steven Soderbergh brengt met “Out of Sight” de essentie van Elmore Leonard op het doek. Een stevige comeback.

Elmore Leonard. Vijfendertig romans, waarvan er twintig werden verfilmd. Toch begint het er pas de jongste jaren wat op te gelijken. Leonards boeken mogen dan nog geschreven lijken om verfilmd te worden, om een of andere reden leverde zijn superieure pulp steevast armzalige films op.

Quentin Tarantino zat als eerste op dezelfde golflengte met “Jackie Brown” (1997), gebaseerd op “Rum Punch”. En nu is het weer prijs met “Out of Sight”, tevens de comeback van Steven Soderbergh wiens carrière in 1989 met een knal begon – “sex, lies and videotape”, meteen goed voor een Gouden Palm op het festival van Cannes – om daarna als een pudding in elkaar te zakken (zie kader). De adaptatie van Leonards roman uit 1996 werd geschreven door Scott Frank. Hij schreef ook “Get Shorty” met John Travolta, een film die bijna de juiste toon vatte maar door regisseur Barry Levinson te overduidelijk als een komedie werd opgevat.

Soderbergh weet echter de perfecte mix te vinden van speelsheid en onder de oppervlakte verborgen discipline.

“Out of Sight” is een caperfilm (een subgenre in de misdaadfilm waarin alles draait om een kraak) waarin op een discrete manier een love-story verweven zit. De protagonisten zijn de sympathieke bankrover Jack Foley ( George Clooney, zo ontwapenend grijnzend dat zijn misdrijven niet meer dan kattenkwaad lijken), die het stelen niet kan laten, en U.S.marshal Karen Sisco ( Jennifer Lopez). De wijze waarop die twee elkaar ontmoeten, is puur Leonard: absurd maar toch volkomen geloofwaardig gebracht. Bij zijn zoveelste uitbraak, dit keer uit een gevangenis in Florida, dreigt de toevallig in de buurt vertoevende Sisco roet in het eten te gooien. De politieagente, op hoge hakken en in nauwsluitend Chanel-pakje, wordt gegijzeld, samen met Foley in de koffer van de vluchtauto opgesloten en snel weer vrijgelaten. Maar toch is ze door de ongemakkelijke, intieme confrontatie – een van de meest subtiele verleidingsscènes ooit gefilmd – danig overstuur. De rest van het verhaal blijft ze naar Foley speuren, niet zeker of ze hem wil klissen of om de hals vliegen, of misschien allebei.

EEN BUITENBEENTJE

De hele film door zijn Foley en Sisco op een verdoken manier met elkaar aan het flirten, natuurlijk beseffend dat er geen toekomst voor hen is weggelegd. Terwijl hij toch ook naar een alledaags bestaan hunkert en zij wat meer pit en avontuur in haar leven zou kunnen gebruiken. Maar telkens als ze elkaar ontmoeten, geeft Soderbergh dankzij geraffineerde verteltechnieken een onweerstaanbare erotische charge aan hun samenzijn. Zoals in een briljant gemonteerde scène in een cocktailbar in een hotel. De jongensachtige Clooney en de warmbloedige Lopez vormen een even aantrekkelijk als sensueel paar, en altijd vatten ze de droevige melancholische ondertoon van hun onmogelijke romance.

De handeling voert ons van een zonovergoten pastelkleurig Miami naar een ondergesneeuwd grijs en donker Detroit (de thuisbasis van Leonard) waar Jack, zijn kompaan Buddy ( Vic Rhames) en enkele onbetrouwbare sociopaten een plan smeden om een miljardair ( Albert Brooks) thuis van zijn diamanten te beroven. Een kraak die totaal uit de hand loopt.

“Out of Sight” wordt voortgestuwd door de karakters, wier onvoorspelbaar en wispelturig gedrag vaak voor verrassingen zorgt. Dat maakt “Out of Sight” ook een buitenbeentje in de genre-formulefilm. Ook Soderberghs mise-en-scène, hoewel zeer stijlvol, is volledig afgestemd op wat er allemaal tussen zijn personages omgaat en broeit. Geen grandioze helikoptershots over de stad, maar alles gezien vanuit straatniveau. De film maakt opzettelijk een wat ruwe aanblik. De plot is ogenschijnlijk arbitrair, alsof de personages voortdurend worden betrapt en de regisseur ze zo goed mogelijk probeert te volgen, omdat hij zelf nog niet weet welke richting ze zullen inslaan.

Bovenal heeft Soderbergh de unieke toon van Leonard gevat: nonchalant en moeiteloos sarcastisch. Waar het kan, vol understatement. Zijn film danst over het doek als een lange jazzsessie; de laconieke dialogen botsen tegen elkaar als duellerende instrumenten; de acteurs (ook de sterke bijrollen) schuren tegen elkaar aan dat de vonken eraf spatten; de beknopte a-chronologische vertelling beweegt vrijelijk heen en weer in de tijd, alsof het allemaal improvisatorisch tot stand kwam. Wie goed toekijkt, beseft echter dat soortgelijke vlotte charme zeker niet vanzelf komt, zoals ook Leonards puur beschrijvend proza, zonder enige poging om naar diepere motieven te peilen, bedrieglijk simpel is. Terwijl het allemaal heel sluw geconstrueerd en bijzonder knap gemonteerd is.

“Out of Sight” komt vanaf volgende week in de bioscoop.

Recht van antwoord

Naar aanleiding van het artikel van Patrick Duynslaegher “Een kwestie van toeval”, verschenen in Knack 45 van 4/11/1998, wens ik te reageren.

Met klem ontken ik de grove beschuldiging van journalist Patrick Duynslaegher, namelijk dat ik alleen juryleden zou selecteren die achter mijn film “Rosie” stonden en waarvan ik wist dat ze niet voor “Bal Masqué” zouden stemmen. Het samenstellen van deze jury is al verscheidene jaren de verantwoordelijkheid van de heer Walther Lerouge, bestuursdirecteur Media, van de Vlaamse Gemeenschap. Hij beslist totaal onafhankelijk, in alle objectiviteit en met de nodige kennis van zaken welke professionelen in deze jury zetelen. Het reglement van de Foreign Language stipuleert dat, om in aanmerking te komen, de film ten laatste eind oktober commercieel dient uitgebracht te worden. Het is dan ook mijn volste recht om de film vroeger dan voorzien in de zalen te brengen. Dat ik een selectie zou afdwingen door manipulatie en handig manoeuvreren, strookt totaal niet met mijn ethiek. Mijn reputatie als producent, die door iedereen die mij kent als zeer serieus wordt beschouwd, wordt door dit artikel ernstige schade berokkend. Trouwens schrijft de heer Duynslaegher zelf niet enkele alinea’s eerder dat ik tot de gerespecteerde uitzonderingen behoor? Misschien is de selectie van de film “Rosie” die op het jongste Filmfestival van Gent door een internationale jury bekroond werd met de Silver Spur – Best Director award – eerder ook “een kwestie van toeval”?

Antonino Lombardo

Patrick Duynslaegher