Het is de voorbije weken wel vaker gezegd: politiek is ook perceptie. Neem nu de manier waarop Steve Stevaert voor de moeilijkste vraagstukken meteen een simpele oplossing bij de hand heeft. Het is niet moeilijk, het is gemakkelijk – kijk maar. Natuurlijk weet Stevaert ook dat de werkelijkheid niet zo eenvoudig in elkaar zit. Over wat voor de hand lijkt te liggen, is vaak lang nagedacht.
In het tijdperk van Bracke & Crabbé zijn voorspellingen hachelijke ondernemingen. In Nederland was het christen-democratische CDA anderhalf jaar geleden op sterven na dood. De partij levert ondertussen sinds een jaar opnieuw de eerste minister. De Partij van de Arbeid verloor de helft van haar kiezers, en won ze acht maanden later bijna allemaal weer terug. Wie zal zeggen wat er volgend jaar in Vlaanderen gebeurt? Maar misschien is de Vlaamse politiek op 18 mei 2003 in een nieuwe fase getreden.
Tot niet zo lang geleden waren politieke partijen doorgaans niet veel meer dan de spreekbuizen op het politieke forum van gedachtestromingen. Die stromingen waren meestal georganiseerd in bewegingen, waarin gelijkgestemde organisaties elkaar vonden. Dat was in de loop van decennia zo gegroeid. Een partij streefde naar de politieke macht om de belangen van de leden van die organisaties te dienen. Zo’n beweging werd een zuil genoemd. Het afscheid van de zuilen verliep moeizaam, en niet zonder blutsen en builen. Veel politici vonden het niet leuk meer om voortdurend met de belangen van een zuil te worden vereenzelvigd – alsof ze geen ideeën van zichzelf hadden. Maar ook sociale organisaties voelden zich soms gekneld in het keurslijf van een partij. En vooral: mensen in een beweging voelen zich al een tijd bijlange niet meer verplicht om in het stemhokje op te komen voor de partij die de belangen van hun zuil verdedigt.
De partij is niet meer de verdediger van exclusieve belangen. Sociale bewegingen houden de deur open voor verschillende partijen. De christen-democraten betreuren ondertussen de dag toen ze beslisten dat de band met de christelijke arbeidersbeweging losser moest – want er is geen weg terug. Zeker niet nu ze de koers in de Wetstraat niet meer bepalen. Ondertussen stond de deur bij het ACW open voor de groenen en klonk er bijzonder veel respect voor de sociale politiek van de SP.A’er Frank Vandenbroucke.
De kartelgedachte, zoals die door Steve Stevaert wordt uitgedragen, sluit bij die ontwikkeling aan. Hij bedient met de groepen die zich rond hem scharen verschillende sociale en andere bewegingen. Er is natuurlijk plaats voor de traditionele sociaal-democratie, maar langs de omweg van de groenen vindt ook een stuk van het ACW er een onderkomen. De politieke groep wordt zo meer dan een partij in de klassieke betekenis, ze wordt een groot huis waarin meerdere partijen en bewegingen een kamer kunnen betrekken. Het kartel heeft niet één, maar verschillende wortels in de samenleving. De formule maakt het gemakkelijk om aan te pikken en zijn wagonnetje later eventueel weer los te haken. Niemand hoeft zich verraden te voelen, er worden geen gedachten verloochend, je reist gewoon een eind weegs samen op de gratis autobus. Naast elkaar, niet tegen elkaar. Gezellig. En je verliest eigenlijk nooit.
De enige wolk aan de blauwe lucht kan zijn dat ook de Belgische regering straks scherpe beslissingen moet nemen. Waar niet alle kleurtjes van de regenboog noodzakelijk even gelukkig mee zullen zijn. Benieuwd of het er dan aan de toog van Steve ook nog zo vrolijk toegaat.
Hubert van Humbeeck
