Gedetailleerd onderzoek van de plantengroei creëert nieuwe mogelijkheden om de landbouwproductie op te drijven.
De overproductie van voedsel in het rijke Westen wordt door sommigen voorgesteld als een mogelijke oplossing voor de honger in de wereld. Een ‘eerlijke’ distributie van producten zou de tekorten in ontwikkelingslanden moeten wegwerken.
Maar die producten moeten wel tot daar raken. En zulke aanvoer van buitenaf kan de lokale productiesystemen ontregelen, daar zijn voorbeelden te over van. Hoe vermijd je dat dan weer? Het is een beetje makkelijk grote principes te verkondigen als je niet hoeft in te staan voor hun realisatie op het terrein.
Een eerlijke verdeling van voedsel wordt ook gepromoot als alternatief voor genetisch gemodificeerde gewassen. Die laatste praktijk willen westerse activisten, die ver van de hongergebieden in deze wereld leven, aan banden leggen. In ons land richten de wereldverbeteraars hun pijlen graag op het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB), dat wereldfaam geniet in het bestuderen van genetische manipulatie.
Vooral de Gentse tak van het VIB, voortgekomen uit het laboratorium waarin biotechnoloog Marc Van Montagu en de zijnen indertijd de basis voor de genetische veredeling van gewassen legden, speelt een voortrekkersrol. Via gedetailleerd onderzoek van de plantenbiologie peilen ze daar naar mogelijkheden om de landbouwproductie op te drijven, ook en misschien wel vooral in ontwikkelingslanden.
In het vakblad The Plant Cell beschrijven Liesbeth Vercruyssen en haar collega’s een eiwitcomplex dat de overgang van celdeling naar celspecialisatie controleert. Door het complex langer actief te houden in plantenbladeren, zijn er meer cellen die zich delen, wat tot de vorming van grotere bladeren leidt. Dat kan een meeropbrengst van gewassen opleveren. Astrid Gadeyne en haar collega’s identificeren in Cell een ander eiwitcomplex waarmee planten oude eiwitten uit hun celmembranen recycleren. Jefri Heyman en zijn collega’s leggen in Science uit hoe de groei van plantenwortels gecontroleerd wordt door de productie van nieuwe cellen in een zogenaamd stamcelnest. Bepaalde stoffen zorgen ervoor dat de organiserende cellen van het nest zelf zich tot tien keer trager delen dan normaal. Dat garandeert dat een wortel zelfs in stressvolle omstandigheden kan blijven groeien.
In Nature presenteren Jacob Pollier en zijn collega’s een vrij ingewikkeld systeem dat een plant gebruikt om zijn productie van hormonen als verdediging tegen aanvallers binnen de perken te houden. Het is cruciaal dat de afweer niet ten koste van de eigen groei en gezondheid gaat. Een efficiënte zelfverdediging van een plant kan verliezen aan ziekten en parasieten indijken.
Een plant gebruikt een ingewikkeld systeem om zijn productie van hormonen binnen de perken te houden.
