De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Joschka Fischer lijdt zwaar prestigeverlies.

In de jaren zeventig was hij de linkse jongen die op de vuist ging met de politie. En voor diplomaten bleef hij ook daarna een gauchist. Maar toen Joschka Fischer in 1998 een van de boegbeelden werd van de rood-groene regering, wilden ze hem wel krediet geven. Ze zouden hem aanvaarden zoals hij is: de populairste politicus van het land, de lieveling van de televisieshows, die de regering-Schröder meer dan eens op essentiële punten zou bijsturen.

Vandaag lijkt de groene politicus evenwel géén kant meer op te kunnen. Twee maanden geleden al overwoog Fischer zijn ontslag na de ‘visa-affaire’: duizenden illegale arbeiders en prostituees uit Oekraïne en Wit-Rusland konden dankzij het beleid van Fischer ongehinderd Duitsland binnenkomen. ‘Bij twijfel,’ zo adviseerde een richtlijn van zijn kabinet van 8 maart 2000, ‘kies voor de vrijheid van verkeer’. ‘De geloofwaardigheid van het land staat op het spel’, luidde het bij diplomaten. Fischer wou opstappen, maar kanselier Gerhard Schröder steunde hem breeduit en overtuigde hem te blijven. Op 25 april moet Fischer zich voor een parlementaire onderzoekscommissie verantwoorden.

En nu heeft Fischer dus alweer heibel met de diplomatie. En het gaat hard tegen hard: voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog protesteert een ambassadeur in functie in een brief openlijk tegen het ‘miserabele beleid van de minister’. Het gaat dan ook om een voor Duitsers zeer gevoelige materie: het naziverleden van oud-ambassadeurs en de manier waarop ze na hun dood in de necrologie door het ministerie worden herdacht. Omdat Fischer hen niet langer op een ‘eervol afscheid’ bedacht, stuitte hij op een diep en zeer emotioneel protest. Fischer had geen respect voor diplomaten en toonde zich een ware ‘ideoloog’.

De rood-groene coalitie begint zich ongemakkelijk te voelen. Europese diplomaten plaatsen vraagtekens bij de toekomst van Duitslands groene minister van Buitenlandse Zaken. En ook de kanselier lijkt hem zijn volle steun niet meer toe te dragen. ‘De verkiezingscampagne voor 2006 is begonnen’, repliceerde Joschka Fischer op de kritiek. Zelf heeft hij daarbij alvast een slechte beurt gemaakt.

Zijn voor de tandem Fischer-Schröder de laatste maanden aangebroken? Op 22 mei zijn er regionale verkiezingen in Noord-Rijnland-Westfalen. Als de rood-groene coalitie er verliest, zal ook de coalitie in Berlijn in de klappen delen. ‘De coalitie kampt om haar overleven’, klinkt het in de Duitse pers. In de jongste peilingen in opdracht van het weekblad Stern zakt de SPD inderdaad tot het laagste peil dit jaar. Maar de regering-Schröder heeft nog 18 maanden te gaan tot de Bondsdagverkiezingen, dus is het misschien nog wat vroeg om haar nu al ten grave te dragen.

Ingrid Van Daele

Omdat Fischer oud-ambassadeurs met een naziverleden niet langer op een ‘eervol afscheid’ bedacht, stuitte hij op een diep en zeer emotioneel protest.