?Carmen? van Georges Bizet in De Munt.

De regie die Guy Joosten maakte voor ?Carmen? van Georges Bizet in DeMunt is fenomenaal. Dat was drie jaar geleden zo en daar is ondertussen niets aan veranderd. Wie wil ingaan op alle details, krijgt een herkenbaar drama geserveerd van ondraaglijke afmetingen. De mensen uit de rechtsrubriek in de krant krijgen hier een gelaat.

Don José, een gedegradeerd brigadier, steekt zijn voormalige maîtresse neer. Hij is alles kwijt, zijn eer, liefde en sociale achtergrond. Carmen had hem nochtans verwittigd : ?Si je t’aime, prends garde à toi !?, ?Als ik van je hou, pas dan op !?. De Munt speelt deze opéra-comique in de oorspronkelijke versie met gesproken dialogen. Bizets muziek is bijzonder realistisch, uit het leven gegrepen, zoals de zangers mekaar van antwoord dienen of mekaar weigeren te begrijpen. De melodieën vloeiden zo uit zijn pen, wat later vlotte en bekende wijsjes zouden worden. De massascènes zijn bijzonder levendig. Van deze opera gaat een zuigkracht uit die je de tijd doet vergeten.

Joosten zet het vergrootglas op het passionele en op het banale. Carmen als vrijgevochten vrouw is onvoorwaardelijk. Ze wil geen compromissen. Als ze danst, begeleidt ze zich niet met de voorgeschreven castagnetten, maar slaat ze twee messen tegen mekaar. Messen blijven altijd aanwezig. Carmen gaat bij Joosten ook liever letterlijk dood dan in middelmatigheid te moeten leven. Daartegenover staat de grauwheid van het dagelijkse leven. Joosten laat ons de muffe luchtjes van het soldatenleven ruiken en toont ons eerder de massa van het voetbal dan die van de corrida.

Hoewel, als het echt op liefde en dood aankomt, trekken Carmen en haar toreador de mooiste en kleurigste kleren aan. De laatste scène speelt zich af tegen een achtergronddoek dat op een met bloed bevlekte muleta lijkt.

Dirigent Bertrand de Billy, die de zieke Mariss Jansons verving, houdt koor en orkest stevig in handen, zij het met enkele ritmische uitschuivers. Hij kan ons evenwel niet Pappano’s panache van drie jaar geleden doen vergeten. Van de Chileense Graciela Araya krijgen we een verzengende Carmen, temperament en eigenzinnigheid te koop. De Zweed Gösta Winbergh kan vlot met de muziek overweg en drukt dat houterige van Don José uit, maar zijn Frans is onverstaanbaar. Barbara Bonney maakt van Micaëla een plaatje.

L.H.

Georges Bizet, ?Carmen?, nog voorstellingen in De Munt : 26, 27, 29/6.

Mark S. Doss en Graciela Araya in Carmen : een herkenbaar drama.