Jan Braet kijkt naar kunst en het leven, in bloei en verval, zoals de rozen. Deze week de expo Tornado van Pascale Marthine Tayou in Mu.ZEE, Oostende.
De man uit Kameroen leeft al een poos onder ons, minstens sinds 1996 toen hij in de Gentse Floraliahal aantrad voor De Rode Poort, een grote groepstentoonstelling in een regie van Jan Hoet. De bijdrage van Pascale Marthine Tayou (1967) werd goed opgemerkt, al was het maar omdat hij de hem toegewezen plek had herschapen in een soort slum. Het perk zag er niettemin aanstekelijk artistiek uit, een ode aan het primitieve bouwen door middel van het creatieve hergebruik van goedkope materialen.
Tayou wilde zijn installatie even kleurrijk als vrolijk maken. Ik luisterde naar zijn verheerlijking van een zelfgemaakte filosofie waarvoor hij de term taudisme had bedacht, vertaalbaar als krotisme: kunst of antikunst met de middelen die voorhanden zijn, een daad van vrijheid en een afwijzing van gevestigde machten allerhande. Vandaag, meer dan twintig jaar en talloze omzwervingen langs ’s werelds grote en kleine kunsthuizen later, houdt hij het krotisme springlevend. Op zijn website luidt het welkomstwoord: Het krotisme omdat niets onmogelijk is/ Het krotisme alleen om met jou te spelen…/ Als de macht niet kan helpen om de mensen graag te zien, waarom ze dan veroveren?/ Ik zie je gewoon graag.
Dit is de man die van meet af aan de genderbarrière doorbrak door zijn voornamen te vervrouwelijken.
In de rangorde van mensen die hij graag ziet, moeten de vrouwen op de eerste plaats komen, op zekere afstand gevolgd door de kinderen. Mannen moeten hen laten voorgaan, zoals wanneer een schip dat vergaat. Op Tornado, zijn grote solotentoonstelling in MuZEE, is hij omzeggens de enige man van belang aan boord. En dan nog zeer discreet. Op een donkere fotoprint van een figuur op een stoel voor zijn deur, identificeert hij zich enkel als Mr. Gentenaar. Op een fantastische reeks kleurenprints is hij in de beeldige jurken van zijn moeder gekropen. Hij kijkt ons aan vanachter een kristallen masker in een hemels decor met roze, groene en blauwe spetters ( Me as My Mama).
Dit is de man die van meet af aan de genderbarrière doorbrak door zijn voornamen te vervrouwelijken tot Pascale Marthine. Hij bekijkt de wereld almaar explicieter vanuit een feministisch perspectief, zo blijkt. De muren hangen vol voornamen van tientallen vrouwen, vereeuwigd in neonletters of met laser uit hout gesneden en beschilderd. Wat willen al deze Big Ladies? Pascale kruipt in hun huid en stelt zich voor hoe ze ’s werelds stormen over zich heen hebben gekregen, daarbij de sjofele daken boven hun hoofd uiteengerukt zagen, maar dan veerkrachtig hebben geriposteerd: ze zijn op de gevorkte, met synthetische hars en goudverf bestreken Dogon-ladders van hun voorouders gekropen om tientallen stukjes golfplaat, rondzwevend in de ruimtes van Mu.Zee, in frisse kleuren te beschilderen, net als de ketenen en de grenspalen die hun vrijheid in de weg staan.
Voor meditatie (Buddha) hebben ze veelkleurige patchworkkussens opgevuld en gestikt. Op fotoprints zien we hen, ergens in Afrika, uitgedost in prachtige robes, in beslag genomen door het een of andere gemaskerd ritueel. Met minder dan vrede op aarde en verzustering onder de volkeren zijn ze niet tevreden. Van de ene kant van de zaal naar de andere hebben ze een koord gespannen (Bridging the Gap), waarin zonnige Afrikaanse kleuren vervlochten zijn met het wit en het zwart van de Gentse Strop. Neonuithangborden nodigen uit om geestelijk voedsel (Pizza Dogon) op te nemen in de lokale afdelingen van Timbuktu University en er de eeuwenoude, bedreigde Manuscripten vanTimboektoe te bestuderen. Kortom, de vrouwen van Pascale Marthine Tayou brengen een heilzame tornado teweeg in de hoofden.
Pascale Marthine Tayou, Tornado, tot 01/09 in Mu.Zee, Oostende.
