Cabaretier Wouter Deprez was als kind bang voor De Baron von Münchhausen, de verzameling sterke verhalen van de Duitse schrijver Rudolf Erich Raspe. Nu heeft hij een (audio)boek plus een expo over de baron gemaakt.
Wouter Deprez: De klassieker die Raspe in 1785 schreef, gebaseerd op de verhalen van een Duitse edelman die in de achttiende eeuw in het Russische leger diende en met veel verve over zijn ervaringen kon vertellen, stond in onze thuisbibliotheek. Aanvankelijk was ik er bang voor. De legendarische, nogal expliciete tekeningen van Gustave Doré verontrustten het voorzichtige kind dat ik was. Toen ik zeven werd, las ik het boek dankzij Lieven, mijn zes jaar oudere broer. Hij runde met zijn beste vriend Geert een bibliotheekje voor de buurtkinderen in Geerts garage. Daar ontleende ik De Baron von Münchhausen. Ik vond het een raar boek maar zou het nooit meer vergeten.
Een tijd geleden zag ik het liggen bij mijn ouders. Ik herlas het en vond het geweldig omdat die baron zo heerlijk onverschrokken is. Sommige avonturen – zoals dat waarin hij op een kanonskogel naar het gebied van de vijand vliegt om er poolshoogte te nemen – zijn op zich minder sterk maar worden straf door de illustraties.
Hoe ontstond het idee om het boek opnieuw te vertalen?
Deprez: In de wijk waar ik woon leven veel kinderen met een andere thuistaal. Met voorleesprojectjes proberen de scholen hun Nederlands bij te spijkeren. Toen het mijn beurt was om voor te lezen, testte ik een van de baronverhaaltjes uit. Dat werkte perfect. Bovendien zijn er weinig echt grappige kinderboeken. En de baron doet je gniffelen. Zo ben ik aan mijn schrijftafel beland. De grootste uitdaging was een evenwicht te vinden tussen onze hang naar een heldere taal en die charmant pompeuze vertelstijl van de baron.
In 1978 opende Jeroen Brouwers zijn vertaling van De Baron von Münchhausen met deze stelling: ‘ Neem dit van mij aan, achtenswaardige heren, het zijn de stompzinnigen niet, die graag fantaseren.‘ Is de baron een fantast?
Deprez: Nee. Na Raspe hebben andere auteurs meer overdrijvingen aan de verhalen toegevoegd. Daardoor leek de baron een fantast. Maar hij is vooral een moedige mens die zijn avonturen een tikkeltje aandikt.
Ik herinner me een voorval uit mijn studententijd. We zaten in de keuken van studentenhuis Home Astrid. Een geschiedenisstudent kon heerlijk vertellen over zijn Afrikareizen en hoe hij achtervolgd was door een nijlpaard. ‘Hoe gebeurde het nu echt?’ vroeg ik hem nadien. Hij keek me aan en vroeg: ‘Maar Wouter, heb je van mijn verhaal genoten?’ ‘Ja’, zei ik. Waarop hij: ‘Dan is het toch niet zo belangrijk wat er wel of niet echt gebeurd is?’ Sindsdien heb ik die vraag aan niemand meer gesteld. ‘Overdrijven is een cadeautje van de verteller aan de luisteraar’, laat ik mijn baron zeggen.
Er komt, gezien de coronacrisis, geen toneelstuk maar een expo. U zou anders een meer dan geschikte baron geweest zijn.
Deprez:(lacht) Als ik een stuk speel, wil ik dat mijn personage evolueert. De baron is een figuur zonder evolutie. Hij heeft niets psychologisch. Hij leert niet uit zijn avonturen, hij vertelt ze gewoon. Zijn vertelsels zijn bij uitstekt geschikt als audioverhaal. Op de vertel-cd vertolk ik de baron terwijl monteur Ben Venesoen met enkele geluiden een leger oproept, een paard waaruit een sinaasappelboom groeit of een hert met een kerselaar als gewei.
Tijdens de expo luister je naar de verhalen terwijl je door het huis van de baron wandelt. Je vindt er dagboekfragmenten, de illustraties die Randall Casaer bij mijn tekst heeft gemaakte én voorwerpen van de baron zoals zijn sabel, de boomstronk waar hij een vos op vast- spijkerde en zijn jas die aan flarden gereten werd door een hondsdolle hond.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
