‘Wordt het geen tijd om een Vlaams progressief front op te zetten?’

Nu N-VA-voorzitter Bart De Wever het ballonnetje opliet om ter rechterzijde werk te maken van een grote, conservatieve alliantie, opent dat volgens Tom Garcia van Vista perspectieven om ter linkerzijde hetzelfde te doen.

Bart De Wever droomt luidop van een ‘grote ‘brede conservatieve volkspartij’. Hoe die er precies moet uitzien, is niet helemaal duidelijk. Het zou alvast niet gaan over een kartelvorming met CD&V en OpenVLD, maar een ‘samenwerking met de rechterkant’ van die beide partijen. Met andere woorden: liefst zou hij de meer conservatieve liberalen en christendemocraten inlijven in zijn N-VA. Dat opent perspectieven ter linkerzijde om hetzelfde te doen. Is het immers geen hoog tijd om ook een progressief front op te zetten?

De geschiedenis herhaalt zich. Ooit was de Vlaamse beweging een sociale beweging met aandacht voor de zwakkeren, een open geest tegenover het vreemde en een hart voor de gewone mens. De Volksunie was zelfs de eerste partij die groene thema’s op de agenda plaatste, lang voor er nog maar sprake was van Agalev. De rechterzijde was echter ook de hele tijd aanwezig en roerde zich almaar luider. Er kwam zelfs een mini-schisma toen de radicale rechtse vleugel zich afscheurde en het Vlaams Blok vormde. De progressieve vleugel liet begaan, hetzij om de lieve vrede te bewaren, hetzij uit een op zijn misplaatste overtuiging dat het eigen gelijk wel altijd zou bovendrijven. Het is helaas anders uitgedraaid en al wie zich progressief en Vlaams noemt loopt vandaag verweesd en verloren rond in het politieke veld.

Hetzelfde zie je nu gebeuren buiten de Vlaamse beweging. Rechts wint almaar aan sterkte en slaagt er steeds beter in zich te organiseren. Al wie of wat zich progressief noemt in Vlaanderen mag niet in dezelfde val van hoogmoed of berusting vervallen. Tijd om ook aan die zijde de koppen bij elkaar te steken en de progressieve krachten te bundelen.

Waarom?

Wie de actualiteit volgt, ziet dat er veel werk te doen is en er veel thema’s zijn die niet zomaar aan de conservatieve, rechtsliberale hardvochtigheid mag overgelaten worden. De ouderenzorg, bijvoorbeeld, die voor een steeds grotere groep onbetaalbaar wordt. Of de zorg in het algemeen waar het personeelstekort almaar nijpender wordt. Net als in het onderwijs, dat ook verder wegkwijnt. Alleenstaanden met en zonder kinderen die amper rondkomen omdat ze onevenredig zwaar belast worden, maar ook tweeverdieners die moeten krabben om met hun lonen het einde van de maand te halen. Wachtlijsten voor sociale woningen, mensen met een beperking of met een slepende ziekte die jarenlang moeten wachten op (financiële) steun, het zorgwekkend stijgende aantal leefloners,… de lijst is schier eindeloos. Een progressief en sociaal beleid is meer dan ooit nodig, niet in het minst op Vlaams niveau.

(Lees verder onder de preview.)

De krijtlijnen voor een progressief project zijn bijgevolg kraakhelder: werk maken van een ambitieus en ruimdenkend milieu- en klimaatbeleid. Van een efficiënt, coherent en menselijk migratiebeleid. Van een socialere en performantere fiscaliteit. Van meer democratie door verdere decentralisatie van de macht. Van een versterking van het onderwijs en de zorg.

Heeft dat wel kans op slagen?

Zo gek of nieuw is het idee van progressieve samenwerking niet. Sterker nog: progressieven hebben al verschillende pogingen ondernomen, zoals Karel Van Miert of Steve Stevaert. Hun doel was echter om de progressieve krachten onder de vleugels van het socialisme te brengen en dat ligt uiteraard wat moeilijk voor andere progressieven die niet graag hun eigenheid verliezen. Een goeie kwarteeuw geleden werd echter een ruimer project op het getouw gezet door de Vlaamse regionalist Maurits Coppieters en de socialisten Norbert De Batselier en Freddy Willockx. Die laatste wilde een progressief alternatief op gang brengen om tegenover de Burgermanifesten van Guy Verhofstadt te zetten. Coppieters en De Batselier togen aan het werk rond de centrale vraag ‘Welk Vlaanderen in welke wereld’. En ook toen leek het niet zo evident om ‘Vlaams’ met ‘links’ te verenigen, maar ondanks de vele hinderpalen en tegenkantingen kwam met Het Sienjaal een stevig, progressief manifest uit de bus. Helaas brak op datzelfde moment ook de Agusta-zaak helemaal los en moesten de socialisten hun aandacht daar volledig aan wijden. Exit Het Sienjaal. De draad is echter niet verloren en het is hoog tijd om ze weer op te pikken.

Wie moet zich dan verenigen?

Het ziet er alvast niet naar uit dat het van de ‘klassieke’ linkse partijen zal komen. Vooruit zit, afgezien van de perikelen rond hun voorzitter, op een rode wolk dankzij de gunstige peilingen, idem voor de radicalen van de PVDA. Groen heeft het dan weer veel te druk met het hoofd boven de kiesdrempel te houden. Het zal dus vanuit mensen moeten komen, meer dan vanuit partijen.

In opinie- en commentaarstukken is al een paar keer de vraag opgeworpen wanneer er in Vlaanderen een Pieter Omtzigt opstaat, maar waarom zouden we moeten wachten op de opstanding van een messias om de progressieve krachten te bundelen? Al wat nodig is, is een plek waar alle verdwaalde progressieven kunnen samenkomen. Socialisten die de strapatsen van zonnekoning Conner beu zijn, groenen die een meer levensvatbaar alternatief zoeken voor het zinkende schip der dogma’s, sociale christendemocraten en linkse liberalen die na het vertrek van hun confraters naar het rechts-conservatieve blok een nieuwe thuis zoeken, progressieve Vlaamsnationalisten die de rechtse ‘omvolking’ in hun partij beu zijn en nog een hele hoop politiek daklozen. Ligt daar geen potentieel van wel 35%?

Hoe dan? Makkelijk zal het niet zijn. Er zal veel gepraat moeten worden, ideeën zullen moeten uitgewisseld, besproken en uitgewerkt worden. Er moet een coherent verhaal geschreven worden. Maar onmogelijk is het ook niet: er zijn genoeg slimme, gedreven en geëngageerde mensen. Echte vernieuwing, verandering en verbetering zal van hen moeten komen, los van de bestaande (partij)structuren die enkel nog zichzelf en het systeem in stand willen houden. De basis ligt er al.