‘Koen Geens, momenteel kunnen we niet verzekeren dat onze democratie overeind blijft’

‘Zonder de nodige flexibiliteit komt het recht van elke burger om verdedigd te worden in gevaar’, waarschuwt Sylvie Micholt, advocaat aan de Balie West-Vlaanderen en voorzitter van CD&V Brugge.

In ons land zijn er op één week tijd bergen verzet. We doen onze faam als vindingrijk volk alle eer aan. De medische wereld, het onderwijs, de distributie … : alle sectoren hebben hun beproefde werkwijzen hertekend om de maatschappij zo goed en zo kwaad als het kan, draaiend te houden. Zelfs de politie is nu meer dan ooit onze beste vriend.

Over justitie verscheen er daarentegen geen enkel woord in de pers. Dat is ergens begrijpelijk, er zijn nu andere noden dan de roep om gerechtigheid over zaken die gebeurden in een – wat ons betreft – nu ver verleden. Maar dat geldt niet voor wie toevallig in een gerechtelijk dossier is verwikkeld is. Voor deze man of vrouw is dit misschien de eerste en enige keer dat hij met het gerecht in aanraking komt en kan zijn dossier van levensbelang zijn.

Want ja, ook in de advocatenkantoren staat de telefoon nu roodgloeiend. Veel mensen zijn in paniek voor de gevolgen van de coronacrisis voor hun hangende rechtszaak. Wij, advocaten, zijn er om antwoord te geven op hun vragen, daar zijn wij voor opgeleid. Alleen is het voor ons nu evenmin duidelijk hoe de rechtbanken in deze coronatijden functioneren.

Voor de minister van Justitie is het klaar: hij legt de verantwoordelijkheid hiervoor bij de korpsoversten, de voorzitters van de rechtbanken. Zij mogen zelf bepalen welke maatregelen er nu al dan niet worden genomen. Met als gevolg dat de verschillende rechtbanken momenteel verschillende regels hanteren. Advocaten dienen redelijk veel tijd te stoppen om te weten te komen welke rechter/rechtbank welke regels hanteert. De Orde van Vlaamse Balies heeft ze wel in een nieuwsbrief doorgestuurd naar ons, maar voor mij is het alles behalve uidelijk. Dat terwijl justitie net een symbool van eenheid en duidelijkheid zou moeten zijn, een baken in onzekere tijden.

En er is meer. Omdat veel mensen nu van thuis uit doorwerken, blijven ook alle beroepstermijnen doorlopen. De beslissingen worden uitgeschreven en verstuurd. Maar door de huidige crisis is het vaak niet mogelijk om daaraan meteen gevolg te geven. In problematische dossiers, die bijvoorbeeld schering en inslag zijn bij vreemdelingenrecht, gelden soms beroepstermijnen van 30, 10 tot soms 5 dagen. Hoe kunnen wij als advocaten, in de noodsituatie waarin we nu verkeren, onze klanten bereiken? Waar verblijven ze? Waarom nemen sommigen hun telefoon niet op? Hoe kunnen we tolken regelen als bijna niemand meer de straat op kan?

Ook gerechtsdeurwaarders hanteren verschillende coronaregels. Van de ene deurwaarder krijgen we het bericht dat ze momenteel enkel nog de strikt noodzakelijke taken behandelen, van een andere horen we dat er beslag op een rekening werd gelegd. Dit lijkt ons in deze tijden niet noodzakelijk en zelfs onmenselijk.

Daarom mijn dringende vraag aan Minister van Justitie Koen Geens om alle termijnen in deze hete coronatijden te schorsen. Deze justitieminister heeft de voorbije jaren bijna alle procedures voor de rechtbanken herschreven. Daar heeft ieder zich willens nillens naar geschikt. Is het dan niet vanzelfsprekend om in deze moeilijke tijden nu ook naar ons wat flexibiliteit aan de dag te leggen?

De volgende weken zullen naar verwachting nog meer mensen ziek worden door het virus, klanten zowel als advocaten. Onder deze omstandigheden kunnen wij niet verzekeren dat een van de grootste pijlers van onze democratie overeind blijft: namelijk het recht van elke burger om verdedigd te worden.