Stoere verklaringen en hoge afsluitingen kunnen de vluchtelingenstroom niet stoppen. Een andere, politiek moedigere aanpak dringt zich op.
In een opiniestuk betoogden de Franse en Britse ministers van Binnenlandse Zaken, Bernard Cazeneuve en Theresa May, vorige zondag dat de vluchtelingencrisis in Calais een probleem van Europese orde is. Dat getuigt zeker vanwege de Britten van voortschrijdend inzicht: toen de Europese Commissie begin deze zomer een plan voorstelde om de op de Griekse en Italiaanse kusten aanspoelende vluchtelingen meer te spreiden, bleef Londen nog aan de kant staan.
De vraag van Cazeneuve en May om hulp klonk alvast beter dan de oproep van euroscepticus Nigel Farage om Britse troepen naar Calais te sturen. Hij leek vergeten dat Queen Mary de stad al in 1558 aan de Fransen had verloren. Maar ook de hogere afsluitingen en hondenpatrouilles die de Britse premier David Cameron beloofde, zijn geen structurele oplossing voor het drama dat zich bij de Kanaaltunnel afspeelt.
Vóór de oproep van Cazeneuve en May stelden de Britten Calais graag voor als een lokaal probleem dat om lokale oplossingen vroeg. Cameron doet ook graag alsof Engeland voor de vluchtelingen een soort eldorado is. Als zoveel mensen naar Londen willen, is dat ook omdat Britten geen identiteitsbewijs moeten voorleggen. Dat maakt het gemakkelijk om ongemerkt op te gaan in de brede informele economie. Van de 200.000 Syriërs, Afghanen en andere Eritreeërs die dit jaar al in Europa voet aan land zetten, reisden er overigens maar enkele duizenden naar Calais. Vorige maand alleen al vroegen bijna evenveel mensen asiel aan in België. De opvangcrisis op het kleine Griekse eiland Lesbos is net zo schrijnend als in Noord-Frankrijk.
Volgens experts zullen aan het huidige tempo tot één miljoen mensen de komende jaren proberen om Europa te bereiken. Met haar totale bevolking van bijna 750 miljoen inwoners zou de Europese Unie die vluchtelingenstroom zonder grote schokken moeten kunnen opvangen. Zoiets is al eerder gebeurd: na de Vietnamoorlog ving het Westen 1,3 miljoen vluchtelingen uit Zuidoost-Azië op.
Daarbij komt dat de mensen die nu via Noord-Afrika naar Europa komen, werkelijk niets te verliezen hebben. Alle hogere afsluitingen, kanonneerboten en stoere verklaringen ten spijt, zullen ze toch blijven komen. Het probleem vraagt om de moeilijkere aanpak die werkt aan een manier om de stroom veiliger en ordelijker te laten verlopen. Alleen is daarvoor politieke moed nodig, want het is een aanpak die bij veel Europeanen op zo veel verzet botst dat politici er om electorale redenen tegen opzien.
Hubert van Humbeeck
Aan het huidige tempo zullen de komende jaren tot één miljoen vluchtelingen naar Europa komen.
