Individuele eigenschappen van dieren kunnen een invloed hebben op hun succes.
Een veelbesproken studie uit Nature toont aan dat chimpansees van nature geneigd zijn tot dodelijk geweld. Maar de belangrijkste vaststelling is dat er grote verschillen in gewelddadig gedrag tussen chimpanseegroepen bestaan. Mogelijk hangen die samen met variaties in het testosterongehalte van de dominante mannen, waardoor sommige groepen gemakkelijker tot geweld overgaan dan andere. Omgezet naar de mensenwereld: als Nelson Mandela geen vergevingsgezinde diplomaat was geweest maar een op macht beluste macho, zou de sfeer in Zuid-Afrika vandaag hoogstwaarschijnlijk anders zijn dan wat er nu aan de orde is.
Het was wel ergerlijk dat de ‘dodelijke agressiviteit’ uit het wetenschappelijke artikel in de populaire media bijna automatisch vertaald werd als ‘moorddadig gedrag’, alsof er ook in de mensenwereld geen onderscheid zou zijn tussen moord en doodslag. In het licht van de schokkende video’s van het barbaarse gedrag van de IS proberen sommigen de agressieve links tussen mensen en andere apen nauwer te maken, alsof we ons zo van een zeker schuldgevoel zouden kunnen bevrijden.
In Science verscheen een intrigerende analyse van hoe individuele verschillen in dieren kunnen bijdragen tot hun succes en dat van de populatie waarvan ze deel uitmaken. Verrassend was de stelling dat een hogere mate van intelligentie, of op z’n minst van cognitieve vermogens, niet noodzakelijk een evolutionair voordeel betekent. Er kunnen nadelen aan verbonden zijn, zoals een hoger energieverbruik. Feit is dat steeds meer studies grote variatie in individuele capaciteiten van dieren in een groep blootleggen. Het lijkt logisch, omdat het ook in onze mensenmaatschappij aan de orde is, en er geen redenen zijn om aan te nemen dat het bij andere dieren anders zou zijn.
De combinatie van slimmere en minder slimme dieren in een populatie zou nuttig kunnen zijn om de balans tussen routine en het exploreren van nieuwe mogelijkheden in evenwicht te houden. Maar slimme mezen, bijvoorbeeld, zijn sneller geneigd om een broedsel achter te laten dan minder slimme, om redenen die niet duidelijk zijn. Er zijn wel indicaties dat slimmere diertjes sociaal minder agressief zijn dan minder slimme. Waardoor we geneigd kunnen zijn om agressieve chimpansees als minder slim dan diplomatische te labelen.
De vraag is natuurlijk welke groepen het succesvolst zijn. Die informatie is er helaas nog niet. Maar als de analogie met onze mensenwereld ook hier zou spelen (wat niet zeker is), zouden we meer succes aan zachtaardigheid kunnen koppelen. Onze democratieën lijken meer overlevingskansen op lange termijn te hebben dan het gewelddadige kalifaat van de Islamitische Staat.
Democratieën lijken meer succes op lange termijn te hebben dan een gewelddadig kalifaat.
