Om de vluchtelingencrisis op te lossen is Europa afhankelijk van Rusland en Turkije. Dat toont de zwakte van het internationale beleid van de EU.
Hoe kun je het aantal vluchtelingen terugdringen? Dat is de inzet van besprekingen die Europa op 7 maart met Turkije voert. Als die bijeenkomst het gewenste resultaat oplevert, kan de EU zich met een geruster gemoed voorbereiden op de top van 17 en 18 maart. Dan moet er eindelijk een Europees migratiebeleid uitgewerkt worden. Daarnaast leeft de hoop dat er op 7 maart gesprekken zullen beginnen over een meer permanente wapenstilstand in Syrië, als de pauze in de gevechten tenminste zolang stand houdt. Zo is Europa voor de oplossing van een van de zwaarste crisissen in zijn bestaan afhankelijk van de Turkse premier Recep Tayyip Erdogan en de Russische president Vladimir Poetin. Een groot succes voor de Europese internationale politiek is dat niet.
Het is uitkijken naar de uitkomst van de top met Turkije. Omdat het daar niet kon of wilde op wachten, organiseerde Oostenrijk vorige week een bijeenkomst in Wenen. Het plan was om de Balkanroute af te sluiten voor de meeste vluchtelingen die vanuit Turkije en via Griekenland naar het noorden willen. Zes van de tien landen die Wenen daarvoor inviteerde, zijn geen lid van de Europese Unie. Er werden afspraken gemaakt, die eigenlijk gericht zijn tegen Griekenland dat toch lid is van de EU. Athene was in Wenen niet welkom. Het komt meer voor dat lidstaten apart vergaderen. Maar het is uniek dat lidstaten van de Unie samen met niet-lidstaten afspreken om een EU-land uit te sluiten.
Dat is pijnlijk voor de Grieken, die nog altijd kreunen onder de strenge economische maatregelen. Nu dreigt ook het toerisme op de eilanden onder de Turkse kust waar de vluchtelingen aan land komen in te storten. Griekenland ving in de jaren negentig zelf een miljoen vluchtelingen op uit de Balkan, toen daar oorlog werd gevoerd. Het is juist dat land het niet alle Europese regels naleeft. Maar dat doen andere landen ondertussen ook al niet meer.
In Berlijn kijkt Angela Merkel toe. Ze moet rekening houden met belangrijke deelstaatverkiezingen die begin maart worden gehouden. Als de top op 7 maart met een sisser afloopt, liggen ook voor Duitsland de kaarten anders. Ondertussen gedraagt het wereldje rond het Schumanplein in Brussel zich even drukdoenerig als altijd. Maar eigenlijk bestaat de hele Unie op dit moment niet meer.
Hubert van Humbeeck
‘Een aantal EU-lidstaten heeft met niet-lidstaten afspraken tegen Griekenland gemaakt. Dat is ongezien.’
