De Italiaanse dictator Benito Mussolini wilde ook na de 20e eeuw herinnerd worden als ‘een Messias met een bovenmenselijk verstand en moed die grenst aan die van de goden’, zo hebben wetenschappers ontdekt in een uniek document.
In 1932 onthulde de Italiaanse dictator Benito Mussolini een driehonderd ton wegende, marmeren obelisk op het Foro Mussolini, een sportcomplex in het noorden van Rome. De obelisk was het pronkstuk van het complex en trekt nog altijd de aandacht van toeristen en passanten. Wat weinigen echter weten, is dat de fascisten onder dit bouwwerk een bijzonder document verborgen: een perkament met een boodschap bestemd voor een publiek in de verre toekomst.
De Codex Fori Mussolini is een in het Latijn geschreven tekst die de lof zingt van Mussolini en weinig verholen beschrijft hoe de dictator Italië ‘redde van een nakende ondergang, het fascisme stichtte en het land terug succesvol maakte. “Het perkament bevindt zich waarschijnlijk in een metalen kist samen met enkele gouden muntstukken die Mussolini afbeelden als een moderne Hercules”, zeggen Han Lamers (KU Leuven/Humboldt-Universität zu Berlin) en Bettina Reitz-Joosse (Rijksuniversiteit Groningen). Zij kwamen op het spoor van zeldzame uitgaven van de tekst en waren er meteen door gefascineerd.
In de archieven
Na de val van het fascisme werd het Foro Mussolini herdoopt tot het Foro Italico en belandde de codex in de vergetelheid. Reitz-Joosse herontdekte het document toen ze onderzoek deed naar obelisken in het antieke en fascistische Rome. “De codex geeft een heel goed beeld van de manier waarop de fascisten herinnerd wilden worden”, zegt ze. “Omdat het zo’n veelzeggend document is, wilden we de inhoud toegankelijk maken voor het grote publiek en de culturele betekenis ervan blootleggen.”
De codex geeft een heel goed beeld van de manier waarop de fascisten herinnerd wilden worden.
De originele codex vanonder de obelisk halen was helaas niet mogelijk, zeggen de onderzoekers. In plaats daarvan trokken ze naar Rome en doken er in de bibliotheken en archieven. “Voor onze uitgave van de Codex zijn we uitgegaan van de laatste versie die de auteur gepubliceerd heeft. Die hebben we naar het Engels vertaald en voorzien van kritische noten en achtergrondinformatie.”
Slijmen bij Mussolini
De onderzoekers werkten drie jaar lang aan The Codex Fori Mussolini: A Latin Text of Italian Fascism, waarin ze hun bevindingen uit de doeken doen. Daarbij besteedden ze ook aandacht aan de auteur van de tekst en het gebruik van het Latijn. “Sommige fascisten wilden van het Latijn opnieuw een wereldtaal maken die hintte naar het grootse Romeinse verleden”, zegt Lamers. “De auteur van de codex, Aurelio Giuseppe Amatucci, was een classicus die ook als schoolinspecteur werkzaam was en een fel voorstander was van het gebruik van het Latijn als een soort tweede nationale taal naast het Italiaans.”
Amatucci kwam ook graag in de gunst van Mussolini, zo blijkt uit de codex. De auteur beschrijft bijvoorbeeld wat een titanenwerk het was om de obelisk op te richten en staat uitgebreid stil bij Mussolini zelf, die hij afschildert als een soort van Messias met een bovenmenselijk verstand en moed die grenst aan die van de goden. We geven u graag een voorsmaakje: “Als door een goddelijk gebod of een hemelse wil gezonden, verscheen op dat moment een MAN. Begiftigd met een unieke scherpheid van geest en een onwrikbare levenskracht en klaar om wat dan ook dapper te ondernemen of ondergaan… Deze man was BENITO MUSSOLINI.”
Tot op de dag van vandaag ligt de perkamenten Codex onder de obelisk. Misschien wordt het originele document ooit nog onder de obelisk vandaan gehaald. In de tussentijd helpt het onderzoek van Lamers en Reitz-Joosse ons te begrijpen welke rol het Latijn voor de Italiaanse fascisten speelde en welk beeld van hun regime ze in de geschiedenisboeken van de toekomst wilden zien. (TE)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier