De Europese Unie en de Verenigde Staten bereikten donderdag een symbolisch voorakkoord over de toekomstige handelsrelatie. De manier waarop dat is gebeurd, toont aan dat de dreigende taal van Trump haar effect niet mist.
De zenuwen in de Europese Unie en de Verenigde Staten stonden gespannen naar aanloop van de ontmoeting tussen Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker en Amerikaans president Donald Trump. De trans-Atlantische handelsrelaties staan al een tijdlang onder druk. Trump voerde onlangs importtarieven in op aluminium en staal en dreigde er ook mee om hetzelfde te doen op Europese wagens en auto-onderdelen. Dat zou vooral voor de Europese auto-industrie een stevige klap betekenen.
Om de relaties te ontdooien trok Juncker naar Washington. Doel was om Trump ervan te overtuigen om het idee niet in de praktijk om te zetten. Voornaamste verwezenlijking van Juncker is dat hij in dat opzet is geslaagd, al blijft het voorlopig koffiedik kijken of Trump met een razende tweet alles terug bij het oude brengt. Trump maakt eerder een symbolische belofte en het zou voor de wispelturige president alleszins geen primeur zijn om de klok plotsklaps terug te draaien.
Maar zelfverklaarde dealmaker Trump wil daar natuurlijk iets voor in de plaats. De Amerikaanse president heeft de belofte gekregen dat de Europese Unie haar regelgeving rond sojabonen zal versoepelen en dat de Europese Unie meer Amerikaans vloeibaar gas zal importeren.
Europese knieval?
Hoewel dit scenario op langere termijn ook voor de Europese Unie positief kan uitdraaien, is Trump er met zijn dreigement wel in geslaagd om Juncker tot enkele -weliswaar kleine- toegevingen te dwingen. De Unie heeft beloofd om iets te doen, terwijl de Verenigde Staten voorlopig enkel heeft aangegeven om iets niet te doen. Het toont dat de dreigende taal van Trump wel degelijk zijn vruchten afwerpt.
De Unie heeft beloofd om iets te doen, terwijl de Verenigde Staten voorlopig enkel heeft aangegeven om iets niet te doen.
Daarnaast had Eurocommissaris voor Handel Cecilia Malström in februari nog aangegeven dat de Unie geen handelsakkoorden zou sluiten met landen die het klimaatakkoord van Parijs niet hebben ondertekend. Het beleid van de Europese Unie voorziet dat het enkel handelsafspraken wil maken met landen die voldoen aan een aantal standaardenals het over mensenrechten, klimaat of non-proliferatie gaat. Bij het recent gesloten handelsakkoord tussen Japan en de Europese Unie heeft Brussel er in Tokio op aangedrongen om iets aan de doodstraf te doen.
Maar zoals vaker maakt de Europese Unie voor de Verenigde Staten een uitzondering. Hoewel het hier niet gaat om een alomvattende handelsdeal, laat de Europese Unie in dit geval de economische belangen primeren boven haar waarden en principes. Enkel indien de gesprekken tussen de Verenigde Staten daadwerkelijk tot verbeterde handelsrelaties leiden en de importtarieven op staal en aluminium doen verdwijnen, dan is dat misschien wel de moeite waard geweest. Ook op dat vlak heeft de dreigende taal van Trump tot een Europese knieval geleid.
Sojabonen
Bovendien is het maar de vraag of het intentie-akkoord om regelgeving en tarieven samen af te bouwen tot iets zal leiden. De Amerikaanse president verwacht van de Europese toegevingen namelijk veel meer dan dat ze in de praktijk zullen betekenen. Donald Trump heeft al langer het gevoel dat de Europese Unie op economisch vlak van de Verenigde Staten profiteert. Wanneer de Unie niet aan de Amerikaanse verwachtingen voldoet, dan ontstaat de indruk dat Trump zich heeft laten rollen. En een narcistische Trump zal dat niet laten gebeuren, zeker omdat de beloftes voor Trump van cruciaal belang zijn.
De Europese belofte om meer sojabonen in te voeren, heeft vooral veel te maken met de handelsoorlog die aan de gang is tussen China en de Verenigde Staten. Omdat die laatste importheffingen heeft ingevoerd op Chinese producten, heeft China tegenmaatregelen genomen op onder meer sojabonen. Deze bonen zijn het grootste Amerikaanse exportproduct naar China en door Trumps initiële maatregel komen de Amerikaanse sojaboeren nu in het nauw.
Met het oog op de tussentijdse congresverkiezingen van dit jaar, kan de Amerikaanse president het zich niet permitteren om de electorale steun van de boeren te verliezen.
Met het oog op de tussentijdse congresverkiezingen van dit jaar, kan de Amerikaanse president het zich niet permitteren om de electorale steun van de boeren te verliezen. Die leven voornamelijk in staten die bij de presidentsverkiezingen in 2016 op de Republikeinen hebben gestemd. Daarom heeft Trump al een hulpakket ter waarde van twaalf miljard dollar beloofd. Met de belofte van de Europese Unie wil Donald Trump uitdrukkelijk laten zien dat hij zijn kiespubliek op het internationale toneel niet in de kou laat staan.
Maar eigenlijk is deze toezegging van Juncker meer een vaststelling van wat gebeuren zal dan wel een belofte. Omdat de Amerikaanse sojaboeren hun product niet meer aan China kunnen slijten, hebben ze hun prijzen moeten verlagen. Daardoor ziet het er al langer naar uit dat de Europese vraag naar Amerikaanse sojabonen zal toenemen. Juncker heeft deze marktwerking verpakt als een belofte, die Trumps communicatie op dit moment goed uitkomt. Maar als de import in de Unie toch niet genoeg stijgt om de zorgen van de Amerikaanse boeren te sussen, zal Trump er als de kippen bij zijn om de puntjes op de i te zetten.
Barst is Europees handelsblok
Bovendien roept een grotere import van Amerikaanse sojabonen in de Europese Unie wrevel op. Amerikaanse sojabonen zijn soms afkomstig van genetisch gemodificeerde gewassen (ggo’s). Momenteel bestaan er nog importbeperkingen voor sommige soorten die de Europese Unie niet binnen mogen. De Unie heeft bij de gesprekken aangegeven dat het bereid is om alle regelgeving – de zogenaamde non-tarrif barriers – weg te werken. Bij de onderhandelingen naar aanloop van het mislukte TTIP-akkoord waren zulke gewassen hét symbool van de protesten tegen het vrijhandelsakkoord.
Ditmaal heerst er vooral in Frankrijk en Italië grote weerstand om de regelgeving rond sojabonen verder te versoepelen. Beide landen produceren namelijk veel soja en zien de binnenlandse markt nu verder bedreigd. Frans minister van Economie Bruno le Maire was na de gemeenschappelijke verklaring allerminst te spreken over de uitkomst van de prille onderhandelingen.
Frankrijk moet opdraaien voor de bescherming van de Duitse auto-industrie
De importtarieven op wagens waarmee Trump dreigde, was vooral voor Duitse auto-industrie een probleem. Daar moet Frankrijk nu voor opdraaien. Juncker zal de Franse regering er toch van moeten overtuigen dat het wegwerken van de regelgeving voor landbouwproducten ook voor Frankrijk in het voordeel is. Ook de Europese verdeeldheid op vlak van handel speelt de Amerikaanse president in de kaart.
Vloeibaar gas
Naast de sojabonen wil de Europese Unie ook meer Amerikaans vloeibaar gas (LNG) over de trans-Atlantische oceaan verschepen. Op zich geen slechte zaak, omdat de Unie op die manier minder afhankelijk wordt van het Russische gas. Het kan Moskou ervan weerhouden om hun gasprijzen te verhogen of de kraan dicht te draaien om Brussel onder druk te zetten.
Voor de Verenigde Staten is ook dat een aardige opsteker. De Amerikaanse president ziet al langer met lede ogen aan dat Europese Unie zich voor gasinvoer vooral tot Rusland wendt. Naar aanleiding van de NAVO-top gaf Trump bondskanselier Angela Merkel nog een veeg uit de pan omdat Duitsland de nieuwe pijpleiding Nordstream 2 vanuit Rusland aan het aanleggen is. Voornaamste reden voor Trump om te klagen was dat de Europese Unie te weinig Amerikaans gas importeert.
Vraag is natuurlijk of Donald Trump en Jean-Claude Juncker het eens zijn over wat de term ‘meer’ inhoudt. Trump kondigde geheel in eigen stijl aan dat de Europese Unie een ‘enorme koper’ wordt van Amerikaans vloeibaar gas. Maar het blijft onduidelijk waarom de Europese industrie goedkoper Russisch of Noors gas aan zich zal laten voorbijgaan voor een duurdere Amerikaanse variant. De Europese Unie kan wel meer investeren in opslagcapaciteit, maar ook dan moet het Amerikaanse vloeibare gas aantrekkelijk blijven om te kopen.
Hoe de Europese Unie deze belofte precies wil waarmaken, is dus nog onduidelijk. Zeker is wel dat Trump er wel degelijk op rekent dat hij binnen afzienbare tijd het vloeibaar natuurlijk gas naar de Verenigde Staten kan sturen. Dan is de Europese knieval voor niets geweest.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
