Startschot in Kabul

Barack Obama herdacht de dood van Osama Bin Laden met een campagne-uitstap naar Kabul.

Veel ophef maakt het niet meer. Meer dan tien jaar na de feiten begon voor een militaire uitzonderingsrechtbank op de Amerikaanse basis van Guantanamo Bay op het eiland Cuba de procedure die het proces inleidt tegen vijf mannen, die ervan worden beschuldigd dat ze de hand hadden in de aanslagen van 11 september 2001 in New York en Washington. Op de echte debatten is het wachten tot volgend jaar.

Met een verrassingsbezoek aan zijn troepen in Afghanistan herinnerde Barack Obama er vorige week aan dat zijn special forces precies een jaar geleden een einde maakten aan het leven van Osama Bin Laden, de stichter en leider van de terreurgroep Al-Qaeda die de aanslagen plande. Obama werd het in de dagen daarvoor met de Afghaanse president Hamid Karzai eens over verdere Amerikaanse steun aan dat land, nadat de Amerikaanse gevechtstroepen eind 2014 zullen zijn vertrokken. Ook de Belgische regering zegde ondertussen toe dat er na 2014 nog enkele jaren soldaten in Afghanistan blijven.

De Amerikaanse interventie in Afghanistan begon omdat het regime van de taliban in Kabul in 2001 onderdak bood aan Al-Qaeda. Obama sloeg met zijn bezoek vorige week twee vliegen in één klap. Hij kwam de verkiezingsbelofte na dat hij een einde zou maken aan de uitzichtloze oorlog in Afghanistan. Tegelijk houden de VS dat land op lange termijn voldoende in hun greep, als een militair steunpunt in een volatiele regio en om te voorkomen dat het weer een vluchthaven wordt voor terroristen. Daar krijgt Obama straks applaus voor op de top van de NAVO in Chicago, de thuisstad van de president.

Het bezoek aan Kabul en die top passen natuurlijk helemaal in het begin van de verkiezingscampagne van de president. Ze moeten het brede publiek duidelijk maken dat Obama geen watje is op het wereldtoneel, wat de Republikeinse tegenstand daar ook van zegt. Dat hij dat echt niet is, bewijst hij trouwens met zijn onbemande bommenwerpertjes, drones, die steeds vaker worden ingezet in Pakistan, Jemen en Somalië. Er wordt daarbij weinig stil gestaan bij de onschuldige slachtoffers die geregeld vallen en bij de kritiek in Afghanistan en Pakistan op die toch een beetje blinde manier van oorlogvoeren.

Obama zei in Kabul dat met de riskante operatie tegen Bin Laden ook Al-Qaeda werd verslagen. Dat klinkt goed in een verkiezingscampagne, maar het is misschien kort door de bocht. Al-Qaeda was al langer meer een mythe dan een doeltreffende organisatie. Ze is verzwakt en verdeeld en ze had ook op het hoogtepunt van haar populariteit met de oorlog in Irak nooit een massale aanhang. Maar ze inspireert nog wel mensen en groepen op verschillende plaatsen in de wereld.

Er was in de VS merkwaardig veel opluchting omdat er in de deal met Afghanistan voor zover bekend geen sprake meer is van staatsvorming, mensenrechten of de strijd tegen corruptie. Het gaat nog alleen om de bescherming van Amerikaanse belangen. In dit geval: vermijden dat er weer een 11 september komt. Voor een president die na minder dan een jaar in het Witte Huis de Nobelprijs voor de Vrede kreeg, is dat teleurstellend weinig. De belofte dat hij Guantanamo zou sluiten, maakt trouwens ook nog altijd schuld.