5 dingen om te onthouden van het bezoek van Barack Obama

Het korte maar krachtige bezoek van de Amerikaanse president Barack Obama aan ons land zit er alweer op. Vijf dingen om te onthouden.

1. De band met België

In zijn toespraak op het Amerikaans militair kerkhof in Waregem roemde de Amerikaanse president België als een ‘sterke en betrouwbare partner’, verwijzend naar de twee wereldoorlogen en meer recent naar de interventies in Afghanistan en Libië.

Barack Obama noemde ons land een van de ‘dichtste partners’ van de Verenigde Staten. Het in een standaardzinnetje dat we hem ook in andere landen, zoals maandag nog in Nederland, vaak horen zeggen, maar het is wel een feit dat de relaties tussen Brussel en Washington de jongste jaren weer opgewaardeerd zijn na enkele ‘crisissen’ door onder andere het verzet van de regering-Verhofstadt tegen de inval in Irak in 2003.

Bovendien liet Obama gisteren merken dat hij onze geschiedenis kent. Zo herdacht hij ‘de moed van het kleine, dappere België’. Die historische term dankt ons land aan het feit dat Koning Albert I tijdens de Eerste Wereldoorlog het ultimatum van de Duitse keizer Wilhelm II weigerde en het opnam voor het Belgische neutrale statuut. Obama citeerde ook uit het gedicht ‘In Flanders Fields’ van John McCrae, de Canadese militaire arts die in 1915 schreef over de zware offers die hij had gezien.

De president dankte verder het personeel van het Flanders Field American Cemetery and Memorial (Amerikaans grondgebied) en het Belgische volk omdat ze zorg dragen voor het kerkhof.

Zijn speech in de Brusselse kunsttempel Bozar tot slot begon Obama met een groet in de drie landstalen en een grapje over ‘hoe makkelijk het is om te houden van het land dat bekend is van zijn bier en zijn chocolade.’

2. Geen plaats voor Vlaanderen

Het blitzbezoek van Obama was er overigens zeer duidelijk een aan de natie België en aan de Europese instellingen, voor de deelstaten was er geen plaats in het programma. De Amerikaanse president werd dinsdagavond op de luchthaven van Zaventem ontvangen door premier Elio Di Rupo (PS) en koning Filip. Zij leidden Obama gisteren ook rond op het Flanders Fields American Cemetery and Memorial in Waregem. Van Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V) geen spoor, behalve dan in Bozar, en Wallonië kwam nog minder te pas aan het bezoek van Obama. Bart Tommelein, Open VLD-fractieleider in het Vlaams Parlement, twitterde daarover dit:

Het kan eigenlijk niet dat @MP_Peeters als regeringsleider officieel niet betrokken is bij de ontvangst van @BarackObama in #Waregem

— Bart Tommelein (@Barttommelein) March 26, 2014

3. Samenwerken met Europa

Dat Brussel zo lang heeft moeten wachten op een eerste bezoek van Obama, die toch al meer dan vijf jaar Amerikaans president is, werd vooraf door veel waarnemers gezien als een bewijs dat de focus van Washington de afgelopen jaren meer naar het Verre Oosten – vooral China en India – verschoven is/was. Daar lijkt Obama nu verandering in te willen brengen.

In zijn persconferentie na de Europees-Amerikaanse top in het Justus Lipsiusgebouw dichtte hij de Europese Unie (EU) veel lof toe. ‘Europa is de naaste partner van de VS, de EU is de hoeksteen van het Amerikaanse engagement in de wereld,’ aldus de president.

Obama zei dat hij het volste vertrouwen heeft in een goede afloop van de aanslepende onderhandelingen over het vrijhandelsakkoord tussen de Verenigde Staten en Europa, dat de economische groei aan beide zijden van de Atlantische Oceaan moet bevorderen.

Critici van het handelsakkoord probeerde hij gerust te stellen. ‘Niemand moet zich opwinden over provisies die nog niet eens in teksten gegoten zijn. We zullen er alles aan doen om de consumenten- en milieubescherming niet te verzwakken, maar net te versterken.’

Zo’n vrijhandelsakkoord zou ook toelaten dat Europa goedkoper energie kan importeren uit de Verenigde Staten en bijgevolg minder afhankelijk worden van Russisch gas.

4. Waarschuwing aan Poetin

Het conflict met Rusland stond gisteren hoog op de agenda. Zowat 80 procent van de inhoud van de toespraken die Obama in ons land gaf, moet in het teken hebben gestaan van wat zich de voorbije maanden in Oekraïne heeft afgespeeld.

In hun gemeenschappelijke verklaring bevestigden de EU en de VS dat ze de annexatie van de Krim door Moskou niet erkennen en dus ook niet aanvaarden. Beide partijen dreigen met meer sancties om Rusland diplomatiek en economisch te isoleren, tenzij Poetin een andere koers gaat varen. Obama: ‘Langs diplomatieke weg kan het voor een de-escalatie van de situatie zorgen, maar als Rusland blijft verder doen zoals het nu bezig is, zal het nog meer geïsoleerd komen te staan.’

Ook in zijn uitgebreide speech voor heel wat jongeren in de Bozar haalde Obama hard uit naar Poetin. ‘Geen enkele hoeveelheid propaganda maakt dat goed waarvan de wereld weet dat het verkeerd is.’

5. Zijn menselijke kant

Obama is ’s werelds meest beveiligde mens en zijn drukke programma liet amper ruimte voor ontspanning, maar toch nam de Amerikaanse president de tijd om met enkele mensen wat langer te praten. Het zorgde ervoor dat zijn programma steeds meer vertraging opliep.

Een van die mensen was de Waregemse burgemeester Kurt Vanryckeghem (CD&V), die achter zei erg onder de indruk te zijn: ‘Het was een hartelijke ontmoeting. Hij was geïnteresseerd en bedankte ons voor de goede relaties die deze stad heeft met deze militaire begraafplaats. Gezien de strenge veiligheidsmaatregelen had ik niet verwacht dat hij zo los zou zijn. ‘

Ook Di Rupo zei dat het ‘makkelijk praten’ is met Obama. ‘Hij is heel vriendelijk en doet me wat denken aan Bill Clinton. Die was ook heel op zijn gemak in zijn omgang met mensen,’ aldus de premier.

Opmerkelijk was ook het moment tussen Obama en de vrouw die zijn toespraak in Bozar inleidde, met name Laura Hemmati van de Europese afdeling van Leadarise, dat zich inzet om jonge vrouwen te laten uitgroeien tot leidinggevende figuren. Nadat Obama het podium betrad bedankt hij de vrouw. ‘Voor ze zelf op moest, zei ze tegen mij dat ik niet nerveus moet zijn,’ grapte de machtigste leider van de wereld.

Bekijk de integrale speech: