Alles wat over Michael Jackson te schrijven valt, is al geschreven. En toch had Wikipedia dit weekend nog een originele gedachte in petto. Volgens onze encylopedische vrienden was 06/25 ’the day the music died, part two’. Het eerste deel vond plaats op 3 februari 1959, toen het vliegtuig van de jonge god Buddy Holly stopte met vliegen. Het tweede deel volgde 50 jaar later, toen het hart van de verloren god Michael Jackson stopte met kloppen.
Mooi gedacht, maar slaat nergens op. Op 06/25 is alleen maar een vreemde man gestorven. The day the music died vond in zijn geval ergens midden jaren tachtig plaats. Sindsdien maakte hij niet alleen amper nog muziek, hij was het ook niet meer. Hij was een Verschijnsel geworden, letterlijk. Wacko, de meest concrete Jacko. Een buitenaards wezen waarmee het grootste deel van de wereld hard moest lachen. Of gruwen. Voor anderen was hij dan weer iets hogers, iets waarvoor ze kaarsen branden. Maar een muzikant: nee, dat zag niemand meer in Michael Jackson.
De eerste keer dat we die Michael-manie met eigen ogen aanschouwden, was in januari 2005. Het sneeuwde en Jackson was al dagenlang Breaking News op CNN. Hij werd weer ’s van pedofilie beschuldigd. In het Danssalon in Eindhoven hadden de fans zich verzameld. En tientallen professionele Jackson-imitators, die niet op een neuscorrectie meer of minder gekeken hadden en qua weirdheid alleen in hun grote voorbeeld hun gelijke vonden. Plots klonk er een cassettestem in het donker: ‘Hi, I’m Michael Jackson.’ Hysterisch gekrijs. ‘We want justice! We want justice! We want justice!’ En: ‘We love you, Michael, we do.’ Een vrouw klampte ons aan. ‘Hoe meer miserie hij heeft, hoe meer ik van hem houd’, verzekerde ze ons. ‘Ik wil een hart hebben dat even groot is als dat van Hem.’ Het was alsof ze Hem aangeraakt had, alsof Michael uit de hemel tot in Eindhoven neergedaald was. Hij moest nog sterven, toen, maar dat was een detail.
Michael-mania. Zaterdag schreef een lezer in Het Laatste Nieuws: ‘Hij was de enige reden waarom ik nog leefde.’ En op het internet vermoeden miljoenen fans een complot. Dat Osama Bin Laden erachter zit, dat het de schuld is van de CIA. Of een verbond is tussen de CIA én Osama Bin Laden, dat kan ook. De eerste die het Verschijnsel dit weekend levend gezien heeft, is trouwens al gesignaleerd. Michael liep domweg over straat. ’t Was allemaal maar om te lachen. Het kan hoogstens een kwestie van tijd zijn vooraleer mensen hem opmerken aan de kassa van de supermarkt. Dat zou ook de eerste keer zijn in vijftig jaar, maar soit.
Michael Jackson groeit op in Gary, Indiana. Zijn vader is een staalarbeider, maar wil van zijn kinderen wereldsterren maken. Hij verhuist er zelfs voor naar Detroit. En gebruikt zijn harde hand. Eerst slaag, dan het podium op, maar het werkt wel. De broers Jackson winnen een talentenwedstrijd in het Apollo Theater in New York. Hun naam gaat rond. In 1968 tekenen ze bij het legendarische label Motown. The Jackson 5 wordt in geen tijd een hitfabriek: ABC, I Want You Back, I’ll Be There… Vooral de jongste van de vijf maakt indruk. In 1972 scoort hij zijn eerste nummer 1-hit met Ben, het titelnummer van een kinderthriller over een jongen die bevriend raakt met een rat.
De jonge Michael groeit op in limousines, ver weg van de bewoonde wereld. Maar maakt af en toe op een wonderlijke manier contact: met Shake Your Body en Can You Feel It, om maar iets te zeggen. In 1977 speelt hij een vogelverschrikker in de Broad-waymusical The Wiz. Achter de schermen ontmoet hij Quincy Jones. Toen al een naam: hij had nog met Frank Sinatra, Ella Fitzgerald en Peggy Lee gewerkt. Hij ziet wel iets in de jonge Jackson. Hun eerste grote wapenfeit heet Off The Wall. Het is 1979 en de wereld danst mee op Don’t Stop ‘Til You Get Enough.
Drie jaar later zit Quincy Jones weer achter de knoppen. Het resultaat heet Thriller. Over die plaat wordt vandaag alleen nog maar in cijfers gepraat: 109 miljoen verkochte exemplaren, 7 Grammy’s gekregen. Maar het blijft vooral een mijlpaal in de popgeschiedenis: Beat It, Billie Jean, The Girl Is Mine, Thriller. Het zijn niet alleen fantastische nummers, maar ook dito videoclips. Jackson is de eerste zwarte artiest op MTV, The Video That Killed The Radio Star. Een jaar later vindt Jackson, op het verjaardagsfeest van Motown, de Moonwalk uit. Voor miljoenen spiegels worden handen in kruisen gestoken. En een paar stappen achteruitgezet.
Jackson is op dat moment The King of Pop. Hij schrijft We Are The World voor de kindjes in Ethiopië. Vijfenveertig mindere goden zingen mee. Maar ook The King heeft weleens een slechte dag. Hij noemt zijn plaat gewoon Bad. In die periode raakt hij het contact met de bewoonde wereld kwijt. Hij maakt nog wel platen – Dangerous, Invincible, HIStory – maar geen goede meer.
Zijn hoofd staat vanaf nu meer op de cover van de tabloids dan op die van de Rolling Stone: in 1994 bijvoorbeeld, toen hij trouwde met Lisa Marie Presley. En achttien maanden later, toen hij weer scheidde van dochter Elvis. Of in 2002, toen hij op het balkon van een Berlijns hotel een spelletje babygooien hield.
Hoe ouder Jackson wordt, hoe meer hij op Peter Pan begint te lijken. De dertienjarige Jordan Chandler getuigt dat Michael hem gekust heeft en dat ze samen masturbeerden. In ruil voor 22 miljoen dollar trekt hij de klacht in. In 2005 is het weer van dattum: deze keer met een kankerpatiënt. Na een lange rechtszaak wordt Jackson uiteindelijk vrijgesproken.
Nog meer tabloidnieuws: Jackson wordt zienderogen blank. Tot grote woede van de zwarte gemeenschap, die hem uitscheldt voor verrader. Jackson zelf protesteert luid: aan Oprah Winfrey vertelt hij dat hij lijdt aan vitiligo, een huidaandoening waardoor er witte vlekken op zijn vel verschijnen. Er volgen nog tientallen verhalen over vreemde ziektes en verslavingen aan plastische chirurgie. Zijn laatste stunt vond een paar maanden geleden plaats: een telefoon naar Gunther von Hagens, bekend van de Körperwelten-tentoonstellingen. Jackson wou onsterfelijk worden en zijn lichaam na zijn dood laten plastineren (water en vet worden vervangen door vloeibare polymeren, een uitstekende conserveringstechniek). De zoveelste afleve-ring in Michaels Grote Freak Show: op den duur kijkt een mens er al niet meer van op.
En toch deden we dat nog één keer: toen hij deze winter in Londen een nieuwe concertreeks aankondigde. Zijn laatste: This Is It. Met David Copperfield, olifanten en dansers. De concerten zullen er dus nooit komen – zelfs Copperfield kan hem niet meer terugtoveren. Het Verschijnsel miste donderdag op het nippertje zijn laatste grote afspraak met de bewoonde wereld.
Stijn Tormans
