Laagste inkomens laten opdraaien voor meerkost zonnepanelen is ethisch onaanvaardbaar (Samenlevingsopbouw)

Samenlevingsopbouw vraagt dat bijdragen voor groenestroomsubsidies via de energiefactuur niet langer zouden doorgerekend worden aan maatschappelijk kwetsbare gezinnen.

Om de explosieve toename van de vraag naar groenestroomsubsidies te financieren, besliste de CREG (de federale regulator van de elektriciteits- en aardgasmarkt in België) om een forse verhoging van de distributienettarieven door te voeren. Die prijsverhoging treft ook de vele tienduizenden gezinnen die nu al niet meer in staat zijn om hun gas- en elektriciteitsrekening te betalen.

Ethisch onaanvaardbaar aldus Samenlevingsopbouw, een sector die al meer dan tien jaar intensief strijd voert tegen energiearmoede. Samenlevingsopbouw vraagt de CREG met aandrang om de uitvoering van zijn beslissing op te schorten en werk te maken van een systeem dat gezinnen met de laagste inkomens vrijwaart van deze prijsverhoging.

Een gezin met een gemiddeld verbruik zal minimaal 72 euro per jaar meer moeten betalen. Geen onaanzienlijke prijsverhoging dus, zelfs voor gezinnen met een gemiddeld inkomen. Maar voor mensen die nu al kampen met grote betalingsmoeilijkheden, vormt deze prijsverhoging een extra molensteen rond de nek. Nu al zijn er meer dan 100.000 gezinnen in Vlaanderen aangewezen op de distributienetbeheerder omdat ze de energiefacturen van hun commerciële leverancier niet langer konden betalen. Door deze tariefverhogingen zullen zij nog dieper wegzinken in een moeras van schulden en energiearmoede. De vele projecten die de sector Samenlevingsopbouw ontplooit in de strijd tegen energiearmoede dreigen op die manier herleid te worden tot ‘dweilen met de kraan open’.

Laat er nochtans geen misverstand over bestaan: ook als sociale organisatie scharen we ons voluit achter de doelstelling om tegen 2050 100% van onze energie te puren uit hernieuwbare bronnen. Dat zal ook in de toekomst subsidies vergen die gezinnen en bedrijven aanmoedigen om te investeren in bijvoorbeeld zonnepanelen. Maar de kostprijs van deze subsidies kan en mag niet langer afgewenteld worden op de zwakste groepen in onze samenleving. Zij bewonen vaak huizen van ondermaatse kwaliteit waardoor ze veel hogere energiefacturen moeten torsen dan doorsnee gezinnen. Ze zijn veel vaker huurder dan eigenaar van deze woningen waardoor ze zelf niet eens impact hebben op de kwaliteit ervan. En of ze nu huurder of eigenaar zijn: zonnepanelen vormen voor hen zonder uitzondering een volstrekt onbereikbare droom. Net die zwakste gezinnen mee laten opdraaien voor de kosten verbonden aan groenestroomsubsidies is vanuit ethisch oogpunt dan ook onaanvaardbaar.

Samenlevingsopbouw vraagt dat bijdragen voor groenestroomsubsidies via de energiefactuur niet langer zouden doorgerekend worden aan maatschappelijk kwetsbare gezinnen. Concreet kan dat door een vrijstelling voor wie het statuut van ‘beschermde afnemer’ geniet, waaronder mensen met een leefloon, mensen met een handicap en hulpbehoevende bejaarden. Samenlevingsopbouw vraagt bovendien dat hierbij – op zijn minst – zou teruggegrepen worden naar de categorieën van rechthebbenden zoals die tot 1 juli 2009 gold: tot dan kwamen immers ook personen met een verhoogde tegemoetkoming van het ziekenfonds, personen in collectieve schuldenregeling en personen in budgetbegeleiding bij het OCMW in aanmerking voor een statuut van beschermde afnemer. Ook andere categorieën dienen overwogen te worden.

Een dergelijke sociale bijsturing is niet alleen van groot belang voor de tienduizenden betrokken gezinnen die met energiearmoede kampen, ze is ook noodzakelijk om het maatschappelijk draagvlak voor groenestroomsubsidies in stand te houden. Want laat het duidelijk zijn: dat draagvlak komt met beslissingen als deze ernstig op de helling te staan.

Geert Marrin Beleidswoordvoerder sector Samenlevingsopbouw