Een sensationele ontdekking, zo mag met recht de vondst genoemd worden van een ongekend groot aantal tekeningen en motieven in een zeventigtal grotten op Mona, een onbewoond eilandje tussen Puerto Rico en Hispaniola (thans de Dominicaanse Republiek en Haïti). De duizenden afbeeldingen, ontdekt door Puertoricaanse archeologen en Britse onderzoekers, betreffen schematische afbeeldingen van niet alleen mensen en dieren maar ook allerlei geometrische motieven, veelal bestaande uit slingerende en meanderende lijnen. Sommige zijn door vingers in de relatief zachte rotswanden gekerfd, andere getekend of geverfd. Zij dateren uit het pre-columbiaanse tijdperk, waarschijnlijk uit de 13de-15de eeuw. Niet eerder is zo’n groot aantal goed bewaard gebleven grottekeningen van een inheems volk in het Caribische gebied aangetroffen.
Opmerkelijk is dat ze zich vooral bevinden in de meest ontoegankelijke ruimten in de grotten, alleen maar kruipend en sluipend te bereiken. Volgens het onderzoeksteam werden deze ruimten gebruikt voor rituele doeleinden waar stamhoofden en priesters, al of niet onder invloed van cohoba, een sterk hallucinerende drug van de zaden van de cojobanaboom, in contact probeerden te komen met de wereld der geesten en verre voorouders. De Taino, het indianenvolk dat voor de komst van de Spanjaarden dit deel van het Caribisch gebied bevolkte, geloofden namelijk dat de mensheid opgestaan is uit twee grotten op Hispaniola; zij zelf uit de heilige Cacibajaguagrot (de naam verwijst naar de jaguaboom waarvan de vruchten een zwarte verfstof produceren die gebruikt werd voor ‘body painting’), de rest van de mensheid uit de Amayaoena, een minder heilige grot.
Wat de gevonden afbeeldingen precies betekenen of symboliseren is moeilijk te zeggen. Aan de Taino zelf kunnen wij het niet meer vragen omdat dit volk in de 16de eeuw nagenoeg geheel is uitgeroeid door besmettelijke ziekten (pokken).
Maart
25 jaar geleden: 13.3.1993
Geheel onverwacht treedt de bij velen populaire Rotterdamse bisschop Philippe Bär af. Gefluisterd wordt dat conservatieve katholieke krachten hem chanteren vanwege vermeende homoseksuele contacten. Bewijs is nooit geleverd en Bär zelf heeft altijd gezwegen.
50 jaar geleden: 28.3.1968
Koning Boudewijn opent de nieuwe Internationale Luchthaven Oostende-Brussel. Het militaire vliegveldje uit de Eerste Wereldoorlog was in 1921 opengesteld voor de burgerluchtvaart.
75 jaar geleden: 31.3.1943
In plaats van op het Rotterdamse industriegebied tussen de Keilehaven en de Merwehaven laten geallieerde bommenwerpers hun last vallen op de aangrenzende woonwijken. Ongeveer tienduizend Rotterdammers worden dakloos en zeker 320 burgers laten het leven. Een groot deel van hen wordt begraven in een massagraf op de begraafplaats Crooswijk.
100 jaar geleden: 26.3.1918
Onderofficier Emiel Verfaille uit Menen wordt op de binnenplaats van de gevangenis te Veurne wegens roofmoord door de guillotine onthoofd, ondanks het feit dat de senaat in 1867 de doodstraf formeel had afgeschaft. Na deze executie is de doodstraf voor een ‘gewoon misdrijf’ in België niet meer uitgevoerd.
125 jaar geleden: 26.3.1873
James Loudon, gouverneur-generaal van Nederlands-Indië, stuurt een ultimatum aan de sultan van Atjeh om zijn gezag te erkennen. Een reactie blijft uit, waarna Loudon een expeditieleger onder leiding van generaal-majoor Köhler op pad stuurt. Het wordt een ramp: de Atjehers zijn te sterk en Köhler wordt gedood. Het is het begin van een schier eindeloze reeks conflicten tussen Nederland en Atjeh.
Waar komt de uitdrukking ‘Ein frischer, fröhlicher Krieg’ vandaan?
Wij kennen de beelden: de overvolle treinen in juli en augustus 1914 op weg naar het front. Uit de ramen hangen trossen Duitse soldaten, die zingen, lachen, zwaaien en juichen. Met Kerstmis zouden zij immers weer thuis zijn, want het zou ‘Ein frischer, fröhlicher Krieg’ worden, een sportieve kamp met uiteindelijk een glorieuze winnaar en een eervolle verliezer. Wij weten nu beter: zo’n 17 miljoen doden, 22 miljoen gewonden en ruim acht miljoen vermisten. Geenszins dus een frisse en vrolijke oorlog. De bedenker ervan is de Duitse (Pruisische) historicus Heinrich Leo (1799-1878), in zijn tijd een spraakmakende figuur, een polemist pur sang die zijn vlijmscherpe pen gebuikte om alles wat riekte naar liberalisme en individualisme verdoemde en daarmee de bijnaam ‘Enfant terrible der Reaktion’ kreeg. Tot zijn bewonderaars behoorden onder andere Georg Hegel, Otto von Bismarck en de nationalist Friedrich Jahn, grondlegger van de Duitse turnbeweging.
In 1853, toen de Krimoorlog in alle hevigheid woedde, schreef hij in een artikel het volgende: ‘O God verlos ons van de verrotte Europese volkeren en schenk ons een frisse, vrolijke oorlog, die door Europa raast, de bevolking schift en het schurftige gespuis vertrapt dat zich ruimtelijk zo dicht om zich heen heeft verzameld, waardoor een oppassend mens zich in deze bedompte lucht niet langer kan handhaven.’ Voor Leo was de oorlog namelijk een soort vurige oerkracht, dé bron van discipline, tucht en saamhorigheid, en daardoor het juiste middel om op de ruïnes van de burgerlijke, liberale samenleving van zijn tijd, een nieuwe, zuivere en onbaatzuchtige orde te bouwen gericht op die Ordnung der Massen. Leo raakte hiermee duidelijk een gevoelige snaar, en deze drie woorden begonnen aan een eigen leven. In 1889 waren zij inmiddels zo ingeburgerd dat zij werden opgenomen in de herziene editie van de Geflügelte Worte. Der Citatenschatz des deutschen Volkes.
Voor zover bekend werden deze gevleugelde woorden in Nederland voor het eerst gebezigd in 1915 toen de krant De Amsterdammer een artikel publiceerde onder de titel ‘So ein frischer, fröhlicher Krieg’. Het betrof een uitje van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht waarbij een tableau vivant werd vertoond met een ’tot waanzin vervallen grijnslachende moeder bij haar doode kind’, een aanklacht derhalve tegen de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog.
Heeft u ook vragen?
Mail deze naar redactie@g-geschiedenis.eu
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
