De toppers 2011: Nederlands proza

Van Connie Palmen tot Anna Enquist: het Nederlandse literaire najaar was vooral aan de vrouwen.

Anna Enquist, Renate Dorrestein, Connie Palmen, Tessa de Loo, Wanda Reisel, Joke Hermsen, Désanne van Brederode, D. Hooijer, Manon Uphoff, Hedda Martens: welke Nederlandse schrijfster van naam en faam komt deze maanden eigenlijk niet met een nieuw boek?

De enige mannen naar wie het uitkijken is, zijn L.H. Wiener, Willem Jan Otten en Stephan Enter. En Adriaan van Dis, die zijn stukken en stukjes over zijn tweede thuisstad Parijs bundelt.

Gevoelens verdoven

Vermoedelijk de voorbeeldigst geconstrueerde roman van het najaar. Enquist vertelt in De verdovers het verhaal van een vierhoeksverhouding rond de leerling-anesthesioloog Allard. Zijn begeleider Suzan heeft een affaire met hem, haar dochter Roos een relatie en haar broer Drik is zijn psychanalist. Voor alle betrokkenen loopt het slecht af. Behalve voor de lezer, die aan het einde weet: soms moet je je gevoelens verdoven, soms moet je ze analyseren. Als je in één uiterste doorslaat, kan het fout gaan.

Anna Enquist – De verdovers
Uitgeverij: De Arbeiderspers
Aantal pagina’s: 306
Prijs: 21,95 euro

Vooral niets vergeten
Vermoedelijk het rauwste boek van het najaar. Precies twee jaar na Palmens huwelijk met ex-politicus Hans van Mierlo verschijnt haar analyse van de waaier aan gevoelens sinds zijn dood op 11 maart 2010. Het wordt samengevat als rauw, maar het bestaat uit smachtende hunkering naar een verdwenen lichaam, zelfverlies, woede, liefdevolle herinneringen, angst, onrust. En voor een schrijfster misschien wel het meest: de angst om iets van de elf jaar durende relatie te vergeten.

Connie Palmen – Logboek van een onbarmhartig jaar
Uitgeverij: Prometheus
Aantal pagina’s: 240
Prijs: 19,90 euro

Tijd voor een daad
Vermoedelijk de meest politieke roman van het najaar. Levi Levi vervangt in het dorp Westwoud dokter Simons. Direct vanaf zijn aankomst voelt hij zich overal bekeken. Net als schapenfokker Tinus Lamberts, bij wie elk jaar honderden moslims een schaap kopen voor het offerfeest. Als de dorpsbewoners een landgenoot met niet-Nederlandse wortels beschuldigen van verkrachting en poging tot doodslag, moet Levi een daad stellen. Dat de huisarts een oerjoodse naam heeft, is uiteraard geen toeval.

Wanda Reisel – Nacht over Westwoud
Uitgeverij: Contact
Aantal pagina’s: 320
Prijs: 19,95 euro

Het einde van de affaire
Vermoedelijk de meest autobiografische roman van het najaar. Al een heel oeuvre lang tovert L.H. Wiener zijn eigen leven om in literatuur. In Shanghai Massage praat hij de lezer bij over zijn wederwaardigheden sinds drie jaar geleden Eindelijk volstrekt alleen verscheen. Maar wel in een vitale, compromisloze taal vol woede en passie. Wieners alter ego Ezra Berger moet deze keer accepteren dat het einde van zijn affaire met de 42 jaar jongere Quirina T. hem zwaarder valt dan gedacht.

L.H. Wiener – Shanghai massage
Uitgeverij: Contact
Aantal pagina’s: 276
Prijs: 19,95 euro

Onbetrouwbaar geheugen
Vermoedelijk de bekroningswaardigste roman van het najaar. Shortlist-habitué Enter componeerde een even ingenieus als complex verhaal over de onbetrouwbaarheid van het geheugen. Vier vrienden koesteren twintig jaar na een noodlottig ongeval op de Lofoten ieder net iets andere herinneringen. Door hun verhalen vanuit hun eigen perspectief te laten zien, blijkt waarom en hoe ieder grip heeft proberen te houden op een soms ontluisterend verleden.

Stephan Enter – Grip
Uitgeverij: Van Oorschot
Aantal pagina’s: 240
Prijs: 17,50 euro

Maarten Dessing