BBC geeft briefwisseling met H.G. Wells vrij

Naar aanleiding van de tv-bewerking van Wells’ klassieker ‘The First Men In The Moon’, geeft BBC de radiosessies en brieven van Wells uit de jaren ’30 en ’40 vrij.

Uit die brieven blijkt dat de ‘vader van de sciencefiction’ terughoudend was tegenover de mogelijkheden en de impact van het toen nog jonge massamedium. Zo zelfverzekerd als de man op de radio klinkt, zo schroomvallig komt hij uit de brieven naar voren. Een aantal van die brieven getuigt dat Wells achter de micro moest worden gelokt door de toenmalige directeur van de BBC-radio Hilda Matheson, en dat hij vóór een belangrijke live-uitzending moest worden gekalmeerd in het bekende Londense restaurant The Savoy Grill.

Niet alleen Wells zelf had bedenkingen bij zijn ondertussen legendarische radio-optredens, ook bij de BBC was men er niet altijd gerust in. Wells schuwde de controversiële uitspraken namelijk niet, in het bijzonder die aan het adres van de Sovjet-Unie waren vaak pittig. Daarover maakten topfunctionarissen bij de Britse openbare omroep zich in die mate zorgen dat het onderwerp ter sprake kwam in interne communicatie, in briefwisseling tussen de omroep en de auteur, en uiteindelijk – nadat de discussie dreigde te escaleren – tijdens een verzoenend etentje tussen Wells en Matheson.

Ondanks deze bewogen voorgeschiedenis waren de radioprogramma’s van Wells talrijk en bereikten ze een breed publiek. Hij heeft het in die sessies naast politiek onder meer over het succes van de auto en de mogelijke toekomstige gevolgen daarvan. Ook de invloed van techniek op de verspreiding van nieuws en de toegankelijkheid van informatie werden toen al door hem aangekaart.

Bij de BBC zeggen ze dat ‘HG Wells On The Future’ (zoals de collectie van uitzendingen en brieven heet) een genuanceerd beeld toont van H.G. Wells. ‘De radiosessies laten een unieke kant zien van het zelfzekere genie dat sciencefictionklassiekers als ‘The Time Machine’ en ‘The War of the Worlds’ heeft geschreven, terwijl de brieven een radiopresentator onthullen die moest overtuigd worden van de deugden van het medium waarmee hij zich tot de natie richtte.’

De ironie wil dat zijn bekendste roman, ‘The War of the Worlds’, nu net legendarisch werd nadat het via de radio in de VS voor massahysterie en nationale paniek had gezorgd. Acteur, regisseur en bijna-naamgenoot Orson Welles bewerkte de roman met zijn gezelschap het Mercury Theatre in 1938 tot het hoorspel ‘The War of the Worlds’ voor de Amerikaanse radio CBS. In de vorm van een reeks nieuwsberichten werd er over de aanval van Marsbewoners op New Jersey gerapporteerd. De hevige reacties van radioluisteraars bewezen meteen de invloed van het medium radio waarvoor Wells had gevreesd. Tijdens een interview met Orson Welles stelde H.G. Wells niettemin dat hij verrast was door de paniek die het hoorspel had veroorzaakt. Hij voegde er meteen aan toe dat hij dankbaar was voor de boost die zijn verkoopcijfers erdoor kregen.

Jeroen Bert