Tom Garcia

‘Enkel met een propere lei kan de particratie worden uitgemest’

Tom Garcia Voorzitter van de progressieve regionalistische partij Vista

‘Met vereende krachten van succesvolle lokale initiatieven, de steun van welmenende actieve politici moet er een dam kunnen opgeworpen worden tegen de politieke ziekte van de particratie’, vindt Tom Garcia van Vista.

In een vorige column op deze pagina’s fileerde collega Jan Wostyn al de verbazende vaudeville rond het invullen van de federale ministerpost van Buitenlandse Zaken na het vertrek van Sophie Wilmès. Die post is in handen van de liberale familie en moet daar volgens de geplogenheden van de particratie ook blijven. Blijkbaar is die familie intussen te zeer uitgedund of is de kans op broedertwisten te groot en besliste premier De Croo dan maar om dat postje erbij te nemen. Is hij nu premier in hoofdberoep en minister van Buitenlandse Zaken in bijberoep of omgekeerd? Wie zal het zeggen.

Met het verschrompelen van de traditionele partijen barsten de etterbuilen van de particratie nu helemaal open. De stroom is niet meer te stelpen: partijvoorzitters worden vervangen, pionnen worden verschoven, messen worden geslepen, koppen rollen. Het zijn drukke dagen voor de partijtoppers, die in de eerste plaats hun toevlucht zoeken bij marketingspecialisten en communicatiestrategen. Het nieuwe verhaal wordt geschreven, de baseline vervangen en het logo opgefrist. Gelukkig kunnen ze terugvallen op de gulle partijfinanciering om deze broodnodige perceptiewissel door te voeren.

Als die hoogtechnologische ingrepen niet werken, wordt het volk ingeschakeld. Dan herontdekken de panikerende partijbonzen plots de basis. Ledenbevragingen, congressen met amendeerrecht en allerhande verruimingsoperaties schieten als wurgplanten uit de grond. Vaak blijken het echter niet veel meer dan afleidingsmaneuvers te zijn om wat door de top beslist is enige legitimering te geven. En als ook dat faalt, is er altijd nog de partijvoorzitterswissel, meestal gevolgd door een mandatarisherschikking.

Vonken en vuur

Mocht dit allemaal wat overdreven klinken, laten we er dan even wat concrete voorbeelden bijhalen. Na de voor hen tegenvallende verkiezingsresultaten van 2019 kwam bij Groen de particratiemachine al kriepend in beweging, toen de karige ministerpostjes verdeeld moesten worden. De molen bleef malen tot uiteindelijk voorzitter Meryem Almaci de handdoek in de ring moest gooien. De OpenVLD dan. Ook niet meteen gespeend van pijnlijke peilingen, pakt de blauwe partij uit met een groots plan voor vernieuwing dat de vlammende naam Liberaal Vuur meekreeg. Of de vonk ook echt overslaat is nog niet helemaal duidelijk. Bij de basis kan je alvast meer teleurgesteld gemopper horen dan gezellig geknetter.

De grootste kneus is echter de CD&V. Daar zien we de particratie dan ook het weligst tieren. Na een pruttelende presentatie met een sisser van een baseline en een vrijwel onzichtbaar veranderd logo, zakte de partij helemaal weg in de peilingen, wat dus onvermijdelijk moest leiden tot het aftreden van de voorzitter. Hoewel er gezwaaid wordt met partijraden en stemmingsrondes bij de leden, schuift de nieuwe partijvoorzitter, die eigenlijk nog officieel verkozen moet worden, al met mandatarissen als waren het tinnen partijsoldaatjes. Wouter Beke, de manke minister van Welzijn, moet duidelijk tegen zijn zin ontslag nemen en wordt zonder al te veel inmenging van de basis, laat staan de kiezer, vervangen.

De socialisten gaan er met nog een grovere borstel door, onder leiding van een frisse voorzitter die er alles aan doet om zijn (insta)gram te halen. Als een verlicht despoot centraliseert @Kingconnah de macht rond zichzelf, hernoemt hij de partij naar een kolderserie uit zijn kinderjaren (ten koste van een kunstencentrum dat zich nu noodgedwongen hernoemt naar een foutmelding op het internet), laat hij een nieuw logo en volledige ‘rebranding’ uitwerken door een hip reclamebureau en gooit hij zelf af en toe wat bruin in het rood met een straffe uitspraak links en vooral rechts. Niet alle rooien kunnen het oppervlakkige opperhoofd pruimen, maar hun gemopper wordt gesmoord door de procenten die in de peilingen gewonnen worden.

Eigen partij eerst

Want dat is het enige dat telt in een particratie. Partijen lijken in de eerste plaats met zichzelf bezig, niet met de samenleving. Elke politieke zet en overweging wordt gemaakt uit partijbelang, zonder dat het maatschappelijke belang zelfs maar ter sprake komt.

Rousseau in een konijnenpak, Beke die ontslag neemt na een peiling, Mahdi die zijn post van staatssecretaris inruilt voor het voorzitterschap, allemaal zijn het voorbeelden van het partijbelang dat, altijd weer, op de eerste plaats komt.

Vanuit het parlement klinkt intussen enkel het geneuzel van de dagelijkse routine. Geen enkele volksvertegenwoordiger werpt ook maar de minste voorzichtige vraag op of het wel normaal is dat er niet alleen rekening gehouden moet worden met de partijkaart van een nieuwe minister maar ook met de provincie waar die vandaan komt. Laat staan dat een parlementslid het zou wagen voor te stellen dat de persoon zou gekozen worden die het beste de belangen van de burgers zou verdedigen.

En ook de vierde macht gaat hier zeker niet vrijuit. De politiek is verworden tot een bron van amusement voor zowel klassieke als sociale media. Parmantige partijsoldaten paraderen dagelijks door de nieuwsuitzendingen of vullen vrolijk de pagina’s van de papieren pers. Het vallen en vellen van kopstukken wordt als een Griekse tragedie opgevoerd. Reporters staan ter plaatse waar niks te zien is, niets te vertellen tot een sms’je van een ‘betrouwbare interne bron’ hen de volgende primeur bliept.

Krachten bundelen

Intussen staat de burger erbij en kijkt er met stijgende verbazing en verontwaardiging naar. De meesten keren zich af van de politiek of zwermen uit balorigheid uit naar extreme partijen, waardoor onze democratie stilaan leegbloedt. De conclusie is dus even duidelijk als prangend: de particratie moet uit het systeem gebannen worden. Helaas zal dat nooit van de bestaande partijen kunnen komen, simpelweg omdat ze er te zeer mee vergroeid zijn. Enkel met een propere lei kan de particratie worden uitgemest. Een nieuwe beweging of partij die niet verstrikt zit in het web van de partijpolitiek kan de democratische macht weer leggen waar ze behoort: bij de burger. Makkelijk is dat niet, want de particratie heeft ook allerlei financiële en andere kiesdrempels opgeworpen om gevaarlijke nieuwkomers tegen te houden. Maar met vereende krachten van succesvolle lokale initiatieven en partijen en de steun van welmenende actieve politici, noem hen gerust de ‘herverkavelaars’, moet er zeker een dam kunnen opgeworpen worden tegen deze politieke ziekte die zowel de federale als de Vlaamse democratie aantast.

Tom Garcia is mede-oprichter van Vista.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content