‘Chaos aan de grenzen met Europa is het nieuwe normaal. Who knew?’

‘Wie gaat de kandidaten om Boris Johnson op te volgen vertellen dat het logische gevolg van de brexit langere grenscontroles zijn?’ schrijft Lia Van Bekhoven vanuit Londen. ‘En wat als ze horen welke andere situaties de uittreding mee in de hand heeft gewerkt?’

Het overkomt iedere Europese burger die in het VK woont. De onmiskenbare gewaarwording dat je niet alleen op een andere landmassa zit, maar op een andere planeet. En een die, als het meezit, het meest weg heeft van Alice in Wonderland. Het overkwam mij weer eens aan het einde van het eerste TV-debat tussen de twee overgebleven kandidaatsleden voor het Britse premierschap, begin deze week.

We stappen even over het feit heen dat enkel de Conservatieve partijleden (0.35 % van de kiezers) kunnen beslissen wie ’s lands volgende regeringsleider wordt. En we doen ook alsof het volslagen normaal is dat de kanshebbers in de televisiediscussies de grote onderwerpen van de dag (klimaatscrisis, iemand?) onbesproken laten. Maar de energie die het kost om in het parallel universum te blijven is niet onuitputtelijk. Voor mij stortte het in toen de BBC de kandidaten vroeg om met een kort antwoord, ‘alleen een ja of een nee, graag’, te reageren op de vraag of die urenlange files bij de Britse havens iets te maken hadden met Brexit. ‘No!’, riepen beide. Dat was luttele minuten nadat underdog kandidaat Risi Sunak gezegd had dat de kiezers van hem konden verwachten ‘dat ik altijd de waarheid zal spreken’ en top dog Liz Truss beloofde ‘je kunt ervan op aan dat ik eerlijk ben’.

De afgelopen weken dreven de Britse media op verhalen over de ‘vakantiehel’ aan de Britse zuidkust. Passagiers, ‘slechter behandeld dan vee’, wachten uren, in het geval van een gezin 21 uur, voor de haven van Dover in de hoop de oversteek naar Calais te kunnen maken. Bijna een etmaal in de auto met kleine kinderen. Om een afstand van 30 kilometer af te kunnen leggen. Dante’s negende cirkel van de hel.

Natuurlijk was het allemaal de schuld van de Fransen. Franse grensbeambten werken in Dover maar wonen bij Calais. Ze pendelen dagelijks op en neer naar om bij de Franse grenspost in Engeland paspoorten te controleren. Tenminste zes douaniers kwamen vorige week vrijdag, de allereerste dag van het Britse vakantieseizoen, te laat opdagen. Een ‘incident’ bij de Eurotunnel (ontkend door de Eurotunnel) was debet geweest aan een vertraging van 75 minuten. Tegen de tijd dat ze in hun hokjes zaten, de computer hadden opgestart en de eerste slok koffie hadden gedronken, stond er al een file van zes uur.

Laten we de notie dat een handvol Franse douanebeambten het transport in  Zuid-Engeland kan lamleggen even voor wat het is. En laten we ook over het feit stappen dat de Britse overheid twee jaar geleden 33 miljoen pond weigerde te besteden aan de verdubbeling van de capaciteit van Franse grenscontroles.

Wie gaat Truss en Sunak vertellen dat het logische gevolg van uittreding langere grenscontroles zijn? Dat de brexit betekent dat Britse paspoorten, totdat er een volledig geautomatiseerd grenssysteem is, met de hand bestempeld moeten worden? Dat vanwege Brexit paspoorten gecontroleerd kunnen worden op geldigheidsduur en hun eigenaren ondervraagd over retourkaartjes, vakantiegeld en reisverzekering? Uittreding betekent dat ‘het vertrek uit de EU het vertrek uit het VK bemoeilijkt’, aldus reisverslaggever Simon Calder. En dan laten we het nieuwe grenssysteem van de EU terzijde dat volgend jaar van start gaat en waarbij passagiers uit hun auto’s moeten komen voor biometrische controles. Chaos aan de grenzen met Europa is het nieuwe normaal. Who knew?

Maar volgens de kandidaten voor het Britse premierschap hebben de wachttijden aan de grenzen niks uit te staan met de brexit. Dat kan nog een verrassing worden als Truss en Sunak horen dat de brexit debet is aan de Britse handelstekorten die sinds ze in 1955 begonnen dit soort dingen te meten, niet zo diep gezonken zijn als nu, zoals berekend werd door de Financial Times. En wat als ze horen dat Brexit de oorzaak is dat het VK achterloopt bij de overige landen van de G7 als het gaat om investeringen (Financial Times), de reden voor de laagste groei is van de G20-landen op Rusland na (OESO-cijfers) én van een vermindering in productiviteit van 4% (Britse regeringscijfers).