Wie is dokter Denis Mukwege, Nobelprijswinnaar voor de Vrede?

Papa Mukwege noemen zijn patiënten hem: wie is de man die in Congo overbeten de strijd aangaat tegen seksueel geweld en daarvoor zijn eigen leven riskeert?

Dokter Denis Mukwege is de charismatische bezieler van het Panzi-ziekenhuis in de Oost-Congolese stad Bukavu. Het ziekenhuis biedt alle soorten medische zorgen aan, maar heeft internationale faam voor zijn expertise in de behandeling van slachtoffers van seksueel geweld en vrouwen die lijden aan fistels en/of prolaps, een verzakking van organen als baarmoeder, blaas of rectum ten gevolge van seksueel misbruik of een moeilijke bevalling. Sinds 2015 krijgt het ziekenhuis daarvoor de hulp van de humanitaire ngo Dokters van de Wereld.

Mukwege richtte het ziekenhuis op in 1999, toen Oost-Congo uiteengereten werd door gruwelijk oorlogsgeweld. Zijn eerste patiënte was een vrouw wier geslachtsorganen kapot waren verkracht. Toen er steeds meer van dergelijke slachtoffers naar het ziekenhuis kwamen, begon Panzi meer en meer van zijn middelen en aandacht te besteden aan de gevolgen van seksueel geweld.

Mukwege herhaalde in april in Knack wat hij al had laten optekenen in de aangrijpende documentaire over zijn werk en leven, L’homme qui répare les femmes – La colère d’Hippocrate: ‘Het besef dat dit geweld blijft duren, viel op mij toen ik voor het eerst een kind opereerde dat geboren was uit een verkrachting. Ik had de moeder van dat kind nog geopereerd! Hier moet het stoppen, dacht ik. Ik wil geen kleinkinderen van die eerste slachtoffers opereren.’

https://www.youtube.com/user/filmsdelapasserellehttps://i.ytimg.com/vi/kUks-m9ody4/hqdefault.jpg480filmsdelapasserelle360BA “L’homme qui répare les femmes – la colère d’Hippocrate” de Thierry Michel & Colette Braeckman1.0https://www.youtube.com/480270videoYouTube

Zoals Knack zelf kon vaststellen is dokter Mukwege jammer genoeg wél aan de derde generatie slachtoffers toe. Het jongste verkrachtingsslachtoffer op zijn operatietafel was amper zes maanden oud, zei hij in 2015 aan de Nederlandse televisie. Een paar maanden geleden opereerde Papa Mukwege, zoals hij liefdevol wordt genoemd, een kind van anderhalf. Een infernaal perpetuum mobile, dat zijn effect op Mukwege niet mist.

Is deze Nobelprijs terecht?

Nobelprijzen voor de Vrede dienen soms als aanmoediging, zoals bij Amerikaans president Barack Obama het geval was in 2009. Daarop kwam terecht veel kritiek: de man had nog niets bewezen.

Over de legitimiteit van deze prijs voor Mukwege mag geen twijfel bestaan.

Peuple Congolais, dire la vérite, c’est le début du changement, het is slechts één van de slogans die in Panzi ophangen en waarnaar Mukwege leeft. Als hij niet opereert, wat zelden voorkomt, is Mukwege een onvermoeibaar mensenrechtenactivist. Hij gaat wereldwijd praten over de straffeloosheid in zijn land. Dat leverde hem al de ene na de andere prestigieuze onderscheiding op – in 2014 nog de Sacharovprijs van het Europees Parlement – en nu dus deze gedeelde Nobelprijs.

De keerzijde is dat de Congolese autoriteiten hem zien als een nestbevuiler, een vijand van het regime van president Joseph Kabila. In 2012 overleefde hij ternauwernood een moordaanslag. Sindsdien wonen hij en zijn vrouw – ‘alsof we gevangenen zijn’ – in het ziekenhuis, permanent bewaakt door VN-blauwhelmen.

Te vrezen valt dat het regime nu nog harder op Mukwege zal gevlast zijn. Een Nobelprijs voor de Vrede komt met een enorme megafoon. Zijn strijd krijgt wellicht een enorme boost. Maar wat dat betekent voor Mukwege zelf, voor zijn hospitaal en – vooral – voor de Congolees zelf, valt af te wachten.

Panzi Foundation DRChttps://www.facebook.com/PanziFoundationDRC/https://www.facebook.comFacebook1281

video1.0https://www.facebook.com/PanziFoundationDRC/videos/2253518064926972/500