Het was achter de schermen spannender dan ervoor. De campagneleider van Jeb Bush bonkte op de deur van de tv-controlekamer om zijn kandidaat extra vragen te bezorgen. Sean Spicer, communicatiehoofd van de Republikeinse partij, probeerde hetzelfde. De pers verklaart Marco Rubio tot debatwinnaar, maar het publiek is niet zo zeker.
Al tijdens het derde debat van Republikeinse presidentskandidaten maakten verschillende deelnemers bezwaar tegen de manier waarop zakenzender CNBC vragen stelde en de tijd organiseerde. Donald Trump was niet blij met zijn eerste vraag: of hij een stripverhaalversie van een campagne voerde. Ted Cruz hield een tirade tegen de vragenstellers. “De vragen die in dit debat gesteld worden illustreren waarom Amerikanen de media niet vertrouwen. Dit is geen kooigevecht. Donald Trump, ben je de booswicht in een stripverhaal? Ben Carson, kun je wel rekenen? John Kasich, kun je hier even twee mensen beledigen? Marco Rubio, waarom neem je geen ontslag (uit de Senaat)? Jeb Bush, waarom sta je zo laag in de peilingen? Waarom praten we niet over zwaarwegende dingen? Niemand gelooft dat de moderatoren enige intentie hebben om hun stem uit te brengen tijdens de Republikeinse voorverkiezingen”.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Senator Cruz, die voor zijn tussenkomst een groot applaus kreeg van de 1.500 aanwezigen, en die volgens een focusgroep hiermee het emotionele hoogtepunt van het debat leverde, maakte er naderhand zelfs een element van fondswerving van. Hij verstuurde een mailing waarin hij zowel “de oorlog verklaarde” aan “de progressieve media” als aan het “kartel in Washington”. De mail had als bedoeling om binnen 24 uur na het debat 1 miljoen dollar binnen te rijven.
Tea Party
De politieke kritiek op CNBC, een zender die zich specialiseert in beursverrichtingen en economisch nieuws, is nogal bij het haar getrokken. Echt linkse websites brachten in dat één van de toplui van CNBC de geestelijke vader is van de Tea Party. Commentator Rick Santelli ging ten tijde van de redding voor banken op CNBC te keer tegen het “belonen van slecht gedrag”. Er moest, argumenteerde hij, naar analogie met wat eeuwen geleden in Boston gebeurde, een nieuwe Tea Party komen om orde op zaken te stellen. Boze Republikeinen hadden hun naam gevonden.
CNBC is dus geen bastion van progressiviteit, aan de commentatoren te zien eerder integendeel. Dat belet niet dat het debat een puinhoop was, met inderdaad vragen die conflict zochten tussen kandidaten eerder dan uitklaring van programmapunten (en er valt veel uit te klaren), of met ronduit sullige vragen (wat is jouw slechtste kwaliteit?). Als de zender al het plan had om ‘kooigevechten’ uit te lokken, is dat maar heel gedeeltelijk gelukt. Na korte tijd hadden de kandidaten zelf geen zin meer in onderlinge robbertjes. Op dat moment bleek ook dat het met tien kandidaten zo goed als onmogelijk is om ten gronde of zelfs maar een ietsje onder de oppervlakte te praten over een belastinghervorming.
De tijdmachine
De CNBC-moderatoren deden het technisch ook niet best. Ze lieten de ene zomaar tussenbeide komen en de andere om onverklaarde reden niet. De tijd per kandidaat over 2 uur debat gespreid fluctueerde volgens radiozender NPR van 10’32” voor Carly Fiorina tot 6’15” voor Rand Paul. Jeb Bush kwam een zucht boven Paul uit met 6’39”. Behalve Fiorina zaten Marco Rubio, John Kasich en Donald Trump in het koppeloton qua tijd. Als we begin- en eindopmerkingen van elke kandidaat van het totaal aftrekken, had Fiorina ongeveer dubbel zoveel tijd om vragen te beantwoorden als Bush.
Die vaststelling werd de campagnemanager van Jeb, Danny Diaz, te machtig. Niet alleen verloor Bush volgens Twitter zijn verbaal duel met Marco Rubio, en spendeerde hij meetbaar minder tijd per vraag die hem werd gesteld, hij kreeg ook minder vragen dan de meeste andere kandidaten. Diaz, bericht nieuwssite Politico, ging terwijl het debat in volle gang was op de deur van de tv-controlekamer bonken om zijn ongenoegen duidelijk te maken. Het kwam, volgens Politico, tot een verhitte confrontatie. Diaz bevestigde naderhand dat hij nijdig had aangeklopt maar wilde verder geen commentaar geven. Het is niet duidelijk hoeveel tijd er nog restte na zijn tussenkomst, en of ze Bush aan extra seconden heeft geholpen. Aan het einde van het debat kwam Jeb net nog Rand Paul voorbij in de tijdmachine van NPR.
Gebedtweet
Volgens The New York Times beukte ook Sean Spicer, communicatieverantwoordelijke van de Republikeinen, tijdens het debat op dezelfde deur van de controlekamer. Hij werd overspoeld door boze reacties van ook andere campagneleiders, en maakte zijn frustratie over tijdverdeling en “andere” aspecten duidelijk.
Ben Carson, koploper volgens enkele peilingen, werd ook slecht bedeeld qua tijd: goed 7 minuten. Hij kondigde na het debat aan dat zijn campagne de andere campagnes zal contacteren in de hoop dat men een vergelijk vindt over een andere vorm voor de komende debatten, met meer de nadruk op uitleg, en minder op vragen. Vraag is of er tijdens een debat zonder vragen nog wel debat overblijft.
Carson ging grotendeels onopgemerkt door het debat. Zijn hoogtepunt, volgens Twitter, was een gebedtweet die hij voor aanvang van het debat verstuurde.
We seek your counsel Lord, for you are the answer – use these hands to heal, clear minds to receive your inspiration and wisdom, revive us.
— Dr. Ben Carson (@RealBenCarson) October 29, 2015
De kritiek op de journalisten van CNBC, en bij uitbreiding op alle journalisten, was aan Republikeinse kant vrijwel algemeen, behalve -vreemd genoeg – bij Donald Trump, die zich tevreden toonde over zijn eigen prestatie. Hij had zich meer in de luwte gehouden, zich meer op zijn programma gericht dan op confrontatie, zei hij, en dat leverde hem alvast in helemaal onwetenschappelijke online polls de overwinning op. Zijn naam werd tijdens het debat bij verre het meest getweet.
Recordcijfers
Ook CNBC was in zekere zin de winnaar. De bescheiden zender verpletterde zijn eigen kijkcijferrecords met 14 miljoen kijkers. Tijdens een uitzending van de Olympische Spelen haalde de zender ooit 3,9 miljoen kijkers, en dat was tot dusver het hoogtepunt. In verhouding met de eerdere debatten, op Fox News en CNN, scoorde CNBC wel 10 miljoen kijkers minder. Als we het dan weer vergelijken met 4 jaar geleden, toen de Republikeinse debatten tussen 3 en 5 miljoen kijkers haalden, was er voor de zender geen reden om te klagen.
Vele Amerikaanse media, onder meer The Washington Post, riepen Marco Rubio uit tot winnaar van het debat. Hij had veel spreektijd, hij won, argumenteren ze, het verbaal duel met Jeb Bush. Het artikel terzake van The Washington Post kreeg echter voornamelijk negatief commentaar. Er kwam kritiek op Rubio’s nu legendarische afwezigheden in de Senaat (en sympathie voor Bush die vond dat Rubio op zijn werk moet verschijnen), over zijn gehaaste spreekstijl, over zijn waterverbruik tijdens het debat. Als het al een overwinning was, was het op basis van deze commentaren zeker geen knock-out-overwinning.
Post widely panned debate, ex front runner stumps next to “Jeb can fix it” sign. Can he? W/@laurameckler https://t.co/8xzSUYkfXy
— Beth Reinhard (@bethreinhard) October 29, 2015
De prestatie van Jeb Bush werd algemeen, en in soms radicale termen, verguisd in vele media. Enkele omschrijvingen of titels: “een schaap in schaapskleren” (citaat van Churchill trouwens, in The Washington Post), “al het geld van de wereld kan Jeb niet redden” (LA Times), “het begin van het einde voor Jeb” (Boston Globe), “de existentiële crisis van Jeb” (CNN).
De kandidaat zelf lanceerde uren na het debat zijn nieuwe slogan: “Jeb can fix it”. Hij zei, in een eerste commentaar, dat hij tot zijn spijt minder verbaal begaafd is dan vele van zijn tegenstanders. Maar dat hij, zoals de slogan aangeeft, dingen die fout lopen kan rechtzetten.
Volgens een typische onlinepeiling (van Slate) dacht 2 procent dat Bush het debat gewonnen had. Er zal heel veel rechtgezet moeten worden alvorens Jeb de derde Bush in het Witte Huis wordt.
Vele kleine donoren heeft hij niet, en volgens eensluidende zij het anonieme bronnen in de pers keren de grote donoren zich van hem af, of overwegen ze in ieder geval om dat te doen.
Amerikaanse presidentsverkiezingen 2016
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier