Na de conventies: ‘Hillary heeft vooral de slechtste kansen om te verliezen’

Onze man in de Verenigde Staten Rudi Rotthier volgde van dichtbij de conventies van de Republikeinen en de Democraten, waar respectievelijk Donald Trump en Hillary Clinton als presidentskandidaten werden bevestigd. Een nabeschouwing: over de grote show die de conventies zijn en de kansen van Trump en Clinton voor november.

Wat onthoud jij van de conventies?

Rudi Rotthier: ‘Het is een show, en vooral bij de Democraten was dat zo. Als Bill Clinton zijn vrouw een ‘changemaker’ noemt, zitten honderden delegates of alternates klaar met een bord: ‘Changemaker’. Je moet dus eigenlijk de bordenmaker opvrijen om te weten waarover het zal gaan. Tijdens de voorverkiezingen bleef het maar gaan over de delegates, wie ze won, wie door hen een meerderheid verwierf, maar ineens maken ze deel uit van het decor, als figuranten die een bord in de handen gestopt krijgen waarmee ze moeten zwaaien. ‘Stronger together’ was het bij Hillary. En als delegate heb je waarschijnlijk niet veel inspraak over welk bord je in handen krijgt”.

‘Dat was een van de redenen waarom de Sandersdelegates maar kwaad bleven. Al van bij het begin, tijdens het gebed, werd Hillary Clinton vernoemd, en Bernie Sanders niet, terwijl er op dat moment nog niemand genomineerd was. Het script van de Conventie bestond uit subtiele manipulatie, vonden de Sandersmensen, en dezelfde partijleiding die blijkens de gelekte e-mails getracht had Sanders te benadelen, had deze Conventie opgezet. Er mocht geen onverdroten woord over Hillary vallen, en die zijn er op het podium ook niet gevallen – in de zaal des te meer’.

‘Bij de Republikeinen verliepen de zaken chaotischer, en was er in prime time kritiek op Trump van Ted Cruz.

‘De Democraten hebben een gigantische show opgezet, met wereldsterren als Katy Perry en Meryl Streep. De Republikeinen hadden een gewezen actrice uit Mooi en Meedogenloos, die nu avocado’s kweekt, als afsluiter op een van de avonden. “Jullie zullen wel verwonderd zijn me hier te zien”‘, zei ze niet ten onrechte. Het verschil in niveau en afwerking was opvallend. De New York Times schreef: de Democraten hadden een tv-Conventie, helemaal afgeborsteld en volgens plan, met tot in de puntjes herwerkte toespraken. De Republikeinen hadden een Twitter-Conventie, van de hak op de tak, en zonder grote coherentie. Het gaf de Republikeinen iets meer authenticiteit, zij het niet heel veel. Debat was er in geen van beide gevallen, dan toch niet op het podium’.

‘Tweede vaststelling. In de twee gevallen was er een stijlbreuk tussen sommige Conventiegangers en de apparatchiks. In Philadelphia zag je de Sandersaanhang in goedkope snackbars, terwijl de partijbonzen en de Hillaryaanhang hun restaurants uitkozen voor de lunch. De enen slonzig gekleed, de anderen in pak of broekpak. Bij de Republikeinen iets gelijkaardigs. Trump heeft vele NASCAR-bezoekers en motards achter zich gekregen. Er is waarschijnlijk nog nooit een Republikeinse Conventie geweest met zoveel tatoeages. Die getatoeëerde Trump-aanhangers deelden de zaal met christelijk rechts. In beide gevallen waren de slonzigen overwegend wit’.

‘Inhoudelijk is er geen partij meer van de kleine overheid. Trump wil grote werken laten uitvoeren. Hillary wil grote werken laten uitvoeren. Ze kondigen allebei overheidsinvesteringen aan. Thatcher en Verhofstadt worden op de wei geplaatst. En het nationalisme heeft ook zijn comeback gemaakt. Bij Trump is dat de kern van de boodschap: Amerika eerst. Maar ook bij Hillary waren er echo’s van terug te vinden.’

Veel waarnemers hebben lang Donald Trump, toen hij de peilingen leidde en ook nog toen steeds duidelijker werd dat hij de nominatie zou binnenhalen, als kansloos beschouwd in een eventuele clash met Hillary Clinton. Is dat, nu het zover is, nog altijd hard te maken?

‘Deze week heeft documentairemaker Michael Moore een artikel geschreven met vijf punten waarom Trump zal winnen. En dat is geen volkomen idiotie: Trump kan winnen. 70 procent van de Amerikanen vindt dat het de verkeerde kant met het land uitgaat, en die willen verandering. Voor iemand die dat echt vindt, ligt het niet voor de hand om voor Hillary te kiezen. Ze is deel van de huidige aanpak, en zeker niet van de verandering – ondanks al die borden met ‘changemaker’. Haar gebrek aan populariteit is bijna even groot als dat van Trump. Het is sowieso al niet makkelijk voor een partij om drie keer na mekaar de presidentsverkiezingen te winnen.’

‘Maar er zijn andere elementen die toch nog in het voordeel van Clinton spelen. Delen van de bevolking hebben echt geen zin hebben om voor Trump te kiezen: zwarten, latino’s, vrouwen, moslims, natuurlijk, mormonen, gehandicapten. Kan Trump aan zijn meerderheid komen zonder veel stemmen uit die groepen? En de Democraten hebben tijdens hun Conventie Trump toch echt wel pijn gedaan, denk ik. De tussenkomst van Michael Bloomberg over de zakelijke kwaliteiten van Trump zal geen enthousiaste aanhangers bij hem weghalen, maar misschien wel wat van de eerdere lauwe Republikeinen – en zo zijn er veel. De vader van de gesneuvelde moslim bezorgde Democraten kippenvel, maar ik kan me niet voorstellen dat hij niet ten minste sommige Republikeinen ontroert’.

‘Men veronderstelt dat crisissen Trump helpen – aanslagen, dingen als de brexit. En er zijn nogal wat crisissen tegenwoordig. Er zijn ook, en dat is moeilijk te becijferen, mensen die je als onverwachte Trumpkiezers moet bestempelen – mensen uit al de groepen die hij beledigd heeft, en die toch enthousiast over hem zijn. Dat soort aanhang kom je in winkels of op de Conventie tegen, maar dat is moeilijk in peilingen te vatten’.

‘Bekijk het misschien zo: ze kunnen allebei niet winnen, en toch zal er een winnen. De meeste cijferaars denken nog altijd dat Hillary de beste kansen heeft. Of de slechtste kansen om te verliezen’.

Feit is dat Trump nieuwe kiezers heeft weten te mobiliseren. Is dat een voordeel voor hem? In de peilingen moet de Republikeinse kandidaat nog altijd onderdoen voor de Democrate Clinton.

‘De peilingen zijn in tijden van conventies onbetrouwbaar. Trump steeg vijf procent na zijn conventie. Hillary zal wellicht stijgen na de hare en als ze dat niet doet, is dat zorgwekkend.’

‘De nieuwe kiezers van Trump is een spectaculair gegeven. Traditionele Republikeinen noemen het een “gijzeling” van de partij, of het “opblazen” van de partij. Hij heeft een partij die stond voor internationalisme, vrijhandel en een kleine overheid, omgevormd tot een partij die nationalistisme, protectionisme en overheidstussenkomst voorstaat. Hij dweept met Poetin en doet denigrerend over de grondwet. Het spreekt vanzelf dat je zo andere kiezers aanspreekt. Paul Ryan, de speaker, zegt dan wel dapper dat Trump en hij het over de essentie eens zijn, of toch meer eens zijn dan met Hillary. Maar eigenlijk is dat onzin. Je zou kunnen argumenteren – en sommige Republikeinen doen dat – dat Hillary iets dichter bij het oude Republikeinse gedachtengoed staat dan Trump. Die nieuwe kiezers zijn levensnoodzakelijk voor Trump, want hij verliest er oudere’.

‘Of het van belang is wie de peilingen aanvoert? Ik weet het niet. De nationale peilingen zijn nog niet heel betrouwbaar. Er zijn nog 101 dagen te gaan tot de verkiezingen. Er kan nog zoveel gebeuren. Er zal nog zoveel geld uitgegeven worden. Er zullen nog zoveel uitschuivers van Trump zijn, die hem telkens extra publiciteit bezorgen. Het is gewoon onvoorspelbaar.’

Opgetekend door Kevin Van der Auwera